50. Gái Xuân

  Đọc bài " Gái Xuân" của thầy Mai Lộc làm cho thầy đồ dõm nhớ đến bài "Thái Liên Khúc" (khúc hát Hái Sen) của Bạch Cư Dị đời Đường như sau :

     採蓮曲                THÁI LIÊN KHÚC

      白居易                                      Bạch Cư Dị

菱葉縈波荷颭風，   Lăng diệp oanh ba hà chiếm phong,

荷花深處小船通。   Hà hoa thâm xứ tiểu thuyền thông.

逢郎欲語低頭笑，   Phùng lang dục ngữ đê đầu tiếu,

碧玉搔頭落水中。   Bích ngọc tao đầu lạc thủy trung.

CHÚ THÍCH :

      Lăng Diệp 菱葉 : là Lá Ấu, lá của Củ Ấu.

      Oanh 縈 ( còn đọc là Quanh, Vinh ): là Lòng vòng, lẩn quẩn.

      Chiếm 颭 : là chữ Hình Thanh, gồm có chữ Phong 風 là Gió chỉ ý, và chữ Chiêm 占 chỉ âm, nên CHIẾM có nghĩa là : Bị gió lay động.

      Tao Đầu 搔頭 : Búi tóc. Danh từ có nghĩa là Cây Trâm.      Bích Ngọc 碧玉 : là Ngọc Bích. là Cẩm Thạch, nên Bích Ngọc Tao Đầu là Cây trâm bằng Ngọc Bích, bằng Cẩm Thạch. Người Hoa gọi là Ngọc Bích nghe rất qúy giá. Ta gọi là Cẩm Thạch nghe có vẻ bình dân hơn.             

NGHĨA BÀI THƠ :                           

       Lá ấu phủ trên mặt nước làm gợn sóng lăn tăn và những lá sen lay động trước gió. Trong chỗ sâu thẳm của ao sen chiếc thuyền nhỏ cũng có thể qua lại được. Gặp chàng muốn nói nên cúi đầu cười e thẹn, làm cho cây trâm bằng ngọc bích rớt tỏm xuống ao sen !

       Khéo ngớ ngẩn mà nên thơ thi vị làm sao ấy ! Không biết "chàng" đây là người cùng xóm hay là người trong mộng của nàng, 4 chữ " Phùng lang dục ngữ: Gặp chàng muốn nói " mới mơ hồ làm sao, vì "nó" ở giữa hai đàng: "Chàng muốn nói hay là Gặp chàng nàng muốn nói ?" để thẹn thùa đến nổi cúi đầu lơ đểnh ... đánh rơi cành trâm ngọc xuống ao sen !

       Qủa là một bức tranh tâm lý sống động thực tế của các cô gái mới đến tuổi cài trâm rung động bối rối trước mặt người mà mình hằng mơ ước.

DIỄN NÔM :

                 Sóng vờn lá ấu gió lay sen,

                 Trong đám hoa xa thuyền nhỏ len.

                 Muốn nói gặp chàng cười cả thẹn,

                 Cúi đầu trâm ngọc rớt ao sen !  

Lục bát :

                 Ấu gợn sóng gió lay sen,

                 Hái hoa thơ thẩn xuồng len trong cùng.

                 Gặp chàng muốn nói thẹn thùng,

                 Cuối đầu trâm rớt xuống bùn trong ao !

                                                             Đỗ Chiêu Đức