1. Nguyên bản chữ Hán cổ của bài thơ 

2. Chú thích :

    - Lương Lãnh : Lương là Mát; Lãnh là Lạnh; Lương Lãnh là Mát  đến thấy lạnh, vì đã Tam Thu là vào khoảng tháng 9 âm lịch.

    - Bình Hỏa : là Cái bình bằng sành hơ trên lửa cho nóng để ôm ngủ cho ấm trong đêm thu lạnh lẽo.

    - Bị Lung : là cái mền bung ra như cái lồng để chui vào cho ấm.

    - Hiểu Tình : là Buổi sáng tạnh ráo không có mưa thu.

    - Sương Diệp : là Những chiếc lá nhuốm sương thu.

3. Bối cảnh xuất xứ của bài thơ :

            Bài thơ trên đây được sáng tác vào năm Đại Hòa thứ 6, đời vua Đường Văn Tông. Lúc bấy giờ Bạch Cư Dị đang là Phủ Doãn của tỉnh Hà Nam, đã trên sáu mươi tuổi và thân thể đã suy nhược già yếu. Việc quan tuy nhàn hạ nhưng vô vị, cộng thêm người bạn thơ thân thiết là Nguyên Chẩn 元稹 vừa mới tạ thế, nên tâm tình

của ông đang xuống dốc buồn chán và lãnh đạm với mọi việc.  

4. Nghĩa Bài Thơ :

                          Ngủ Trong Đêm Mưa Thu

          Một lão ông đang an nhàn ngủ đi trong cái lạnh lẽo của ba tháng mùa thu. Nằm trăn trở hèn lâu khi đèn đóm đà tắt hết, rồi ngủ thiếp đi ngon lành trong tiếng mưa thu. Tro tàn trong lò còn làm ấm lên cái bình sưởi, và trầm hương còn tỏa hương thơm vào tấm chăn thơm ấm áp. Trong buổi sáng mai quang tạnh nhưng lạnh lẽo nầy, ta còn nằm ráng mà chưa muốn thức dậy, trong khi sương thu đã nhuộm đỏ cả các lá cây rụng xuống phủ đỏ cả các bậc thềm !   

5. Diễn Nôm :

                   Ngủ Trong Đêm Mưa Thu

                  Ba tháng thu lạnh lẽo,

                     An nhàn một lão ông.

                     Tắt đèn đi ngủ trễ,

                     Mưa thu say giấc nồng.

                     Bình sưởi tàn tro ấm,

                     Chăn gối thoảng hương nồng.

                     Sáng trời chưa muốn dậy,

                     Sương nhuốm lá đỏ hồng !  

    Lục bát :

                  Ba thu lạnh lẽo heo may,

                  An nhàn một lão ông ngoài sáu mươi.

                  Đèn tàn nằm trễ nghe lười,

                  Mưa thu thánh thót ngủ vùi năm canh.  

                  Tro tàn bình ấm còn quanh,

                  Trầm hương thoang thoảng chăn lành lạnh thơm.

                  Sáng ngày biếng dậy chập chờn,

                  Sương thu nhuộm lá đỏ rơn mặt thềm !           

                                                         Đỗ Chiêu Đức