題白鴉洞 ĐỀ BẠCH NHA ĐỘNG
萬頃碧波搖日影, Vạn khoảnh bích ba dao nhật ảnh,
一壺綠草入春風。 Nhất hồ lục thảo nhập xuân phong.
煙雲輕澹微茫外, Yên vân khinh đạm vi mang ngoại
花物陰森隱約中。 Hoa vật âm sâm ẩn ước trung.
* Chú thích :
- ĐỀ BẠCH NHA ĐỘNG 題白鴉洞 : Cảm đề động Bạch Nha.
- Vạn Khoảnh 萬頃 : là Một trăm vạn mẫu, dùng để chỉ nơi nào đó thật rộng, thật rộng.
- Nhất Hồ Lục Thảo 一壺綠草 : Một bầu cỏ biếc; chỉ Động Bạch Nha như một bầu cỏ xanh ở giữa muôn trùng sóng biếc.
- Khinh Đạm Vi Mang 輕澹微茫 : KHINH là nhẹ; ĐẠM là Lặng lẽ; VI là nhỏ nhoi; MANG là Mờ ảo. Nên KHINH ĐẠM VI MANG chỉ mây khói nhẹ nhàng lặng lẽ mở ảo mịt mù vây phủ.
- Âm Sâm Ẩn Ước 陰森隱約 : ÂM là Âm u; SÂM là Rậm rạp; ẨN ƯỚC là Khi mờ khi tỏ, khi ẩn khi hiện.
* Nghĩa bài thơ :
CẢM ĐỀ ĐỘNG BẠCH NHA
Trên muôn vạn sóng nước mênh mông làm lay động ánh nắng (bóng mặt trời), Động Bạch Nha hiện lên như một bầu cỏ biếc trong gió xuân. Ta thấy như bên ngoài cái khói sóng nhẹ nhàng mịt mờ đang vây phủ kia là những hoa cỏ thâm u rậm rạp ẩn hiện khi mờ khi tỏ (như chốn Bồng Lai).
Đọc bài thơ nầy làm cho ta nhớ đến bài 送梁六自洞庭山作 TỐNG LƯƠNG LỤC TỰ ĐỘNG ĐÌNH SƠN TÁC của Trương Duyệt 張說 đời Đường :
巴陵一望洞庭秋, Ba Lăng nhất vọng Động Đình Thu,
日見孤峰水上浮。 Nhựt kiến cô phong thủy thượng phù.
聞道神仙不可接, Văn đạo thần tiên bất khả tiếp,
心隨湖水共悠悠. Tâm tùy hồ thủy cộng du du !
Có nghĩa :
Ba Lăng thu ngắm Động Đình,
Núi côi như nổi xinh xinh giữa hồ.
Thần tiên há dễ gặp cơ ?!
Lòng ta theo nước dật dờ xa xa !
Bạch Nha Động cũng mờ ảo trôi nổi trên mặt nước mênh mông giống như là Quân Sơn của xứ Ba Lăng ở trên hồ Động Đình vậy !
* Diễn Nôm :
ĐỀ BẠCH NHA ĐỘNG
Muôn mẫu sóng vờn ánh nắng hanh,
Một bầu cỏ biếc sắc xuân lành.
Khói mây lặng lẽ trong mờ ảo,
Hoa cỏ chập chờn ẩn hiện quanh !
Lục bát :
Sóng xanh vạn khoảnh nắng vàng,
Một hồ cỏ biếc bạt ngàn gió xuân.
Khói mây mờ ảo mông lung,
Cỏ hoa ẩn hiện chập chờn như tranh !
Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm