Nói đến Minh Thi, người ta cũng không thể không nhắc đến " Giang Nam Tứ Tài Tử " (  Bốn tài tử ở xứ Giang Nam ) là : Đường Bá Hổ, Chúc Chi Sơn, Văn Trưng Minh và Châu Văn Tân. Nhưng nổi tiếng phong lưu tài hoa nhất,  giỏi cả Cầm , Kỳ , Thi , Họa lại là Đường Bá Hổ. Đường nổi tiếng với câu truyện " Tam Tiếu " ( Ba lần cười ), hay còn gọi là " Đường Bá Hổ điểm Thu Hương唐伯虎點秋香 " (  Đường Bá Hổ chấm cô Thu Hương ). Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về nhân vật đứng đầu " Giang Nam tứ Tài Tử " này nhé ! 

唐寅 （唐伯虎）.   

（西元1470～1523）明代畫家、文學家，吳縣人，字伯虎，一字子畏，號六如居士、桃花庵主等。詩詞書畫無一不精，文以六朝為宗。詩初多穠麗，中年學劉禹錫、白居易，晚年縱放，不拘成格。擅畫山水，多取法南宋李唐、劉松年，兼採元人法，並工畫人物、花鳥，筆墨秀潤峭利，景物清雋生動，工筆、寫意俱佳。

與文徵明、沈周、仇英合稱明朝四大家，又與祝允明、張靈、徐禎卿四人稱為吳中四才子。有畫譜、詩文集行世，並著有六如居士全集。亦稱為唐伯虎。

ĐƯỜNG DẦN  (  Đường Bá Hổ ) .

         (  1470-- 1523 ) là Văn sĩ, thi sĩ, họa sĩ của đời Minh, người đất Ngô Huyện, tự Bá Hổ, hiệu Lục Như Cư Sĩ, Đào Hoa Am Chủ... Thi, Từ, Thư, Họa, môn nào cũng giỏi. Văn thì theo tôn chỉ của thời Lục Triều. Thơ lúc đầu diễm lệ, trung niên học theo Lưu Vũ Tích, Bạch Cư Dị, Về già phóng túng, không câu nệ khuôn phép. Giỏi về tranh thủy mặc, sơn thủy, phần nhiều theo bút pháp Nam Tống Lý Đường, Lưu Tòng Niên, và theo họa pháp của người Nguyên, nhưng ông lại giỏi về vẽ người, hoa điểu, bút pháp thanh tú sắc xảo, cảnh vật sinh động, đẹp đẻ, lột tả được hết vẻ đẹp của cảnh sắc....

          Đường Bá Hổ cùng với Văn Trưng Minh, Thẩm Châu, Cừu Anh hợp xưng " Minh Triều Tứ Đại Họa Gia "(  4 họa sĩ lớn đời nhà Minh ), lại cùng với Chúc Doãn Minh ( Chi Sơn ), Trương Linh, Từ Trinh Khanh 4 người, hợp xưng là " Ngô Trung Tứ Tài Tử ". Lưu truyền đời sau có " Họa Phổ " , " Thi Văn Tập " , " Lục Như Cư Sĩ ( Đường Bá Hổ ) toàn tập.

             Ngoài câu truyện phong lưu với cô hầu của Tướng Phủ là Thu Hương ra, Đường Bá Hổ còn nổi tiếng với 11 bài thơ Đường Luật "  HOA NGUYỆT NGÂM " 花月吟 mà mỗi câu đều có 2 chữ HOA và NGUYỆT vô cùng độc đáo. Bây giờ thì chúng ta hãy làm quen với bài thơ đầu tiên của “ liên khúc Hoa Nguyệt Ngâm”  này nhé !

 Chú thích : 

         1. Nguyệt kính : Kính là kiếng, là gương soi. Nguyệt Kính là gương soi hình tròn như mặt trăng. Ta có Thành ngữ : Phá Kính Trùng Viên 破镜重圆: là Gương Vỡ Lại Lành.

         2. Phù cùng : Cùng là một loại tre trúc ngày xưa dùng để làm GẬY. Phù Cùng là Chống gậy.

         3. Huề Tửu : Huề là xách, là dắt. Đề huề 提擕 là mang xách, dắt díu. Trong Truyện Kiều Nguyễn Du viết về Kim Trọng như sau :  Đề Huề lưng túi gió trăng,  Sau lưng theo một vài thằng con. Trong bài thơ nầy Huề Tửu : là mang theo rượu, xách theo bầu rượu.

         4. Thường 嘗 : Thường nầy là Nếm thử, là nhấm nháp. Phẩm Thường 品嘗 : là nhấm nháp, nếm thử  xem hay dở cở nào, ngon hay không ngon.

         5. Tầm Thường 尋常 : Thường nầy có nghĩa là Không có gì khác lạ. Tầm thường là Bình thường không có gì đặc biệt.

Dịch nghĩa :

              Chỉ có hoa mà không có trăng, thì mối hận thật mênh mông. Chỉ có trăng mà lại không có hoa, thì mối hận lại càng dằng dặc hơn. Hoa đẹp tựa như người đẹp đang săm soi trước đài gương, trăng sáng trong như nước chiếu vào hoa làm cho hoa càng ngát hương hơn. Lần từng bước khập khểnh với chiếc gậy tre đi tìm hoa dưới ánh trăng, Mang theo bầu rượu để ngồi trước hoa mà nhấm nháp để thưởng trăng. Ôi ! Hoa đẹp như thế nầy, và trăng đẹp như thế kia, xin chớ xem chuyện trăng hoa là chuyện tầm thường đấy nhé ! (  Không xem tầm thường thì phải nhìn bằng cái nhìn đặc biệt, trân trọng, và thi vị cho thắm đậm tình người nhé !

Diễn nôm :

                            Không trăng chỉ có hoa nên hận,

                            Trăng có hoa không hận bội gia.

                            Hoa đẹp tựa người soi gương nguyệt,

                            Trăng trong như nước chiếu hương hoa.

                            Thẩn thơ dưới nguyệt tìm hoa bước,

                            Túy lúy bên hoa bóng nguyệt tà.

                            Hoa đẹp thế nầy, trăng thế ấy, 

                            Xem thường hoa nguyệt tội ru mà !

  Lục bát  :

                            Có hoa lại hận không trăng,

                            Có trăng thì lại bảo rằng thiếu hoa.

                            Hoa như trăng đẹp thướt tha,

                            Trăng trong như nước chiếu hoa não nùng.

                            Dưới trăng hoa nguyệt trùng trùng,

                            Trước hoa cất chén say cùng ánh trăng.

                            Hoa như rứa, nguyệt như răng,

                            Ai rằng hoa nguyệt lăng nhăng tầm thường !?.

                                                                              Đỗ Chiêu Đức diễn nôm.

             Kính mời tất cả Quý Thầy Cô, Các Bạn học, Thân hữu cùng các em Học Sinh thân mến , ai có nhã hứng xin cứ tự nhiên tham gia diễn nôm cho vui ! Đây chỉ mới là bài đầu, còn 10 bài nữa lận , xin đính kèm theo bên dưới đây với phần nguyên bản và phiên âm Hán Việt đầy đủ để Quý vị tùy nghi sử dụng, Ai thích Hoa Nguyệt nào thì cứ tự nhiên mà Trăng Hoa với bài đó nhé ! Một điều cần nhớ là ráng làm sao khi diễn nôm vẫn giữ được mỗi câu đều có chữ TRĂNG và HOA, hay HOA và NGUYỆT hoặc BÔNG và TRĂNG gì cũng được cho nó có cái khẩu khí của nguyên tác !

                                 Văn Trưng Minh,  Châu Văn Tân, Chúc Chi Sơn,  Đường Bá Hổ

                            ( Đây là 4 diễn viên vào vai Giang Nam Tứ Tài Tử của hãng phim TVB )  

      之三(平起七律)  Bài 3 Luật Bằng

                                                        月臨花徑影交加，花自芳菲月自華；

                                                        愛月眠遲花尚吐，看花起早月方斜。

                                                       長空影動花迎月，深院人歸月伴花；

                                                       羨卻人間花月意，撚花玩月醉流霞。

 Nguyệt lâm hoa kính ảnh giao gia,                           Hoa tự phương phi nguyệt tự hoa.

 Ái nguyệt miên trì hoa thượng thổ,                           Khán hoa khởi tảo nguyệt phương tà.

Trường không ảnh động hoa nghinh nguyệt,       Thâm viện nhân quy nguyệt bạn hoa.

 Hâm khước nhân gian hoa nguyệt ý ,                       Niệp hoa ngoạn nguyệt túy lưu hà.

          之四 (平起七律)  Bài 4 Luật Bằng

                                               春宵花月值千金，愛此花香與月陰；

                                               月下花開春寂寂，花捎月轉夜沈沈。

                                               杯邀月影臨花醉，手弄花枝對月吟；

                                               明月易虧花亦老，月中莫負賞花心。

 Xuân tiêu hoa nguyệt trị thiên kim,      Ái thử hoa hương dữ nguyệt âm.

 Nguyệt hạ hoa khai xuân tịch tịch,        Hoa sao nguyệt chuyển dạ trầm trầm.

 Bôi yêu nguyệt ảnh lâm hoa túy,            Thủ lộng hoa chi đối nguyệt ngâm.

 Minh nguyệt dị khuy hoa diệc lão,         Nguyệt trung mạc phụ thưởng hoa tâm.

                                              之五 (平起七律)  Bài 5 Luật Bằng

                                              花開爛漫月光華，月思花情共一家；

                                              月為照花來院落，花因隨月上窗紗。

                                              十分皓色花輸月，一徑幽香月讓花；

                                              花月世間成二美，傍花賞月酒須賒。

 Hoa khai lạn mạn nguyệt quang hoa,    Nguyệt tứ hoa tình cộng nhất gia.

 Nguyệt vị chiếu hoa lai viện lạc,                Hoa nhân tùy nguyệt thượng song sa.

 Thập phân hạo sắc hoa du nguyệt,           Nhất kính u  hương nguyệt nhượng hoa.

 Hoa nguyệt thế gian thành nhị mỹ,        Bàng hoa thưởng nguyệt tửu tu xa.

之六 (平起七律)  Bài 6 Luật Bằng

                                                  一庭花月正春宵，花氣芬芳月正饒；

                                                  風動花枝探月影，天開月鏡照花妖。

                                                  月中漫擊催花鼓，花下輕傳弄月簫；

                                                  只恐月沈花落後，月台花榭兩蕭條。

 Nhất đình hoa nguyệt chính xuân tiêu,  Hoa khí phân phương nguyệt chính nhiêu.

 Phong động hoa chi thám nguyệt ảnh,  Thiên khai nguyệt kính chiếu hoa yêu.

 Nguyệt trung mạn kích thôi hoa cổ,        Hoa hạ khinh truyền lộng nguyệt tiêu.

 Chỉ khủng nguyệt trầm hoa lạc hậu,       Nguyệt đài hoa tạ lưỡng tiêu điều.!

       之七 (平起七律)  Bài 7 Luật Bằng

                                           高台明月照花枝，對月看花有所思；

                                           今夜月圓花好處，去年花病月虧時。

                                           飲杯酬月澆花酒，做首評花問月詩；

                                            沈醉欲眠花月下，只愁花月笑人痴。

 Cao đài minh nguyệt chiếu hoa chi,      Đối nguyệt khán hoa hữu sở ti ( tư ).

 Kim dạ nguyệt viên hoa hảo xứ,             Khứ niên hoa bệnh nguyệt khuy thì.

 Ẩm bôi thù nguyệt kiêu hoa tửu,            Tố thủ bình hoa vấn nguyệt thi.

 Trầm túy dục miên hoa nguyệt hạ,        Chỉ sầu hoa nguyệt tiếu nhân si.!

       之八 (仄起七律)  Bài 8 Luật  Trắc

                                               花發千枝月一輪，天將花月付閒身；

                                               或為月主為花主，才做花賓又月賓。

                                               月下花曾留我酌，花前月不厭人貧；

                                               好花好月知多少，弄月吟花有幾人。

 Hoa phát thiên chi nguyệt nhất luân,    Thiên tương hoa nguyệt phó nhàn thân.

 Hoặc vi nguyệt chủ vi hoa chủ,                 Tài tố hoa tân hựu nguyệt tân.

 Nguyệt hạ hoa tằng lưu ngã chước,         Hoa tiền nguyệt bất yếm nhân bần.

 Hảo hoa hảo nguyệt tri đa thiểu,              Lộng nguyệt ngâm hoa hữu kỷ nhân !?

之九 (仄起七律)  Bài 9 Luật Trắc

                                                       月轉東牆花影重，  花迎月魄若為容；

                                                       多情月照花間露，  解語花搖月下風。

                                                        雲破月窺花好處，  夜深花睡月明中；

                                                        人生幾度花和月，  月色花香處處同.

Nguyệt  chuyển đông tường hoa ảnh trùng,    Hoa nghinh nguyệt phách nhược vi dung.

 Đa tình nguyệt chiếu hoa gian lộ,                        Giải ngữ hoa diêu nguyệt hạ phong.

之十 (仄起七律)  Bài 10  Luật Trắc

                                                    花正開時月正明，花如羅綺月如銀；

                                                     溶溶月裡花千朵，燦燦花前月一輪。

                                                      月下幾般花意思，花間多少月精神；

                                                       待看月落花殘夜，愁殺尋花問月人 。

 Hoa chánh khai thời nguyệt chánh minh,   Hoa như la ỷ nguyệt như ngân.

 Dung dung nguyệt lý hoa thiên đóa,               Xán xán hoa tiền nguyệt nhất luân.

 Nguyệt hạ kỷ ban hoa ý tứ ,                                 Hoa gian đa thiểu nguyệt tinh thần.

 Đãi khan nguyệt lạc hoa tàn dạ,                        Sầu sát tầm hoa vấn nguyệt nhân. !

       之十一 (平起七律)  Bài 11 Luật  Bằng

                                                 春花秋月兩相宜，月競光華花競姿；

                                                 花發月中香滿樹，月籠花外影交枝。

                                                 梅花月落江南夢，桂月花傳郢北詞；

                                                 花 卻何情月何意，我隨花月汛金巵 .

 Xuân hoa thu nguyệt lưỡng tương nghi,  Nguyệt cạnh quang hoa, hoa cạnh ti (Tư)

 Hoa phát nguyệt trung hương mãn thọ,  Nguyệt lung hoa ngoại ảnh giao chi.

 Mai hoa nguyệt lạc giang nam mộng,       Quế nguyệt hoa truyền sính bắc từ.

 Hoa khước hà tình nguyệt hà ý ?                  Ngã tùy hoa nguyệt phiếm kim chi.