HAI  NỮ THI SĨ ĐỜI ĐƯỜNG

   A. Trần Ngọc Lan

1. Bản chữ Hán cổ của bài thơ :

 B. Đỗ Thu Nương

1. Bản chữ Hán cổ của bài thơ : 

        CHÚ THÍCH :

    * Thú : Đi lính xa. Thú Biên Quan : là Đi lính đóng đồn ở ngoài biên ải.

    * Ngô : Đất Ngô, nước Ngô xưa, chỉ một dãy của tỉnh Giang Tô ngày nay.

    * Tây Phong : là Gió tây, chỉ Gió mùa thu hiu hắt.

NGHĨA BÀI THƠ :

                                     GỞI CHỒNG

         Chồng đi lính xa tận ngoài biên ải, còn thiếp thì ở lại đất Ngô của xứ Giang Nam. Khi gió tây thổi đến thiếp lại càng lo lắng cho chồng, nên viết thư thăm hỏi, mỗi một hàng thư là cả một ngàn hàng lệ nhỏ, chỉ lo sợ rằng khi cái lạnh của mùa đông ập đến bên chàng thì không biết chiếc áo ngự hàn của thiếp gởi đã đến kịp lúc bên chàng chưa ?

         Tình cảm thật da diết thiết tha. Toàn bài thơ là những tiểu đối khéo léo nêu bật nỗi lòng của người chinh phụ vọng phu : Chàng  phải đi ngoài biên ải xa xôi, còn thiếp thì được ở lại quê nhà. Khi gió tây thổi, thiếp thấy lạnh, nên lại lo cho chàng. Một hàng thơ viết cho chàng là cả ngàn hàng lệ của thiếp đã nhỏ ra. Cuối cùng, là cái lo đáng lo nhất : Khi cái lạnh đến bên chàng thì áo của thiếp gởi có đến kịp lúc hay không ?

         Cả bài thơ bốn câu, câu nào cũng nêu lên tình ý của một CHÀNG một THIẾP, nhưng không phải là "Tình chàng Ý thiếp ai sầu hơn ai" nữa, mà là sự ưu tư lo lắng khoắc khoải của người cô phụ hết dạ thương chồng đang xông pha ngoài biên ải ! Hai điệp từ PHU, ba điệp từ THIẾP càng làm cho bài thơ tha thiết và gần gũi với người  đọc hơn, nhất là câu : " Tây phong xuy thiếp thiếp ưu phu " vừa chơn chất vừa thật thà dễ đi vào lòng người. Câu " Nhất hàng thư tín thiên hàng lệ " càng nhấn mạnh thêm sự thương cảm xót xa của người chinh phụ trông chồng.

         Trần Ngọc Lan là nữ thi sĩ đời Đường, không rõ năm sanh năm mất, bà là thê tử của thi nhân Vương Giá 王驾. Giá đậu tiến sĩ năm Đại Thuận nguyên niên 大顺元年, làm quan đến chưc Lễ Bộ Viên Ngoại Lang, mà ta đã biết ông qua bài Xuân Tình 春晴 với 2 câu thơ bất hũ :

         蜂蝶紛紛過牆去，   Phong điệp phân phân quá tường khứ,

         卻疑春色在邻家 .    Khước nghi xuân sắc tại lân gia.  

 ... mà nhà thơ Tiến Chiến Jean. Leiba đã phỏng dịch rất hay là :

                      Tơi bời ong bướm bay qua ngỏ,

                      Những tưởng màu xuân ở xóm ngoài !     

DIỄN NÔM :

                  Thiếp ở quê nhà chàng lính thú,

                  Nhớ chàng gió lạnh nói sao vừa.

                  Một hàng thơ viết ngàn hàng lệ,

                  Lạnh đến bên chàng áo đến chưa ?

   Lục bát :

                  Chàng biên tái, thiếp quê nhà,

                  Gió tây thổi thiếp thiết tha nhớ chàng.

                  Một hàng thư, lệ ngàn hàng,

                  Áo len thiếp gởi kịp chàng mặc chăng ?!