* Chú Thích :

  - Cửu Khách 久客 : Ở nơi đất khách lâu ngày.

  - Xuân Thâm 春深 : Xuân đã vào sâu, có nghĩa là đã cuối xuân rồi.

  - Liễu Nhứ 柳絮 : Hạt và hoa liễu màu trắng ở buổi cuối xuân.

  - Vạn Hộc 萬斛 : Một Hộc = 10 đấu; VẠN HỘC ở đây chỉ Thật nhiều thật nhiều.

  - Nan Đương Tửu 難當酒 : Khó mà uống được rượu, khó mà rót rượu uống cho nổi.

  - Bất Thăng Y 不勝衣 : Không mặc nổi áo, không có sức để mặc áo.

  - Sấn 趁 : Nhân lúc, Thừa dịp...

  - Nam Huân 南薰 : Theo Khổng Tử Gia Ngữ, có dẫn bài ca của Đế Thuấn là : " Nam phong chi huân hề, khả dĩ giải ngô dân chi uẩn hề. 南風之薰兮，可以解吾民之愠兮。 "... Có nghĩa : Cái mát mẻ ấm áp của gió Nam, có thể giải tỏa được nỗi lòng u uẩn ẩn ức của dân Nam ta ! Với thâm Ý nầy, ông Phạm Qùynh đã lập ra Nam Phong Tạp Chí với Ý đồ mở mang dân trí và xoa dịu lòng dân để ẩn nhẫn đợi thời ! NAM HUÂN ở đây chỉ sự mát mẻ của gió nam vào những buổi trưa.

 - Thức Vi 式微 : Tên bài thơ thuộc chương Bắc Phong 邶風 trong Kinh Thi 詩經 như sau :

               式微，式微 ！   Thức vi! Thức vi! 

                          胡不歸 ？        Hồ bất quy? 

                         微君之故,         Vi quân chi cố,

                         胡為乎中露 ！   Hồ vi hô trung lộ ? 

     Có nghĩa :

                        Tối rồi đa, tối rồi đa !

                        Sao chẳng về nhà, ở đó làm chi ?

                        Vì vua nên phải chay lì,

                        Dầm sương dãi nắng xá chi thân nầy !

   - Phú Thức Vi 賦式微 : Ngâm bài ca dao Thức Vi, ý nói "Sao chẳng về nhà ?"

* Nghĩa bài thơ :

                                 MUỐN TRỞ VỀ

      Đời người trăm năm có thể chịu đựng được mấy lần ly biệt đây ? Làm khách nơi xứ lạ quê người đã lâu nhưng còn chưa về được. Trong buổi tàn xuân nhìn bóng cây hòe trong sân họp lại. Ánh nắng ấm áp bên ao hồ tơ liễu trắng tung bay. Rượu cả vạn hộc nhưng vì lòng đang mang mối sầu quê hương nên không thể chuốc chén được; Bệnh tật đã thâm vào xương hết ba phần rồi nên hầu như không còn sức để mặc áo nữa ! Ngoài cửa Đô môn bụi vàng (của những ngựa xe qua lại) cuốn bay mờ mịt. Ta muốn sớm nhân lúc gió nam còn mát mẻ nầy mà tìm đường về lại quê nhà (hát bài Thức Vi, tức là Ý muốn về lại quê nhà).

* Diễn Nôm :

                                                                                                  TƯ QUY

Trăm năm chịu được mấy phân ly ?

                 Đất khách muốn về dễ mấy khi.

                 Sân trước xuân tàn hòe rợp bóng,

                 Ao truôm nắng ấm liễu bay đi.

                 Lòng quê trước rượu khôn nâng chén,

                 Bệnh tật vào xương áo khó ghì.

                 Mù mịt bụi vàng bay trước ngõ,

                 Gió nam hát khúc "Thức Vi" thi !

    Lục bát :

                 Trăm năm chịu mấy chia ly ?

                 Xứ người thân khách mấy khi được về !

                 Xuân tàn sân rợp bóng hòe,

                 Bên ao nắng ấm đón hè liễu bay.

                 Nhớ quê muôn chén khó say,

                 Xương tàn bệnh tật khôn cài áo khuy.

                 Cửa Đô bụi cuốn bay đi,

                 Gió nam hát khúc Thức Vi muốn về !

                                         Đỗ Chiêu Đức diễn nôm