Bài Thơ Bình Nam Dạ Bạc

* CHÚ THÍCH :

   - BÌNH NAM 平南 :

     Tên một huyện ngày xưa thuộc phủ Tầm Châu trên sông Tầm Giang thuộc tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc hiện nay.

   - CAO CHIẾM 高颭 : là Lay động ở trên cao.

   - TÍNH 併 : là Cùng , Đều, Kiêm.

   - VI 違 : là Không theo..., Làm trái lại.

   - MẠN 漫 : là đầy tràn. ở đây có nghĩa là : Uổng phí. Vô ích.

   - THÚ LÂU 戍樓 : Lầu Canh, Gác canh.

   - HỌA GIÁC 畫角 : Cái Tù Và thổi trong đêm canh gác.

   - THÊ SẢNG 悽愴 : là Thê lương sầu thảm xót thương.

* NGHĨA BÀI THƠ :

                    Đêm Đậu Thuyền Ở Bình Nam

      Một cánh buồm giương cao phập phồng trong gió chiều nhè nhẹ. Đêm ghé bến Bình Nam là một huyện thành xưa cổ. Bóng đèn và bóng trăng cùng chiếu vào bóng người, tiếng cây lá xạc xào cùng tiếng lao xao trên bến bãi làm tỉnh giấc mơ. Lời ước hẹn với sông hồ còn chưa thỏa chí của lúc ban đầu, ngày tháng trôi qua như nước chảy làm uổng phí mất kiếp sống nầy. Nửa đêm nghe tiếng tù và thổi sang canh trên lầu canh, khiến cho người lữ khách không sao ngăn được xúc động buồn thương cho cảnh tha hương đất khách.

         Trương Kế với PHONG KIỀU DẠ BẠC 楓橋夜泊, còn Nguyễn Trãi thì với BÌNH NAM DẠ BẠC 平南夜泊. Trương Kế nổi tiếng với 2 câu :

                    姑蘇城外寒山寺，  Cô Tô thành ngoại Hàn San Tự,

                    夜半鐘聲到客船。  Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.

Có nghĩa :

              Chùa Hàn San ngoại thành Cô Tô ấy,

              Nửa đêm buồn chuông vẳng đến thuyền ai.

     Còn Nguyễn Trãi thì cũng nổi tiếng với 2 câu kết là :

                  夜半戍樓吹畫角，  Dạ bán thú lâu xuy họa giác.

                  客中悽愴不勝情。  Khách trung thê sảng bất thăng tình.

Có nghĩa :

              Trên lầu canh nửa đêm tù và vẳng,

              Khách xa nhà ray rức chạnh niềm riêng !

* DIỄN NÔM :

                                                                          ĐÊM GHÉ BẾN BÌNH NAM

                     Một cánh buồm cao gió phất phơ,,

                  Bình Nam đêm ghé cổ thành xưa.

                  Bóng đèn bóng nguyệt mờ nhân ảnh

                  Tiếng lá tiếng người chợt tỉnh mơ.

                  Sông núi ước xưa đà lỗi hẹn,

                  Tháng ngày như nước hết mong chờ.

                  Nửa đêm còi điểm lầu canh vắng,

                  Lòng khách dạt dào vạn ý thơ.

     Lục bát :

                 Buồm cao gió nhẹ chiều hôm,

                  Qua đêm ghé bến Bình Nam cổ thành.

                  Bóng đèn lồng bóng trăng thanh,

                  Tiếng người hòa tiếng cây cành lao xao.

                  Núi sông đà lỗi hẹn nào,

                  Tháng ngày như nước tiêu hao hết đời.

                  Tù và canh điểm đêm vơi,

                  Khiến người lữ khách ngậm ngùi thở than.

                                                                                                     Đỗ Chiêu Đức