Để tiếp theo " Dạ vũ ký Bắc " của Lý Thương Ẩn với " Quân vấn quy kỳ vị hữu kỳ ". Em hỏi rằng bao giờ thì tôi mới trở về nhà ?.... Xin trả lời lại bằng lời thơ Ngũ Ngôn của Đỗ Mục Chi 杜牧之 qua bài " Quy Gia " 歸家 sau đây :
歸家 QUY GIA
稚子牽衣問, Trỉ tử khiên y vấn
歸來何太遲。 Quy lai hà thái trì ?
共誰爭歲月, Cộng thùy tranh tuế nguyệt
贏得鬢邊絲。 Doanh đắc mấn như ti
杜牧 Đỗ Mục
Thích nghĩa :
QUY là về, GIA là nhà, QUY GIA là Về lại nhà.
1. Câu 1 : Trỉ là non, Tử là Con. TRỈ TỬ : không phải là con non mà là Con Thơ.
Khiên : là nắm , là níu, là dắt. Y là Áo, Vấn là Hỏi. Nghĩa toàn câu là :
" Con thơ níu áo hỏi "
2. Câu 2 : Quy là Về, LAI là Xu hướng Động từ, chỉ sự di chuyển gần đến người
viết hoặc nói. QUY LAI là Về lại, là Về " đây ". QUY KHỨ là Về " đi "(
KHỨ chỉ di chuyển Xa người nói hoặc viết ). Hà là Sao?. Thái là Quá
. Trì là Trễ, muộn. Nghĩa cả câu : " Sao muộn quá mới về nhà ? ".
3. Câu 3 : Cộng là cùng, chung. Thùy là Ai? Tranh là dành, giựt. Tuế là Tuổi, là
Năm. Nguyệt là Tháng. Nghĩa cả câu : Cùng với ai dành giựt năm
tháng, ý nói Cùng với ai sống đua chen trong những năm tháng đó ?.
4. Câu 4 : Doanh là Lời, thắng, Ăn, thu hoạch. Đắc là được. Mấn là Tóc mai.
Như là giống, giống như. Ti là Tơ. Nghĩa cả câu :( chỉ ) lời được hai
bên tóc mai trắng như tơ.
Diẽn nôm :
Con thơ trì áo hỏi
Sao đi mãi đến giờ ?
Cùng ai ngày tháng ấy
Mà tóc đã bạc phơ !
Lục bát :
Con thơ níu áo hỏi ba
Đi sao lâu quá, bỏ nhà bỏ con !
Cùng ai ngày tháng mõi mòn ?
Sương pha tóc trắng chẳng còn như xưa !
Hai câu đầu là lời chất vấn, thắc mắc, thơ ngây nhưng lắc léo của con thơ. Nhưng hai câu sau... Hình như là lời than van, oán trách, khúc mắc, thở than của bà... nội tướng đã biết bao ngày khoắc khoải, mòn mỏi đợi chàng về !.
Xin mời cùng đọc sơ lược Tiểu sử của Đỗ Mục....
杜牧(803~852),中國唐代詩人。字牧之。京兆萬年(今陝西西安)人。曾任中書舍人(中書省别名紫微省),人稱杜紫微。杜牧出身於唐朝顯赫的官宦世家京兆杜氏,爲西晉軍事家杜預的十六世孫。杜牧雖然與杜甫同爲杜預之後,但是支派相去甚遠。杜甫是杜預子杜耽之後;杜牧則是杜預少子杜尹之後。杜牧祖父是唐朝著名的宰相杜佑,他受到祖父的影響非常大。其父杜從鬱官至駕部員外郎。杜牧比較自豪於自己的家世 .
Đỗ Mục( 803-852 ). Thi nhân đời Đường TQ. Tự Mục Chi. Người đất Kinh Triệu Van Niên ( Nay là Tây An của tỉnh Thiểm Tây ).Từng nhậm chức Trung Thư Xá Nhân ( Tỉnh Trung Thư có biệt danh là tỉnh Tử Vi ), nên người đời còn gọi ông là Đỗ Tử Vi. Đỗ Muc xuất thân trong gia đình quyền thế hiển hách, thuộc thế gia của dòng họ Đỗ đất Kinh Triệu, là cháu 16 đời của nhà Quân Sự đời Tây Tấn Đỗ Dự. Ông với Đỗ Phủ mặc dù cùng là hậu duệ của Đỗ Dự, nhưng chi phái khác xa. Đỗ Phủ là con của Đỗ Đam, còn Đỗ Mục là con cũa Đỗ Doãn là con út của Đỗ Dự, ông nội của Đỗ Mục là Đỗ Hựu, Tể tướng nổi tiếng của nhà Đường, ông ta chịu ảnh hưởng rất lớn của Tổ phụ, cha là Đỗ Tòng Uất làm quan đến chức Giá Bộ Viên Ngoại Lang. Đỗ Mục rất tự hào về gia thế của mình.
Đỗ Mục giỏi cả văn, thơ. Văn chịu ảnh hưởng của Hàn Dũ và Liễu Tông Nguyên, thơ thì chịu ảnh hưởng của Lý Hạ, đồng thời với Bạch Cư Dị, nhưng ông không chịu ảnh hưởng của Bạch, mà còn có ý kiến khác độc đáo hơn Bạch nữa.