世事悠悠奈老何 Thế sự du du nại lão hà !
無窮天地入酣歌 Vô cùng thiên địa nhập hàm ca.
時來屠釣成功易 Thời lai đồ điếu thành công dị,
運去英雄飲恨多 Vận khứ anh hùng ẩm hận đa.
致主有懷扶地軸 Trí chúa hữu hoài phù địa trục,
洗兵無路挽天河 Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà.
國讎未報頭先白 Quốc thù vị báo đầu tiên bạch,
幾度龍泉戴月磨 Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma !
Xin được dịch nghĩa từng câu như sau :
1. Việc đời còn dằng dặc mà ta đã già mất rồi, biết sao đây !
2.Trời đất mênh mông như đắm chìm trong cuộc rượu hát ca.
3.Khi gặp thời, người làm nghề hàng thịt, kẻ câu cá cũng dễ dàng thành công,
4.Lúc lỡ vận, nhiều bậc anh hùng cũng đành phải nuốt hận mà thôi !
5. Hết lòng giúp chúa, những mong đỡ lại trục trái đất . ( xoay lại thời cuộc ).
6.Rửa vũ khí vì đã hết đường, nhưng làm sao kéo con sông Ngân xuống được ( để mà rửa ! ).
7.Thù nước còn chưa trả mà mái tóc đã sớm bạc phơ,
8.Biết bao phen mang gươm Long Tuyền ra mài dưới bóng trăng rồi !
Câu 6 có xuất xứ như sau :
Điển tích lấy từ hai câu thơ trong bài Tẩy Binh Mã (Rửa khí giới) của Đỗ Phủ:
An đắc tráng sĩ vãn thiên hà; 安得壯士挽天河,
Tịnh tẩy giáp binh trường bất dụng. 淨洗甲兵長不用.
Làm sao có được một tráng sĩ nào đó kéo nước sông Ngân xuống (dịch chữ Thiên hà); Rửa sạch khí giới và áo giáp, mãi mãi không dùng đến nữa. ( Ý chỉ có người tài giỏi, dẹp yên chiến tranh để dân chúng được an hưởng thái bình, nhưng mà... thực tế thì đâu có được người như thế ! )
Bài thơ đã mở đầu bằng một câu bi phẫn của thi nhân tráng sĩ , ngao ngán cho việc đời còn ngổn ngang , mà tuổi mình đã già mất rồi ! Bi phẫn rồi lại ngậm ngùi , thôi thì chỉ còn chén rượu say say nghêu ngao với đất trời .Gợi hình nhất ở hai câu cuối : hình ảnh một tráng sĩ bạc đầu mài gươm loang loáng dưới ánh trăng . Một bài thơ đã khiến bao nhiêu người cảm khái !
THUẬT là Kể lại, là Bày tỏ.
HOÀI là Vòng tay, là Lòng dạ.
Thế sự còn vương đã lão rồi,
Đất trời say khước hát ca chơi.
Có thời câu cá thành công dễ,
Hết vận anh hùng nuốt hận thôi.
Giúp chúa những mong xoay lại cuộc,
Bãi binh còn muốn kéo sông trời.
Quốc thù chưa báo đầu đà bạc,
Mài mãi Long Tuyền dạ chẳng nguôi !
Lê thê thế sự , đã già mất !
Rượu ngà ngà trời đất cùng say .
Lên voi , đê tiện thời may ,
Anh hùng tàn vận đắng cay muôn phần .
Vai phò chúa mong vần trục đât ,
Nước thanh bình rửa giáp sông Ngân .
Quốc thù chưa trả bạc đầu !
Dưới trăng loang loáng bao lần mài gươm .
Việc đời chưa dứt đã già rồi
Nâng chén tiêu sầu rượu đỏ môi
Nghèo khó gặp thời lên mộng dễ
Anh hùng lỡ vận nuốt hờn thôi
Giữ lòng giúp Chúa mong xoay cuộc
Nung dạ vung đao muốn kéo trời
Chưa báo quốc thù đầu đã bạc
Long Tuyền mài mãi ánh trăng trôi