CỔ  LOA  HỮU  CẢM

Ơn cha sâu  , tình chàng một khối ,

Biết bao giờ giải mối oan khiên .

Rùa đâu cung nỏ hết thiêng  ,

Minh châu lệ ngấn trai chìm đáy sâu .

Bia hoang tàn nghìn thu cây cỗi ,

Biển trời xanh một nỗi thương đau .

Triều xưa cung lạnh miếu sầu ,

Tiếng quyên khắc khoải , trăng thâu lờ mờ .

                             Mailoc phỏng dịch 

Chu Mạnh Trinh (朱孟楨, 1862-1905), tự Cán Thần, hiệu Trúc Vân, là một danh sĩ thời Nguyễn, tác giả bài phú Hàm Tử quan hoài cổ.

Thân thế sự nghiệp

Ông sinh năm 1862, người làng Phú Thị, xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Cha ông là Chu Duy Tĩnh, từng làm quan đến chức Ngự sử.

Từ nhỏ, ông nổi tiếng thông minh, có tài văn phú. Khi 19 tuổi, ông đỗ Tú tài. Sau đó ông sang thụ giáo Phó bảng Phạm Hy Lượngvà được thầy gả con gái cho. Đến 25 tuổi, ông đỗ Giải nguyên trường Hương khoa thi Bính Tuất (1885). Khoa thi Hội năm Nhâm Thìn (1892), ông đậu Tiến sĩ.

Sau khi thi đỗ Tam giáp tiến sĩ khoa Nhâm Thìn (đời Thành Thái thứ tư), ông được bổ làm Tri phủ Lý Nhân, tỉnh Hà Nội, có tiếng là công minh chính trực. Có lần ông đã phạt đánh roi một tu sĩ người Pháp có hành động cậy thế lộng hành.

Làm Tri phủ ít lâu thì cha mất, Chu Mạnh Trinh xin cáo quan về cư tang. Sau đó, ông được giao chức Án sát tỉnh Hà Nam, Hưng Yên, Bắc Ninh, Thái Nguyên.

Ông mất năm 1905, khi mới 43 tuổi.

Bản diễn Nôm của Đỗ Chiêu Đức :

Tình chàng đã nặng nghĩa cha sâu,

Khó giải nổi oan muôn kiếp sau.

Móng vuốt hết linh rùa bỏ mặc,

Lệ trai còn đó ngọc chìm đâu.

Bia vàng cây cổ ngàn năm trước,

Biển biếc trời xa một khối sầu.

Vắng vẻ cung xưa ngoài miếu lạnh,

Tiếng quyên rỏ máu nguyệt rầu rầu !