Robert Heath

Robert Heath, O Koperniku, który myślą okrążył cały świat dokoła

Na próżno Drake na swoim statku opłynął cały glob dokoła,

Bo ten Kopernik własną myślą przed laty to osiągnąć zdołał.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Do małego przyjaciela z ogromną brodą

Twarz twoja drobna jest, postura skromna, lecz broda jak gąszcz lasu;

Zgól brodę, bo inaczej szybko zgubisz się w niej. Zgól, nie trać czasu!

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Wyldzie

Wylde pije, by utopić smutki. To jego picia jest przyczyna,

Ale im więcej pije wina, tym prędzej wszystko zapomina.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O gadatliwym prawniku

Prawnik Gaduła dostał w stopach dość bolesnego reumatyzmu,

Ale praktyki nie porzucił. Nabrał wręcz więcej fanatyzmu

I mówił z jeszcze większą siłą. Chociaż choroba swoje więzy

Włożyła mu na nogi, sięgnąć nie mogła po ruchliwy język.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Gallusie (On Gallus)

Gallus pod wpływem swych przemyśleń poślubił pewną nierządnicę

Liczy, że wierna mu zostanie i znów nie pójdzie na ulicę.

I co nam o tym mówi? Przecież nic się właściwie nie zmieniło.

Śpię z nią, jak spałem i dbam pilnie, żeby jej ze mną dobrze było.

Na dobre i na złe bierzemy sobie kobietę przeznaczoną,

A nawrócona nierządnica może być bardzo dobrą żoną.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Mądrość naszego wieku (The Wisdom of This Age)

Przed laty było siedmiu mędrców, a teraz trudno nam powiedzieć;

Ten świat się zrobił taki mądry, brak głupców, co nie pragną wiedzieć.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Proudzie (On Proud)

Proud kłóci się przy kuflach piwa, szybko się czuje obrażony.

Będzie się bić, lecz walkę przegra, choć został dobrze obsłużony

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O doktorze Empericku (On Doctor Emperick)

Mądry Emperick umie leczyć wszystkie choroby i słabości.

Jego lekarstwa są dość silne, lecz dużo dają nam pewności,

Że szybko skończy się choroba, bo albo będzie wyleczona,

Albo ich nie wytrzyma pacjent i jeszcze szybciej po nich skona.

Szczęśliwy człowiek jest, którego ten lekarz podjął się leczenia,

Bo w każdym razie bardzo szybko on go uwolni od cierpienia.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Bibie (2)

Stara się stłumić swoje smutki Bib i dlatego sporo pije;

Mówi, że smutek jest zbyt suchy i trzeba zwilżyć go po szyję.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Akcismusie (On Accismus)

Akcismus trochę był przygłupi i nigdy nie podnosił głosu.

Z wielką pokorą i skromnością przyjmował wszystkie dary losu.

Pewnego razu ktoś mu krzywdę wyrządził. On ją przyjął cicho.

O rany! Co za głupiec z tego człowieka! Niech mnie porwie licho!

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O bardzo płodnej żonie kupca (On a Fruitful Merchants wife)

Kupiec, jak tylko się ożenił, zaraz wyruszył w podróż długą

Po morzach, jak też oceanach. Zwiedził krainę jedną, drugą.

Powrócił w końcu po trzech latach i zastał żonę z dwójką dzieci

I trzecim w drodze, co świadczyło, że czas jej pracowicie leci.

Żeby uniknąć większej kłótni, żona się zaraz odezwała:

Mój drogi mężu, tylko nie krzycz, bo żadna zła rzecz się nie stała.

Nie mów mi, że się pogrążyłam tutaj w rozpuście, czy w nierządzie.

Gdy ty po morzach żeglowałeś, to ja włóczyłam się po lądzie.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Do otyłego lichwiarza (To a Fat Usurer)

Otyli ludzie są z natury bardzo uprzejmi i uczynni.

Ty też otyły jesteś. Hojny być powinieneś jak ci inni.

Twoja sakiewka jest opasła, lecz pozostaje wciąż zamknięta,

A twoja skąpa dłoń dla ludzi jest zawsze mocno zaciśnięta.

Przyczyna jest zapewne taka, że twoja dusza jest dość licha

I wewnątrz olbrzymiego ciała się kryje i na ludzi czyha.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Dlaczego Sprawiedliwość jako ślepą malarze przedstawiają

Ten, kto przedstawił Sprawiedliwość jako zupełnie ślepą damę,

Nie oddał sprawy, jak być winno, ale jak bywa w rzeczy samej.

Nie, nie dlatego, że sąd równo powinien biednych i bogatych

Traktować, gdy ich uniewinnia lub wsadza za żelazne kraty,

Ale dlatego, że już oślepł od tych łapówek. Z wadą wzroku

Prędzej poczuje sprawę w łapie niż zdoła na nią spojrzeć z boku.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Błogosławiona ignorancja (On Blessed Ignorance)

Ten najszczęśliwszy się wydaje człowiek, co nie wie nic. Dlaczego?

Bo nic nie wiedząc, nawet tego nie wie, że nie wie nic. Dlatego.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2014)

Robert Heath, Dlaczego ludzie są tak różni (Why Men Are So Unlike)

Dlaczego ludzie są tak różni od siebie? Jaka jest przyczyna?

Dlatego, że samego siebie naprawdę nikt nie przypomina.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Prysku i Galli (On Priske and Galla)

Mówią, że Prysk na Galli zyskał. Ja jednak jestem tego zdania,

Że ona to zyskała na nim, bo miała wiecej do zyskania.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Filautusie (On Philautus)

Filautus myśli, że kobieta każda, gdy tylko go zobaczy,

Pokocha go i będzie potem konać z miłości i rozpaczy.

Biada ci, mój murarzu miejski, który się czujesz tak, jak w niebie,

Bo tylko ty sam siebie kochasz, kobiety zaś się śmieją z ciebie.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O głuchym, choć nie głupim, mężu i ślepej, ślamazarnej żonie (On a Deaf Man and His Blind Wife)

Mąż głuchy jest jak pień, tymczasem żona nic widzieć nie jest w stanie.

Ona uszami jest dla niego, a on jest źrenicami dla niej.

Które z nich dwojga jest szczęśliwsze, powiedzcie, proszę, co sądzicie?

On, bo nie może słyszeć tego, co ona paple całe życie.

Jej gadanina odebrała mu słuch, bo gwaru nie wytrzymał.

Takie kalectwo jest szczęśliwe, skoro przy sobie wciąż ich trzyma.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O kochających mężach (On Loving Husbands)

Wiadomo, że mężowie, którzy bardzo kochają swoje żony,

Cierpią, gdy żona rodzi dziecko. Nikt nie powinien być zdziwiony.

Przecież mężczyzna i kobieta są jednym ciałem w oczach prawa

I w oczach Boga. Do pojęcia to wcale nie jest trudna sprawa.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Stuprze (On Stupro)

Stupro powtarza, że na koniu wierzchem nie będzie jeździć więcej,

Bo do tej pory nazbyt często brał wodze w swoje drżące ręce.

A teraz wewnątrz trojańskiego konia powinien się zagnieździć,

Bo żywe konie zbyt ogniste są, żeby on mógł na nich jeździć.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Bravie (On Brave)

Brave'owi miękną i się topią monety, które ma w kieszeni.

Były gorące, ale teraz ich ciepło w zimno się przemieni.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Dullu (On Dull)

Ilu jest ludzi, tyle różnych opinii. Ale o to chodzi,

Że nie ma opcji, żeby Dull nasz z czyjąś opinią się nie zgodził.

Zawsze jest tego właśnie zdania, co sąsiad i to mnie nie dziwi,

Bo Dull nikomu i niczemu nigdy nie umie się sprzeciwić.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Profanie (On Prophane)

Pan Profan nie wspomina Boga, chyba że w chwilach wielkiej złości,

Wtedy to robi znacznie częściej niż zmienia odzież dla czystości.

Ale nie myśli nic o Panu, dopóki się nie uspokoi

Och, ateisto! Ani Boga, ani ty diabła się nie boisz.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Do Spruce'a (To Spruce)

Spruce nie rozstaje się z grzebieniem. Często wyjmuje go z kieszeni

I delikatnie czesze swoje długie i przetłuszczone włosy.

Kogutów, moi mili państwo, też nie ujrzycie bez grzebieni,

A Spruce jest dumny niczym kogut i nawet pieje wniebogłosy.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Bibie (On Bib)

Mądrość naucza nas milczenia. Nasz Bib od picia stracił mowę.

Czy to oznacza, że ten pijak ma teraz bardzo mądrą głowę?

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Pytanie w kwestii prawa (A Question about Law)

Ktoś spytał, czemu teraz prawo tak bardzo jest lekceważone.

No cóż, odparłem, ono nigdy nie było u nas dość cenione.

Ale na gorsze się zaczęły obracać sądów naszych sprawy,

Gdy zamiast kryz sędziowie nasi dostali wstążki i rękawy.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O wynalezieniu druku i broni palnej

Żołnierz wynalazł jako pierwszy sposób szybkiego drukowania,

A mnich niemiecki stworzył działa dobrze służące do strzelania.

Tak uzbrojona, niczym Pallas, nauka stale się opiera

Na broni i przy jej pomocy raz po raz nowy szturm odpiera.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Do pomniejszego poety

Od poematów złych dwóch dwuwiersz sprytnie ujęty jest wart więcej;

Skróć swoje pieśni do dwuwierszy, a wtedy ja je wezmę w ręce.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Do plagiatora

Złodzieju, kradniesz lekką ręką pomysły jak ze sklepu wstążki,

Bo sądzisz, że z nich sobie spleciesz wiązankę, którą dasz do książki.

Nie jesteś jednak wyuczonym rabusiem po tych kilku latach,

Bo chociaż całkiem dobrze czytasz, to nie potrafisz dobrze splatać.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, O Bragu

Brag rękawicę prawą często ściąga i znowu ją zakłada,

By inni blizny zobaczyli po ranach, które wróg mu zadał.

Mój Bragu, przestań się przechwalać, bo nie zdobyłeś ran na wschodzie

W walkach z Turkami tylko w bójce, która zdarzyła się w gospodzie.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)

Robert Heath, Epitafium Bibulusa

Tu leży ten, kto po raz pierwszy w życiu nie pije. Jego dusza

Odeszła. Jego martwe ciało tymczasem piach na wiór wysusza.

(tłum. Wiktor J. Darasz, 2021)