216. ĐỀ BÌNH DƯƠNG QUẬN PHẦN KIỀU BIÊN LIỄU THỌ  Sầm Tham 

SẦM THAM 岑參（715～770）thi nhân đời Đường. Ông người đất Nam Dương, thuộc tỉnh Hà Nam hiện nay; đậu tiến sĩ trong những năm Đường Thiên Bảo (742-756); làm quan đến chức Thứ sử Gia Châu, nên còn được gọi là Sầm Gia Châu 岑嘉州.Ông mất ở đất Thành Đô (Tứ Xuyên). Năm Thiên Bảo thứ 5,6 (746-747) Ông từng về thăm lại đất Tấn quận Bình Dương tỉnh Sơn Tây, nơi mà trước đây ông đã từng cư trú 8,9 năm, nên cảm xúc mà làm bài thơ Ngũ ngôn tuyệt cú nầy.

* Chú thích :

    - Một dị bản của tựa nầy là 題汾橋邊柳樹  Đề Phần Kiều Biên Liễu Thọ : Đề Hàng liễu bên cầu sông Phần.

    - 曾 Tằng : là Đã từng.

    - 宛似 Uyển Tự : Giống như là; Ngỡ như là...

    - 歸 Quy : là Về lại nhà, về lại quê hương.

    - 可憐 Khả Lân : là Đáng thương, đáng yêu, Tội nghiệp...

    - 依依 Y Y : là Quyến luyến, nắm níu, dựa dẵm vào nhau...

* Nghĩa bài thơ :

                Đề Hàng liễu bên cầu sông Phần thuộc quận Bình Dương

        Ta đã từng cư trú ở nơi nầy (tám chín năm). Nay có dịp về thăm lại, nên có cảm giác thân thiết như là về lại quê nhà. Khá thương thay cho hàng liễu bên cầu trên bến sông Phần, gặp lại nhau cũng phất phơ quyến luyến như không nỡ rời xa nhau vậy !

        Rõ khéo nhân cách hóa hàng liễu bên cầu ven bến sông Phần, Sầm Tham đã là người đa tình rồi; Trở lại chỗ ở trọ khi xưa mà xúc động như là trở về quê cũ, nên ông thấy mọi vật ở đây đều như có tình cảm tựa con người, cả hàng liễu theo gió phất phơ vướng víu vào mình, ông cũng ngỡ là dương liễu quyến quyến mình như mình đã quyến luyến nơi ở trọ nầy vậy !

        Vừa chân thật, vừa đa tình nên lời thơ thật nên thơ tràn đầy thi vị dễ làm xúc động lòng người... Trông người lại ngẫm đến ta, mang thân lưu vong nơi xứ lạ quê người, không phải chỉ có tám chín năm như Sầm Tham, mà những hai, ba, bốn chục năm trời nơi đất khách... Nếu có dịp lại phải rời xa, chúng ta có xem nơi tạm dung nầy như là quê hương thứ hai của ta để mà quyến luyến chăng ?!...

* Diễn Nôm :

                  Đề Bình Dương Quận Phần Kiều Biên Liễu Thọ

                       Nơi nầy từng cư trú,

                       Về lại tựa về quê.

                       Thương thay bờ liễu rủ,

                       Gặp nhau mãi vân vê !

          Lục bát :

                       Ngày xưa từng trọ nơi đây,

                   Giờ quay lại ngỡ nơi nầy cố nhân.

                     Thương thay bờ liễu sông Phần,

                   Gặp nhau quyến luyến như không nỡ rời !

                                                      Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm

Hẹn bài dịch tới :

                          THU TUYỀN của Tiết Đào

                                                                               杜紹德

                                                                           Đỗ Chiêu Đức