Thói Đời thơ Mai Xuân Thanh và thơ họa

"Bần Cư Náo Thị Vô Nhơn Vấn (1)

Phú Tai Sơn Lâm Hửu Khách Tầm" (2)

( Thơ Theo Thể " Tung Hoành Trục Khoán " )

BẦN cố nông tang, cuốc xẻng cầm

CƯ lầu gác tía, mộng tuyền lâm

NÁO đầy hội chợ vui trong dạ

THỊ đủ nồi niêu sướng giữa đầm

VÔ lý đành lui không hổ thẹn

NHƠN tâm phải tiến chẳng mưa dầm

VẤN thân học hỏi người ta dạy

PHÚ TẠI SƠN LÂM HỮU KHÁCH TẦM

Mai Xuân Thanh

July 23, 2021

(1) Ngụ ý nói : Nghèo mà có sống ở ngay trước chợ, thành phố, cũng chẳng có ai làm quen thăm hỏi

(2) Ngụ ý nói : Giàu mà sống ở núi rừng âm u tịch mịch lại có nhiều khách khứa tìm đến thăm hỏi làm quen kết thân đông lắm

Cả 2 câu đều có ngụ ý nói về " thói đời " phân biệt nghèo, giàu mà " tham phú phụ bần "

Bạn Mai Xuân Thanh ơi,

Câu "nói Nho" của bạn có xuất xứ từ "Tăng Quảng Hiền Văn 增 廣 賢 文" trong các quyển lịch "Thông Thắng 通勝" của người Hoa ở Chợ Lớn ngày xưa. Nguyên văn như sau :

貧居鬧市無人問， Bần cư náo thị vô nhân vấn,

富在深山有遠親。 Phú tại thâm sơn hữu viễn thân.

Câu nói nầy có rất nhiều dị bản (những bản nói khác đi một chút) như :

貧居在市無人問， Bần cư tại thị vô nhân vấn,

富在深山有客尋。 Phú tại thâm sơn hữu khách tầm.

* Tại Thị 在市 : là Ở Chợ, không hay bằng Náo Thị 鬧市 là : Chợ búa ồn ào náo nhiệt.

* Hữu Khách Tầm 有客尋 : là Có khách tìm đến, còn Hữu Viễn Thân 有遠親 : là có Bà con xa tìm (đến thăm).

Còn câu dưới đây của bạn thì tôi mới thấy lần đầu :

"Bần Cư Náo Thị Vô Nhơn Vấn,

Phú Tai Sơn Lâm Hửu Hảo Cầu"

* Sơn Lâm 山林 : là Núi rừng, còn Thâm Sơn 深山 là Núi sâu, là "ở sâu trong rừng núi", là nói gọn lại của thành ngữ THÂM SƠN CÙNG CỐC 深山窮谷. Thâm Sơn là Núi sâu, Cùng Cốc là Tận cùng của thung lũng (sơn cốc).

* Hảo Cầu 好逑 : là Tốt Đôi. Như trong Kinh Thi, chương Quan Thư có câu :

窈窕淑女， Yểu điệu thục nữ,

君子好逑。 Quân tử hảo cầu.

Có nghĩa :

- Người thục nữ yểu điệu, SÁNH ĐÔI TỐT ĐẸP cùng người quân tử.

Nên ...

HẢO CẦU 好求 : không phải là "Cầu cạnh một cách tốt đẹp" hay "Cầu cho được tốt" ... đều không ăn nghĩa với phần trên. Vì câu ... "Bần cư náo thị vô nhân vấn, Phú tại thâm sơn hữu viễn thân" Ý muốn nói lên cái NHÂN TÌNH THẾ THÁI : Nghèo mà ở nơi chợ búa náo nhiệt cũng không có ai thèm ngó ngàng tới, còn giàu thì dù ở mãi tận trong rừng sâu núi thẳm, vẫn có bà con xa hay bạn bè khách khứa từ xa xôi cố gắng lặn lội tìm đến để thăm viếng.

Thấy bạn nói Nho, nên mới "ngứa nghề" lạm bàn thế thôi. Mong thông cảm !

Bây giờ thì sẽ cùng HỌA VẬN với bạn nhé !

THẾ THÁI NHÂN TÌNH

Bần cư náo thị vô nhân vấn,

Phú tại thâm sơn hữu viễn thân.

BẦN... rớt mồng tơi cũng đếch cần,

CƯ nhiên tự tại chẳng phân vân.

NÁO môn chẳng thấy ma nào tới,

THỊ tứ không người qủy hỏi thăm.

VÔ tửu bất trà đen tựa chó,

NHÂN tình thế thái bạc như băng.

VẤN thiên vấn địa xưa nay vẫn...

PHÚ TẠI THÂM SƠN HỮU VIỄN THÂN !

Đỗ Chiêu Đức

07-24-2021