NGUYỆT MÃN TÂY LÂU 月满西楼 là một vế trong bài từ NHẤT TIỄN MAI 一剪梅 nổi tiếng của nữ sĩ Lý Thanh Chiếu 李清照 đời nhà Tống, được nhạc sĩ Tô Việt phổ nhạc và ca sĩ Đồng Lệ hát. Nguyên văn bài từ và cũng là lời ca như sau :

李清照（1084年3月13日～1155年5月12日）号易安居士，山东省济南章丘人。宋代（南北宋之交）女词人，婉约词派代表，有“千古第一才女”之称。所作词，前期多写其悠闲生活，后期多悲叹身世，情调感伤。形式上善用白描手法，自辟途径，语言清丽。论词强调协律，崇尚典雅，提出词“别是一家”之说，反对以作诗文之法作词。能诗，留存不多，部分篇章感时咏史，情辞慷慨，与其词风不同。有《易安居士文集》《易安词》，已散佚。后人有《漱玉词》辑本。今有《李清照集校注》。

      Lý Thanh Chiếu (13-3-1084 - 12-5-1155), hiệu là Dị An Cư Sĩ, người đất Chương Khâu, phủ Tế Nam, tỉnh Sơn Đông. Bà là Nữ Từ Gia sống ở giữa thời Nam Bắc Tống, thuộc từ phái Uyển Ước, nổi danh là " Thiên cổ đệ nhất tài nữ ". Từ của bà được chia làm 2 thời kỳ : Trước và sau chiến loạn. Trước thường tả cuộc sống an nhàn, Sau thường bi thương cho thân thế. Bà thường dùng thủ pháp Bạch miêu 白描 là miêu tả thẳng sự việc, tạo riêng cho mình một con đường mới với lời lẽ trong sáng đẹp đẽ. Bà chủ trương Từ phải theo âm luật của nhạc, Từ phải là Riêng của Từ, chứ không thể dùng thủ pháp của văn thơ để làm Từ được. Bà cũng làm thơ cảm khái cho thời thế và vịnh sử, lời lẽ mạnh mẽ khảng khái, khác với phong cách làm Từ của bà. Tác phẩm " Dị An Cư Sĩ Văn Tập " và " Dị An Từ " đã thất tán. Người đời sau chỉ thu tập được " Sấu Ngọc Từ " và hiện nay thì có " Lý Thanh Chiếu tập hiệu chú ".                         

Chú Thích :

   - Nhất Tiễn Mai : NHẤT TIỄN là Một Kéo; ở đây là Lượng Từ, chỉ Một Cành, Một Nhánh; nên NHẤT TIỄN MAI : là Một nhánh mai ( đã được cắt vào nhà để chưng trong bình ). Nhưng NHẤT TIỄN MAI còn là tên của một Từ Loại, gồm có 60 chữ, phần đầu 4 câu gieo 3 vần bằng, phần hai cũng vậy. Có thể mỗi câu mỗi gieo vần cũng được,

   - Hồng Ngẫu Hương Tàn : NGẪU 藕 là Củ sen, ở đây mượn để chỉ Hoa Sen; nên Hồng Ngẫu Hương Tàn : là Sen đà tàn tạ chỉ còn sót lại chút tàn hương.

   - Ngọc Điệm : Chiếu được đan bằng tre để nằm cho mát lúc hè về.

   - Lan Chu : là Thuyền Lan, từ thậm xưng để chỉ chiếc xuồng con xinh xinh.

   - Cẩm Thư : là Thư gấm, thư viết trên gấm trên lụa, chỉ chung thư từ.

   - Nhàn Sầu : là Mối sầu nhàn hạ. Chỉ nổi buồn vơ vẩn.

   - My Đầu là Đầu Mày ( cuối mắt ); Tâm Đầu là Đầu trái tim, là Trong Lòng.

 Nghĩa bài từ :

       Củ sen đã hồng, sen đã tàn, hương sen cũng đã tàn phai, tấm đệm chiếu đan bằng tre cũng toát ra hơi thu lạnh lẽo. Ta cởi bỏ đi lớp quần là áo lụa, nhẹ nhàng thả một lá thuyền lan. Ngẩng đầu trông về phía mây xa xa, mà ao ước chàng gởi về một thư gấm cho ta trong đàn nhạn bay thành hình chữ nhất đã trở về kia; ánh trăng tròn tượng trưng cho sự đoàn viên đã phủ đầy tràn ngập cả lầu tây. Còn ta thì như hoa vẫn tự mình phiêu linh trôi nổi theo dòng nước vẫn vô tình êm ả trôi; cũng chỉ là một mối tương tư, nhưng hai nơi lại cùng sầu nhớ, và mối tình nầy không thể nào có thể xóa nhòa đi được. Vừa mới vơi sầu đi trên mi mắt thì đã lại thấy quặn thắt tận tâm can !

       Qủa là tình cảm thiết tha nhớ nhung của đôi lứa, của người cô phụ trông chồng khiến người đọc cũng phải bồi hồi tấc dạ.

Diễn Nôm :

                                                                             Một Nhành Mai                     

         Sen tạ hương tàn chiếu lạnh thu,

         Nhẹ cởi áo là, bước xuống lan chu.

         Trong mây ai gởi ta thư gấm ?

         Nhạn đã bay về trăng ngập tây lâu.

         Hoa trôi nước cuốn biết về đâu,

         Một mối tương tư, đôi đứa cùng sầu.

         Tình nầy khó thể chịu dài lâu,

         Thôi nhăn mày liễu, lại nhíu tâm đầu.

Lục bát :

         Sen tàn chăn chiếu lạnh theo,

         Áo là nhẹ cởi rong chèo thuyền lan.

         Ngắm mây những ngóng thư chàng,

         Nhạn về trăng sáng ngập tràn lầu tây.

         Hoa trôi nước cuốn mây bay,

         Tương tư một mối hai nơi cùng sầu.

         Tình nầy biết phải làm sao,

         Hết nhăn mày liễu lại bào lòng son !

                                                                      Đỗ Chiêu Đức

  Có nghĩa :

          Đây chính là lúc mùa hoa đang nở rộ, sương thu mới vừa thấm ướt hoa hồng. Nếu yêu hoa thì hãy ân cần mà chăm chút, đừng để cho hoa tiều tụy võ vàng.

         Đây chính là lúc trăng đang độ tròn, Ánh trăng sáng đang chiếu tràn ngập cả lầu tây. Nếu có yêu trăng thì hãy xin ân cần mà giữ lấy ánh trăng , đừng để cho ánh trăng kia vuột mất.

         Cảnh đẹp đêm thanh như hôm nay, tình ý mật ngọt mặn nồng như thế nầy; Lòng những mong rằng hoa đẹp mãi, trăng tròn mãi và người thì vẫn mãi mãi bên nhau !

Diễn Nôm Lục bát :

                                                                      Nguyệt Mãn Tây Lâu

           Yêu hoa đang lúc hoa tươi,

           Sương rơi thắm ướt hoa cười đẹp xinh.

           Yêu hoa chăm chút chân tình,

           Để hoa tàn úa riêng mình xót xa.

           Yêu trăng vừa lúc trăng ngà,

           Trăng tròn tràn ngập chan hòa lầu tây.

           Yêu trăng chớ để trăng gầy,

           Xót xa trăng rụng cho đầy nhớ nhung.

           Tình nầy cảnh ấy mông lung,

           Thiết tha mật ngọt như cùng vấn vương.

           Mong cho hoa đẹp miên trường,

           Trăng tròn miên viễn người thương vĩnh hằng !

                                                                            Đỗ Chiêu Đức