春夜洛城聞笛 Xuân dạ Lạc thành văn địch
李白 Lý Bạch
誰家玉笛暗飛聲, Thùy gia ngọc địch ám phi thanh,
散入春風滿洛城. Tán nhập xuân phong mãn Lạc thành.
此夜曲中聞折柳, Thử dạ khúc trung văn Chiết Liễu,
何人不起故園情 ? Hà nhân bất khởi cố viên tình ?!
CHÚ THÍCH :
CHIẾT LIỄU 折柳 hay CHIẾT DƯƠNG LIỄU 折楊柳 là Bẻ Cành Dương Liễu, tên của một khúc Sáo đời Hán, nội dung chỉ cảnh biệt ly, khi đưa tiễn nhau ở " Bề ngoài mười dặm tràng đình ", người đưa tiễn hay bẻ một nhành liễu tặng cho bạn mình làm roi ngựa. Đến đời Đường, điệu sáo nầy được thêm thắc và đổi tên thành CHIẾT DƯƠNG LIỄU CHI 折楊柳枝 với lời thơ như sau : 『上馬不捉鞭,反拗楊柳枝。下馬吹橫笛,愁殺行客兒。』Thượng mã bất tróc tiên, Phản áo dương liễu chi. Hạ mã xuy hoành địch, Sầu sát hành khách nhi ! Có nghĩa : Lên ngựa chẳng cầm roi, Lại bẻ cành dương liễu. Xuống ngựa thổi sáo ngang, Buồn chết người ly biệt !. Nên...
CHIẾT LIỄU là chỉ cảnh chia tay, chỉ nỗi sầu ly biệt của kẻ ở người đi. LÝ BẠCH là kẻ tha hương tìm danh lợi, nhưng lại chưa thi thố được hoài bão của mình, nên trong đêm nghe lời " Bẻ Liễu " lại chạnh nhớ quê hương !
DIỄN NÔM :
ĐÊM XUÂN NGHE SÁO THÀNH LẠC DƯƠNG.
Nhà ai sáo ngọc vẳng sang,
Gió Xuân đưa đẩy ngập tràn Lạc Dương.
Véo von Bẻ Liễu đêm trường,
Ai người chẳng thấy vấn vương quê nhà ?!
Đỗ Chiêu Đức