雨 VŨ
陰陽和合運玄機, Âm dương hòa hợp vận huyền cơ,
解作甘霖喜及時。 Giải tác cam lâm hỉ cập thời.
沛自九天恩既渥, Bái tự cửu thiên ân ký ốc,
潤沾次土物咸宜。 Nhuận triêm thứ thổ vật hàm nghi.
民蘇霓望王師至, Dân tô nghê vọng vương sư chí,
士吸風成聖教施。 Sĩ hấp phong thành thánh giáo thi.
雨順豐登金上瑞, Vũ thuận phong đăng kim thượng thụy,
太平又一此休期。 Thái bình hựu nhất thử hưu kỳ.
阮秉謙 Nguyễn Bĩnh Khiêm
* Chú Thích :
- Âm Dương Hòa Hợp 陰陽和合 : Chỉ trời đất thích ứng hòa vào nhau.
- Huyền Cơ 玄機 : Bộ máy huyền diệu. Ở đây chỉ sự vận hành của trời đất.
- Cam Lâm 甘霖 : LÂM 霖 nầy có bộ VŨ ở trên, có nghĩa là Mưa dầm. Cam Lâm chỉ mưa rào trong lúc trời hạn hán.
- Cập Thời 及時 : là Đúng lúc, nên CẬP THỜI VŨ 及時雨 là Mưa đúng lúc; đây cũng là ngoại hiệu của Tống Giang, thủ lãnh của 108 Anh hùng Lương Sơn Bạc, vì khi đang làm chức Áp Ti, Tống Giang thường hay cứu giúp những anh hùng hảo hán rất đúng lúc khi họ đến bước đường cùng hay gặp hoạn nạn nửa chừng.
- Bái 沛 : là Bái Nhiên Hạ Vũ 沛然下雨 là Mưa sầm sập đổ xuống.
- Nhuận Triêm 潤沾 : là Thấm nhuần.
- Tô Nghê 蘇霓 : TÔ là Thức tỉnh; NGHÊ là Cầu vồng, chỉ mưa; nên TÔ NGHÊ là thức tỉnh sau cơn mưa.
- Vương Sư 王師 : Lực lượng chính quy, quân chính thống của triều đình.
- Phong Thành 風成 : Phong hóa được hình thành.
- Phong Đăng 豐登 : là Lúa thóc được mùa.
- Thụy 瑞 : Còn đọc là THOẠI : là Điềm lành.
- Hưu Kỳ 休期 : là Thời kỳ tốt đẹp.
* Nghĩa Bài Thơ :
MƯA
Âm dương trời đất hòa vào nhau như một chiếc máy huyền diệu đang vận hành, giải tỏa cho ra một trận mưa rào thật đúng lúc với thời vụ canh tác. Cơn mưa sầm sập từ chín từng trời đổ xuống chan hòa khắp cả, thấm nhuần mặt đất và vạn vật được hài hòa. Dân chúng như thức tỉnh sau cơn mưa chờ vương sư đến, kẻ sĩ cũng đã thấm nhuần và hình thành phong hóa của thánh nhân. Mưa thuận gió hòa nên được mùa là nhờ đức lành của nhà vua (Kim Thượng), và thời kỳ tốt đẹp lại được mở ra trong cảnh thái bình.
* Diễn Nôm :
VŨ
Âm dương hòa hợp máy huyền cơ,
Mưa ngọt tạo nên thật kịp giờ.
Sầm sập chín từng cây cỏ ướt,
Thấm nhuần mặt đất vật người mơ.
Dân choàng tỉnh đợi vương sư tới,
Sĩ kịp hình thành phong hóa xưa.
Mưa thuận được mùa nhờ thánh đức,
Thái bình lại mở vận âu ca !
Lục bát :
Âm dương hòa hợp máy trời,
Tạo cơn mưa ngọt kịp thời hạn khô..
Chín từng sầm sập tuôn mưa,
Thấm nhuần mặt đất cho vừa cỏ cây.
Vương sư dân đợi về đây,
Hình thành phong hóa vui vầy tương thân.
Được mùa nhờ đức thánh ân,
Thái bình thịnh trị xa gần hân hoan !
杜紹德
Đỗ Chiêu Đức