TRƯƠNG DUYỆT 張說 (667-730) : Đại thần đời Đường. Tự là Đạo Tế, một tự nữa là Duyệt Chi. Người đất Lạc Dương. Đời Võ Tắc Thiên được phong làm Thái Tử Hiệu Thư, đời Đường Trung Tông giữ chức Hoàng Môn Thị Lang, đời Tuấn Tông được phong chức Trung Thư Môn Hạ Bình Chương Sự, đến đời Huyền Tông thì giữ chức Trung Thư Lệnh, rồi được truy phong Yến Quốc Công. Ông giỏi về văn từ nên được giao cho soạn thảo hầu hết các văn kiện quan trọng trong triều đình lúc bấy giờ. Thơ của ông thường làm lúc ngẫu hứng. Sau đây là những bài thơ của ông làm khi bị biếm làm Thứ Sử đất Nhạc Dương.

                            梁六自洞庭山作     Tống Lương Lục Tự Động Đình Sơn Tác

                             巴陵一望洞庭秋，   Ba Lăng nhất vọng Động Đình Thu,

                             日見孤峰水上浮       Nhựt kiến cô phong thủy thượng phù.

                              聞道神仙不可接      Văn đạo thần tiên bất khả tiếp,

                              心隨湖水共悠悠.    Tâm tùy hồ thủy cộng du du !

                                  張說                               Trương Duyệt  

* Chú thích :

   - Lương Lục 梁六 : Tức Lương Tri Vi, Thứ sử Đàm Châu, nhân về kinh đi ngang qua Nhạc Dương, nên Trương Duyệt lúc bấy giờ là Thứ sử Nhạc Dương mới đưa bạn đi qua hồ Động Đình.

   - Động Đình Sơn 洞庭山 : Còn gọi là Quân Sơn, nằm trong Động Đình Hồ về phía tây nam của thành phố Nhạc Dương. Nơi có phong cảnh đẹp đẽ hữu tình.

   - Ba Lăng 巴陵 : Tên Quận của Nhạc Châu, thuộc Nhạc Dương trong tỉnh Hồ Nam.

   - Cô Phong 孤峰 : Đỉnh núi cô độc, chỉ đỉnh Quân Sơn lẻ loi ở giữa hồ Động Đình.

   - Văn Đạo 闻道 : Nghe nói rằng, Nghe đồn rằng...

   - Thần Tiên 神仙 : ở đây chỉ Tương Quân và Tương Phu Nhân hai tiên nhân đắc đạo ở núi Động Đình nầy, nên núi còn có tên Quân Sơn là vì thế. Theo Thập Di Ký 《拾遗记》 của Vương Gia đời Đông Tấn thì có đến tám tiên đảo trôi nổi trên mặt sông hồ biển cả, trong số đó có Quân Sơn. Tương truyền dưới núi Quân Sơn có đến mấy trăm gian nhà vàng tráng lệ để cho các tiên đồng ngọc nữ ở trong đó, suốt ngày luôn có tiếng tiêu thiều tơ trúc vang lừng các khúc nhạc tiên vẳng đến cả trên đỉnh núi. Nhưng không mấy ai gặp được thần tiên trên núi đó.

   - Du Du 悠悠 : là Dài lâu, là Dằng dặc lơ lửng mãi không thôi.

* Nghĩa bài thơ :

               Làm Khi Đưa LƯƠNG LỤC Từ Núi Động Đình.

      Từ đất Ba Lăng ta nhìn theo bạn đến mút con mắt trên hồ Động Đình khi trời đã vào thu; dưới ánh nắng lắp lánh ta thấy ngọn núi Quân Sơn cô độc như trôi nổi trên hồ Động Đình (tựa như núi Bồng lai ); Nghe nói thần tiên rất khó mà gặp được để tiếp xúc, nên lòng ta cũng như nước hồ trôi nổi tận xa xăm !

* Diễn Nôm :

      CẢM TÁC KHI ĐƯA LƯƠNG LỤC TỪ ĐỘNG ĐÌNH SƠN

                  Ba lăng tiễn bạn Động Đình Hồ,

                  Dưới nắng Quân Sơn tựa lửng lơ.

                  Nghe nói thần tiên không dễ gặp,

                  Lòng theo hồ nước cũng dật dờ ! 

   Lục bát :

                  Ba Lăng thu ngắm Động Đình,

                  Núi côi như nổi xinh xinh giữa hồ.

                  Thần tiên há dễ gặp cơ ?!

                  Lòng ta theo nước dật dờ xa xa !

                                                                                                      Đỗ Chiêu Đức

        Bài thơ nầy đã được thân phụ của Công Tử Bạc Liêu cho người viết và cẩn xà cừ treo trong phòng khách trên lầu bên cạnh hai câu đối chính. Ta thấy nội dung bài thơ diễn tả lại tâm lý tự nhiên của con người trước cảnh chia tay, trước thiên nhiên trời nước bao la của hồ Động Đình, trước sự nhỏ bé của núi Quân Sơn như đang trôi nổi trên mặt hồ như tiên đảo Bồng lai; làm cho lòng người cũng lắng đọng xuống muốn đi tu tiên để sống cảnh sống thanh nhàn của thần tiên, không xô bồ xô bộn như cuộc đời thực tế đang diễn ra trước mắt. Nếu chịu lắng lòng với bài thơ nầy, thì chắc Công Tử Bạc Liêu cũng sẽ bớt ăn chơi hơn. Tiếc thay !...

                                                             Đỗ Chiêu Đức