* Chú Thích :

  - Nhạc Dương Lâu 岳陽樓 : Là một lầu cổ nằm ở cửa tây Cổ thành của thành phố Nhạc Dương thuộc tỉnh Hồ Nam Trung Hoa. Lầu nằm bên bờ sông Trường Giang, phía dưới lầu là Động Đình Hồ, hướng trước mặt là Quân Sơn. Nhạc Dương Lầu nổi tiếng với bài phú "Nhạc Dương Lầu Ký 岳陽樓記" của Phạm Trọng Yêm 范仲淹 đời Tống, với câu kết bất hủ là " Tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu, Hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc 先天下之憂而憂，後天下之樂而樂". Có nghĩa : "Lo trước cái lo của thiên hạ, Vui sau cái vui của thiêb hạ". Đây cũng là ý của câu cuối của bài thơ nầy :"獨抱先懮後樂心 Độc bão tiên ưu hậu lạc tâm": Ôm ấp lấy tấm lòng LO TRƯỚC và VUI SAU.

  - Lãng Ngâm 朗吟 : là Ngâm to lên (chỉ sự hưng phần).

  - Thê Nhiên 悽然 : là Xúc động thương cảm.

  - Sơn phù NGAO bối BỒNG cung yểu 山浮鰲背蓬宮杳 : Có tích như sau : Theo chương Thang Vấn trong sách Liệt Tử : Bồng Lai là một trong 5 đảo núi lớn trôi nổi trên Bột Hải, nên thượng đế mới sai những con Ngao to lớn (loại Ba ba hay Rùa biển) lặn xuống bên dưới đội đảo lên cho đứng vững một chỗ, vì Bát Tiên hay dạo chơi và ở trên đảo Bồng Lai nên đảo nầy nổi tiếng hơn các đảo khác. BỒNG CUNG là cung điện của tiên ở trên đảo Bồng Lai. YỂU 杳 : là Mờ mịt xa thẳm.

  - Mạc Cùng 莫窮 : là Vô cùng, là Khôn cùng, là không lường trước được.

  - An Đắc 安得 : là Khó mà có được, không mấy khi có được.

* Nghĩa bài thơ :

                                    LẦU NHẠC DƯƠNG

       Ta muốn vổ mạnh vào lan can mà ngâm lớn lên vì xúc động bồi hồi, cảm khái cho chuyện xưa và chuyện nay. Trước mắt núi Quân Sơn tựa như cung Bồng Lai đang trôi nổi xa xăm và mặt nước tiếp giáp như hàm rồng dưới biển sâu ẩn chứa biết bao là châu báu. Cảnh trí luôn luôn như thiên biến vạn hóa vô cùng tận, còn đời người thì biết có được mấy lần đứng trên lầu cao mà ngắm cảnh thế nầy ?Nước sông hồ mênh mông trước mắt một chiếc thuyền côi vẫn còn đó, lòng vẫn riêng ôm hoài bão lo trước cái lo của thiên hạ và vui sau cái vui của thiên hạ.

      Nhạc Dương Lâu bên hồ Động Đình nổi tiếng với câu nói :"Động Đình thiên hạ thủy, Nhạc Dương thiên hạ lâu 洞庭天下水，岳陽天下樓". Có nghĩa : Hồ Động Đình là nước dưới thiên hạ, còn Nhạc Dương Lâu là lầu ở dưới thiên hạ. Ý muốn nói : Nước trong thiên hạ không đâu qua được nước của Động Đình Hồ và Lâu đài trong thiên hạ không đâu qua được Nhạc Dương Lâu ! Nhạc Dương Lâu cùng với Hoàng Hạc Lâu ở Vũ Xương, Đằng Vương Các ở Nam Xương hợp xưng là "Giang Nam tam đại danh lâu", còn người đời thì gọi Nhạc Dương Lâu là "Thiên hạ đệ nhất lâu".

* Diễn Nôm :

                                                                                         NHẠC DƯƠNG LÂU

                    Lan can đánh đét giọng cao ngâm,

                   Cảm khái làm sao chuyện cổ câm.

                   Núi nổi ngao nâng Bồng Lai cách,

                   Biển sâu rồng quẩy báu châu trầm.

                   Vô cùng cảnh vật ngàn năm đổi,

                   Khó được đời người mấy thuở thăm.

                   Sông nước mênh mông thuyền lẻ bóng,

                   Vui sau lo trước giữ lòng nhân !

       Lục bát :

                   Lan can đánh đét ngâm vang,

                   Cổ kim thế sự bàng hoàng xuyến xao.

                   Bồng Lai núi nổi nhờ ngao,

                   Biển sâu ẩn dấu biết bao hàm rồng.

                   Đổi vời cảnh vật ngàn năm,

                   Ngưòi đời mấy thuở được thăm nơi nầy.

                   Giang hồ thuyền lẻ còn đây,

                   Giữ lòng lo trước vui vầy đến sau !

                                                                    Đỗ Chiêu Đức