Trước tiên, xin mời đọc bài "thơ tình tuổi học trò" mà tôi làm hồi 10 năm trước để thấm thía hơn với Đôi Điều Tâm Sự sắp kể ...
BÀI THƠ LÁ RỤNG
Tặng bạn Liêu Chương Cầu,
Ai đâu kéo lại được thời gian,
Dõi bóng mây xa tận cuối ngàn.
Góp lại muôn rừng cây lá rụng,
Cho lòng ấm lại mỗi thu sang...
Còn nhớ năm xưa em mười lăm,
Mỗi độ vào thu má ửng hồng.
Lay láy mắt huyền xa vắng quá.
Mỗi lần nhìn lá rụng bên song .(1)
Lá rụng ! Cuốn vàng bay,
Lá rụng ! Biết bao ngày.
Tim lòng nghe rạo rực.
Em hỡi, em có hay ?!
Ở một góc trường anh trộm ngắm,
Tóc thề ai xõa chấm ngang vai.
Amh cũng " thề " rằng, muôn kiếp nữa,
Lòng nầy vẫn tạc bóng hình ai.
Rồi như " Hà Nội băm sáu phường ",
Lòng anh cũng " vướng một tơ vương ".
Dẫm nát lối mòn qua trước ngõ,
Nhà em, " tơ " phủ kín mặt đường ! (2)
Đến ngõ nhà em, vội trở về...
Trở về, lại muốn đến...làm chi ?!
Mỗi lần không gặp nghe nhung nhớ,
Nhung nhớ dâng trào, lại bước đi !...
Lá rụng ! tựa tình si,
Như lứa tuổi xuân thì.
Lớp lớp tràn muôn nẽo,
Nhuộm vàng khắp lối đi !
Tình si ấp ủ biết bao ngày,
Chấp vá tim lòng gởi tới ai.
Cả một trời yêu trong nét bút,
Mực mồng tơi tím, nhạt, không phai !
Mấy độ thư đi tuy bặt tăm,
Dường như cũng cảm " kiếp tơ tằm ".
Mỗi lượt bên song nhìn lá rụng,
Gợn buồn, đôi mắt dõi... xa xăm !...
Lá rụng ! Thấy lòng sao...
Lá rụng ! Nhớ hôm nào,
Bên nàng tôi đếm bước,
Chợt thấy lòng nao nao !
Em trộm nhìn tôi khẽ mỉm cười,
Thẹn thùng cuối mặt tóc buông lơi.
Cả một trời tình như choáng ngợp,
Quay cuồng mặt đất... dưới chân tôi !
Từ đó, lòng tôi ngây ngất say,
Lâng lâng mơ ước chuyện ngày mai.
Đẹp sao lá rụng vàng muôn lối,
Đường vàng ta bước đến tương lai...
Lá rụng rạt rào phủ kín sân,
Ba gian nhà trống biết bao lần.
Phận nghèo, đi học trông chừng nắng,
Mơ ước ngày kia đậu " Cử Nhân "...(3)
Lá rụng ! Những mơ màng,
Kiệu chàng son thếp đỏ.
Võng nàng theo sau đó...
Xào xạc tiếng lá vàng !...
Một hôm, thắp thỏm ngang qua ngõ
Khẩn khoản mời anh ghé lại nhà
Mẹ bảo : " Em nó còn bé lắm !
Buông tha xin hãy dứt nhau ra ! "
Mẹ tưởng đâu anh lính " Mã tà " (4)
Bắt ai, mà bảo hãy buông tha ?!
Chẳng qua nói khéo vì chê phận
Anh nghèo, nên lắm nỗi xót xa !
Anh biết rằng em đẹp, em giàu,
Yêu em, anh xá kể chi đâu !
Thói tục hay " khinh bần trọng phú ",
" Môn đăng hộ đối sử nhân sầu ! " (5)
Lá rụng ! Gió sầu trêu,
Lá rụng ! Vấn vương nhiều.
Hết rồi, ba mùa lá,
Lòng tôi vẫn cô liêu !...
Ba năm mơ ước được gì đâu !
Một sớm thu sang lá đổi mầu,
Rộn ràng tiếng pháo vu quy tiễn,
Mỗi bước em đi, một khối sầu !
Xác pháo đỏ hồng vương khắp lối,
Vàng chen xác lá gợi muôn sầu.
Anh biết, em anh " còn bé lắm ! "
Lấy chồng kham nổi phận làm dâu ?!
Lá rụng ! Gió tơi bời,
Giẫy chết lá vàng rơi,
Lòng anh nghe giá buốt
Mênh mông, Ôi, đơn côi !
Vườn cũ chiều hoang lá rụng rồi,
Bóng trăng chênh chếch, bóng trăng côi.
Người trong giấc mộng đâu còn nữa,
Chợt tỉnh ra rồi, chỉ thấy tôi !
Lá rụng ! Cuốn vàng bay,
Lá rụng ! Những ai hoài.
Đã năm mươi mùa lá,
Ai có nhớ tình ai ?!!!
Giấc mộng tàn thu đã vỡ rồi,
Tơ lòng vương vấn mãi không thôi.
Năm mươi năm lẻ bao thay đổi,
Lả lướt trên cành, lá vẫn rơi !
Lá rụng ! ...
Lá rụng !......
Lá rụng !..........
Chiếc lá cuối cùng sắp rụng rơi !
2002
Chú thích :
(1) Bên SONG là bên song cửa ( cửa sổ )
(2) Nhại ý bài thơ " Hà Nội ba mươi sáu phố phường " của thi sĩ Nguyễn Bính :
Hà Nội ba mươi sáu phố phường
Lòng chàng như có một tơ vương
Chàng qua chiều ấy, qua chiều khác
Góp lại đường đi, vạn dặm đường !
(3) "... đi học trông chừng nắng " . Nhà nghèo không có đồng hồ, Nên chỉ xem bóng nắng trước hiên nhà để đoán giờ mà đi học cho đừng bị trễ.
(4) Lính " Mã Tà " là Cảnh Sát thời Pháp thuộc, chuyên bắt người phạm pháp. Ở Mỹ hiện nay là " Phú Lít " ( Police ).
(5) " Khinh bần trọng phú " là khinh khi, coi rẻ người nghèo, và ân cần, kính trọng đối với người giàu.
" Môn đăng hộ đối " là Nhà cửa ngang bằng nhau, ý chỉ xứng hợp nhau về tài sản, gia thế, chứ không kể đến tình cảm con người.
" Môn đăng hộ đối sử nhân sầu " nhái ý câu thơ cuối trong bài Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu " Yên ba giang thượng sử nhân sầu ". Câu thơ có nghĩa : " Cái chuyện Môn đăng hộ đối làm cho người ta cảm thấy buồn lòng ! ".
* Nhạc: La Tuấn Dzũng Thơ: Đỗ Chiêu Đức - Tải Nhạc
Nhớ xưa, khi khoảng 14, 15 tuổi, cứ chiều chiều là tôi và ông bạn Liêu Chương Cầu (Nhân vật Nam chính trong Bài Thơ Lá Rụng), 2 đứa lại thả bộ vào trường Tân Triều Cái Răng để học chữ Nho với Lặc Bệ ( 六伯 là Bác Sáu : Người đứng tên làm Hiệu Trưởng Hành Chánh của Trường Tiểu học Tân Triều Cái Răng) và tâm sự vụn vặt với Thầy NGUYỄN KIM LƯỠNG (Thầy LƯỠNG là con trai thứ 5 của ông Hương Quản MUÔN, ở cách nhà cô QUANG 4, 5 căn gì đó !).
Khi đó, cả 2 đứa đều mới vừa lỏm bỏm học các câu trong MINH TÂM BỬU GIÁM như : Kiến thiện như bất cập, kiến bất thiện như thám thang. Kiến hiền tư tề yên, kiến bất hiền nhi nội tự tĩnh dã. V.V. và. V.V...
Hình Đỗ Chiêu Đức & Liêu Chương Cầu 1972
Tôi giới thiệu sơ lược về ông bạn vàng nầy của tôi nhé ! Cũng là một học sinh TÂN TRIỀU cũ ( Tân Hưng Cái Răng sau nầy ) của ta mà !
Học trong trường tên là LIÊU KỲ 廖其, nhưng giấy Khai Sanh thì tên LIÊU CHƯƠNG CẦU 廖章求, lớn hơn tôi 5 tuổi, học thấp hơn tôi 2 lớp. Lý do : Học tiếng Việt trước rồi mới vào học chữ Hoa sau. Người Quảng Đông, nên tôi thường gọi anh ta bằng "TÀI LŨ" (như Anh Hai trong tiếng Việt ta vậy). Nhà nghèo, Ba làm " Tổng Khậu " nấu ăn cho trại cưa của ông " Tắc Yìn ", má bán bánh chuối, nên đi học phải "...trông chừng nắng " vì không có đồng hồ.
Lúc đó, buổi trưa, hai đứa thường chắt mót chút đỉnh tiền còm để đi uống cà phê ở quán nước Thắng Ký của ông " Síl sán Hòn ", buổi chiều thì vào trường học chữ Nho với " Lặc Bệ " và để... nhìn lên cửa sổ phía bên hông trường, trong cánh cửa sổ đó có cô bạn học Kha Huệ mà anh ta để ý thương thầm.
Bài Thơ Lá Rụng có những đoạn : Lá rụng ! Lá rụng ! là do Ý của anh ta đó, vì lúc đó anh ta rất mê quyển tiểu Thuyết Hồn Bướm Mơ Tiên của Khái Hưng, nên mới nhại các từ LÁ RỤNG ! LÁ RỤNG ! ở cuối quyển tiểu thuyết đó.
Một điều rất đáng tự hào là anh ta và Tôi đều là học sinh chỉ tốt nghiệp Tiểu học tiếng Hoa ở trường Tân Triều Cái Răng, rồi cùng nhau tự học, tự nghiên cứu, và cuối cùng ...cùng được dạy ở các Trung Tâm ngoại ngữ của các Đại Học, cùng đi gác và chấm thi cho các Chứng Chỉ A,B,C của môn Ngoại Ngữ tiếng Hoa.
Hiện giờ, ông bạn của tôi vẫn còn dạy cho Trung Tâm Ngoại Ngữ của Đại Học Khoa Học Xã Hội Nhân Văn Sài Gòn, mặc dù năm nay đã 76 tuổi rồi ! ( vượt qúa Thất thập nhị Huyền công, 72 phép như Tề Thiên Đại Thánh, mà còn gân lắm ! ) . Có người vui miệng hỏi : " Tôi thấy ông học chữ Tàu có mấy năm, ít quá, mà sao đi dạy được ? ", thì ông bạn của tôi cười mà trả lời rằng : " Có một bữa đang đi ngoài đường, bỗng đá được một vật gì ở dưới chân, lượm lên, thì ra là sách dạy làm THẦY GIÁO DẠY TIẾNG HOA, nên về nhà coi theo đó mà đi dạy, dễ ợt ! " ??!!...
Liêu Chương Cầu & Đỗ Chiêu Đức 1992
Trở lại truyện lúc 14, 15 tuổi ...
Một hôm, Bác Sáu kể cho nghe về chuyện tình của Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài, thì anh bạn Cầu của tôi đã nổi hứng làm một bài Đường Luật Thất Ngôn Bát Cú như sau:
梁祝姻緣 Lương Chúc Nhân Duyên
千秋梁祝此姻緣, Thiên thu Lương Chúc thử nhân duyên,
悲慘兩同共筆硯。 Bi thảm lưỡng đồng cộng bút nghiên.
竹綠流風分折斷, Trúc lục lưu phong phân chiết đoạn,
梅黃借雨泣纏綿。 Mai Hùynh tá vũ khấp triền miên.
三年求學情如海, Tam niên cầu học tình như hải,
一旦相離恨似天。 Nhất đán tương ly hận tự thiên.
欲請高天頒旨意, Dục thỉnh cao thiên ban chỉ Ý,
如何薄待此良緣? Như hà bạc đãi thử lương duyên ?
廖其(章求) Liêu Kỳ( Chương Cầu )
Hình Liêu Chương Cầu chụp 1972 và 2000
Bài thơ tuy còn ngô nghê, sử dụng nhiều từ trùng lặp, nhưng Ý tứ cũng liền lạc và đúng niêm luật, nên đọc lên nghe cũng rất xuôi tai. Lúc đó Tôi và anh bạn tôi đều mới bắt đầu học Hán Văn nên tôi phục anh bạn tôi quá chừng chừng, và cũng vì vậy mà cho đến ngày hôm nay tôi vẫn còn nhớ thuộc lòng bài thơ nầy. Đọc lại vẫn còn thấy hay hay, nên xin giới thiệu với các bạn đọc chơi cho vui.
Nghĩa Bài Thơ:
Cho đến ngàn năm sau thì chuyện tình của Lương Sơn Bá và Chúc Anh Đài nầy vẫn là chuyện tình bi thảm của lứa đôi trong lúc cùng chung đèn sách bút nghiên. Như cây trúc xanh trước gió bị gãy ra làm nhiều đoạn, và như mai vàng mượn hạt mưa làm giọt lệ để khóc triền miên. Ba năm cùng học hành với nhau tình sâu như biển, trong một ngày lại phải chia tay nhau thì cái hận cũng cao ngút trời. Muốn hỏi Trời già rằng sao không ban ra cái chỉ ý tốt, mà lại đối xử tệ bạc với mối lương duyên nầy ?!
Đọc câu số 4: " Mai Huỳnh tá vũ khấp triền miên ", làm ta nhớ đến một vế thơ của Thế Lữ trong bài " Giây Phút Chạnh Lòng " là :
.... Em đứng nghiêng mình dưới gốc mai,
Vin ngành sương đọng lệ hoa rơi.
Cười nâng tà áo đưa lên gió,
Em bảo : Hoa kia khóc hộ người ! ....
Diễn Nôm:
Mối Duyên Lương Chúc
Ngàn năm Lương Chúc mối tơ duyên,
Bi thảm làm sao nợ bút nghiên.
Trúc gãy thôi xanh sầu gió thảm,
Mai vàng mượn lệ khóc triền miên.
Ba năm đèn sách tình như biển,
Một buổi chia lìa hận tựa thiên.
Dám hỏi cao xanh sao khắc nghiệt,
Vì đâu bạc đãi mối lương duyên ?
Lục bát :
Ngàn năm Lương Chúc nhân duyên,
Chuyện tình bi thảm bút nghiên thêm rầu.
Gió đưa trúc gãy vì đâu,
Mai vàng rướm lệ nghe sầu mênh mông.
Ba năm chung học tình nồng,
Một ngày ly biệt hận lòng vút cao.
Ông xanh sao nỡ gắt gao,
Chia lìa đôi lứa đành sao hỡi Trời !?
Đỗ Chiêu Đức