除夕即事               TRỪ TỊCH TỨC SỰ

                                                老來笑我太庸疏。    Lão lai tiếu ngã thái dung sơ.

                                                乾坤不盡煙花景，    Càn khôn bất tận yên hoa cảnh,

                                               門館無私水竹居。    Môn quán vô tư thủy trúc cư.

                                                 兩度手層扶日轂，    Lưỡng độ thủ tằng phù nhựt cốc,

                                                 一封書肯上公車。    Nhất phong thư khẳng thượng công xư(xa).

                                                 年年管得春光好，    Niên niên quản đắc xuân quang hảo,

                                                知是天心獨厚余。    Tri thị thiên tâm độc hậu dư.

                                                              阮秉謙                          Nguyễn Bỉnh Khiêm

* Chú Thích :

    - Tài Lâm 才臨 : là Mới vừa đến.

    - Dung Sơ 庸疏 :DUNG là Dung tục là tầm thường, SƠ là Thưa thớt, hời hợt. Nên DUNG SƠ là Hời hợt tầm thường, vô tích sự, không làm được gì cả.

    - Càn Khôn 乾坤 : là hai quẻ tượng trưng cho Trời và Đất trong Bát quái.

    - Yên Hoa Cảnh 煙花景 : Cảnh hoa nở rộ đẹp đẽ của mùa xuân.

    - Thủy Trúc Cư 水竹居 : Nhà ở trên bến nước có tre trúc hữu tình.

    - Nhựt Cốc 日轂 : là Mặt trời, ở đây chỉ nhà vua, nên PHÙ NHỰT CỐC 扶日轂 là Phò trợ nhà vua.

    - Công Xa 公車 : là Xe công, chỉ Xe của vua đi.

    - Quản Đắc 管得 : là Quản lý được, có nghĩa là Nắm bắt được, là Hưởng được.

    - Độc Hậu Dư 獨厚余 : ĐỘC là Riêng lẻ, HẬU là Hậu đãi, DƯ là Ta; nên ĐỘC HẬU DƯ là Hậu đãi riêng với mình ta.

* Nghĩa bài Thơ :

                                      Tức Sự đêm Giao Thừa

       Năm mới vừa đến thì năm cũ cũng đi qua; cười ta già đầu rồi mà còn hời hợt tầm thường vô tích sự. Cảnh hoa đẹp của mùa xuân trong đất trời thì vô cùng tận, và nơi ở nhàn nhã trước cửa có sông nước trúc tre cũng không chỉ dành riêng cho ai; Cũng đã hai lần từng phò vua giúp nước, nhưng một phong thư (kể công) cũng không chịu trình lên xe vua. (Chỉ cần) mỗi năm ta đều hưởng được những mùa xuân đẹp đẽ, thì biết là lòng trời còn hậu đãi ưu ái đến ta lắm rồi !

      Qủa là lòng của một lão thần trung nghĩa, không hám vinh hoa phú qúy; không màng danh lợi buộc ràng, chỉ muốn yên thân nhàn tản thưởng ngoạn sự đẹp đẽ ưu ái của đất trời, của tiết xuân với hoa thơm cỏ đẹp khi mỗi độ xuân về. 

* Diễn Nôm :

                                                                                      TRỪ TỊCH TỨC SỰ

                                                                                        Năm mới đến đi lại một năm,

                   Cười ta già ngố lại vô tâm.

                   Đất trời cảnh trí hoa xuân thắm,

                   Nhà cửa ven sông tre trúc râm.

                   Hai lượt phò vua luôn dốc sức,

                   Một phong thư tấu mãi trầm ngâm.

                   Năm năm cứ được vui xuân đến,

                   Là phúc riêng trời kẻ hảo tâm.

      Lục bát :

                   Năm mới đến, năm cũ đi,

                   Cười ta ngớ ngẩn khác gì năm qua.

                   Đất trời xuân thắm bao la,

                   Bên sông tre trúc cửa nhà riêng ai.

                   Hai lần phò chúa ra tay,

                   Một phong thư lại ngại hoài chẳng dâng.

                   Năm năm vui hưởng sắc xuân,

                   Biết trời hậu đãi lão thần riêng ta.

                                                                杜紹德

                                                             Đỗ Chiêu Đức