Đây là bài thơ Lục Ngôn Thi duy nhất trong mười bài ĐỀ PHIẾN của nhà vua. Căn cứ theo ý nghĩa của bài thơ, theo tôi thì bài nầy nên lui xuống thứ mười (Kỳ Thập) cho thích ứng với vai trò và công dụng của cây quạt hơn khi gió tây đã bắt đầu phe phẩy !

                                                                     題扇                        ĐỀ PHIẾN

                                                                    其八)                       (Kỳ bát)

                                                                   赫赫空中火扇，   Hách hách không trung hỏa phiến,

                                                                  甚明君子行宜。   Thậm minh quân tử hành nghi.

                                                                  折折西風暑退，   Chiết chiết tây phong thử thoái,

                                                                   正知君子藏時。    Chính tri quân tử tàng thì !

* Chú thích :

    - Hách Hách 赫赫 : Chữ HÁCH 赫 được ghép bởi 2 bộ XÍCH 赤 là màu đỏ, nên HÁCH HÁCH là Đỏ chói, là rực rỡ, là Hừng hực, là Rõ rệt, là Hiển Hách.

   - Thậm 甚 : là Rất, Thậm Minh 甚明 là Hiểu rất rõ ràng tường tận.

   - Chiết Chiết 折折 : ở đây là từ Tượng thanh, có nghĩa Xào Xạc, hây hẩy, hắc hiu. TÂY PHONG 西風 là gió từ hướng Tây thổi đến, là gió của mùa thu.

   - Tàng 藏 : là Cất, giấu. TÀNG THÌ 藏時 là Lúc nên cất giấu lại, từ nầy đối chọi với từ HÀNH NGHI 行宜 là Lúc nên đem ra dùng ở câu 2. Đối với Sự Vật thì như thế, còn đối Con Người thì HÀNH 行 là lúc hoạt động, như ra thi cử, làm quan , tạo dựng công danh sự nghiệp... Còn TÀNG 藏 là lúc chưa gặp thời, còn ẩn mình hay lúc đã thoái quan về hưu ở ẩn.

* Nghĩa bài thơ : 

                           Đề Thơ Trên Quạt (bài số 8)

       Hừng hực trên không nóng như là đang quạt lửa (chỉ khí hậu nóng bức của mùa hè), thì hiểu rất rõ ràng rằng chính là lúc người quân tử phải đem ra dùng (cây quạt). Đến khi gió tây hây hẩy làm cho cái nóng lui đi (chỉ mùa thu tới), thì biết rằng chính là lúc người quân tử đem cất nó đi. 

       Con người "quân tử" bạc bẽo là thế đó, khi cần thì chìu chuộng đủ điều, ấp yêu hết mức; đến lúc đã không còn cần nữa thì đem cất giấu hay vứt bỏ một bên chẳng thiết ngó ngàng. Đọc bài thơ nầy của ông vua lại làm cho ta nhớ đến 2 câu cuối trong bài Trường Tín Cung của Lưu Phương Bình 劉方平《長信宮》đời Đường là :

                     秋風能再熱，   Thu phong năng tái nhiệt,

                     團扇不辭勞。   Đoàn phiến bất từ lao !

Có nghĩa

         Cơn gió thu nếu có thể "nóng trở lại" được, thì cây quạt tròn (bị dứt bỏ) nầy cũng sẽ chẳng từ lao nhọc mà sẽ sẵn sàng quạt mát cho đấng quân vương ! Tội nghiệp thay cho số phận của những nàng cung nữ bị bỏ quên trong cung vua lạnh lẽo, khao khát cả những gì bạc bẽo nhất ở trên đời nầy.

* Diễn Nôm :

                         ĐỀ PHIẾN 

                          (kỳ 8)

                  Hừng hực trên không lửa đốt,

                  Là thời quân tử ấp yêu.

                  Hiu hắt gió tây thôi nóng,

                  Là khi quân tử hết chìu !

     Lục bát :

                  Không gian hầm hập như thiêu,

                  Là khi quân tử ấp yêu chẳng rời.

                  Gió tây se sắt đến nơi,

                  Cất đi quân tử quên rồi thuở xưa !

                                                                                          Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm