Ông đồ dỏm Đỗ Chiêu Đức

      CÂU ĐỐI TẾT là những mong ước hay lời chúc tết gồm có hai câu diễn hai ý song song nhau hay đối chọi nhau theo thể văn Biền Ngẫu 駢偶 bốn sáu hay năm bảy... hoặc theo thể thơ ngũ ngôn, lục ngôn, thất ngôn... CÂU ĐỐI nhiều khi là những lời mong mõi và chúc Tết thật nên thơ, nên còn được xem như là một bài thơ ngắn chỉ có hai câu, như câu đối cho năm nay, năm con rồng GIÁP THÌN 2024 :

                到處鶯歌燕語，   Đáo xứ oanh ca yến ngữ,

                漫天鳳舞龍飛。   Mạn thiên phụng vũ long phi.

     Có nghĩa :

                Khắp nơi oanh ca én hót,

                Đầy trời phượng múa rồng bay.

     Qủa là cảnh đẹp của một mùa xuân thái bình thịnh vượng vui vẻ :

                      Oanh ca én hót khắp nơi,

                Rồng bay phượng múa một trời xuân mơ.   

     Hay như câu đối năm chữ sau đây :

                辰時龍起舞，   Thìn thời long khởi vũ,

                春日燕翻飛。   Xuân nhật yến phiên phi.

     Có nghĩa :

                   Giờ Thìn rồng lộn múa,

                   Mùa xuân én lượn bay.

GIÁP THÌN 2024, theo Dịch lý thì Đông phương Giáp Ất Mộc, nên GIÁP chủ hướng Đông thuộc mùa Xuân, cây cỏ lá hoa đâm chồi nẩy lộc, tượng trưng cho màu Xanh. Còn Thìn là ngôi thứ 5 của Điạ Chi, thuộc cầm tinh con Rồng, hợp với Giáp thành GIÁP THÌN là chính hiệu "Con Rồng Xanh" mà chữ Nho gọi là THANH LONG 青龍. Quý Mão 2023 đi qua, là con Thỏ Ngọc phải trở về cung trăng để giả thuốc trường sinh cứu thế, để cho con Rồng Xanh hiện xuống mang phúc lộc đến cho con người. Ta có câu đối cho năm GIÁP THÌN 2024 như sau :

               玉兔歸宮春仍在，   Ngọc thố quy cung xuân nhưng tại,

               青龍降世福還來。   Thanh long giáng thế phúc hoàn lai.

     Có nghĩa :

                  Thỏ ngọc hồi cung xuân vẫn đến,

                  Rồng xanh xuống thế phước về theo. 

      Hay đơn giản nhẹ nhàng gọn gàng hơn với :

               卯去留瑞氣，   Mão khứ lưu thuỵ khí,

               辰來送吉祥。   Thìn lai tống cát tường.

     Có nghĩa :

              - Năm Mão qua đi nhưng còn lưu cái vận khí may mắn ở lại; 

              - Năm Thìn đến lại đưa điềm tốt lành đến theo. (TỐNG 送 là Đưa đến).

      Thật là :

                        Mèo đi may mắn còn đây,

                   Thìn rồng vận tốt đến đầy khắp nơi.    

 Câu đối Tết cổ truyền ngắn gọn và xúc tích nhất là :

                  一元復始，   Nhất nguyên phục thủy,

                  萬象更新。   Vạn tượng canh tân.

     Có nghĩa :

            Một dòng nguyên khí của trời đất đang trở lại như lúc ban đầu; và...

            Muôn ngàn hiện tượng trên mặt đất đều đang đổi mới trở lại.

      Để thích ứng với năm GIÁP THÌN 2024 ta khai triển câu đối 4 chữ trên thành câu đối 7 chữ như sau đây :

                     一元復始龍增歲，  Nhất nguyên phục thủy long tăng tuế;

                     萬象更新燕報春。  Vạn tượng canh tân yến báo xuân.

      Có nghĩa :

                       Trời đất phục nguyên rồng tăng tuổi;

                       Đất trời đổi mới én chào xuân. 

Rồng luôn đi đôi với cọp để chỉ cái khí thế mạnh mẽ từ trên trời xuống dưới đất; gia đình có con cháu giỏi giang hơn người khác thì ví như là có rồng cọp ở trong nhà, nên câu đối cho năm Thìn lại được viết như thế nầy :

                    幸福家庭龍虎臥；    Hạnh phúc gia đình long hổ ngọa;

                                               文明宅第子孫賢。    Văn minh trạch đệ tử tôn hiền.

     Có nghĩa :

                      Gia đình hạnh phúc như rồng cọp;

                      Nhà cửa văn minh con cháu ngoan.

      Trong cái không khí của năm hết Tết đến xuân về, mọi người mọi nhà đều hân hoan tống cựu nghinh tân, đưa tiễn cái cũ đi để đón cái mới về tốt đẹp hơn, phát đạt hơn năm cũ. Ta hãy xem câu đối sau đây :

                                                                     處處炮聲辭卯歲，   Xứ xứ pháo thanh từ Mão tuế;

                                                                     家家燈火慶龍年。   Gia gia đăng hỏa khánh long niên.

     Có nghĩa :

                       Chốn chốn pháo vang đưa tuổi Mão;

                       Nhà nhà đèn đóm đón năm rồng.

Các thầy Đồ, các tay thư pháp cũng nhân năm rồng nầy mà mặc sức ra tay cất bút vạch những nét như "Rồng bay Phượng múa", bút thánh câu thần mừng xuân mới với thủ pháp như rồng như phượng :

                   筆走神龍大手筆，   Bút tẩu thần long đại thủ bút;

                   春歸盛世好青春。   Xuân quy thạnh thế hảo thanh xuân.

     Có nghĩa :

                      Bút tựa thần long đưa nét lớn;

                      Xuân về đời thịnh đón xuân xanh.

     Xuân về mong cho mọi người mọi giới đều đón xuân đón Tết một cách an bình vui vẻ như câu đối sau đây :

            迎佳節，到處鶯歌燕語；  Nghinh giai tiết, đáo xứ oanh ca yến ngữ;

            慶新春，滿天鳳舞龍飛。  Khánh tân xuân, mãn thiên phụng vũ long phi.

 Có nghĩa :

                Đón Tết vui, khắp chốn én ca oanh hót;

                Mừng xuân mới, đầy trời phượng múa rồng bay.

     Để kết thúc cho bài viết này, trong khi chiến trường Nga-Ukraine và trận địa Palestine với Israel vẫn còn dai dẳng mãi không biết kéo dài cho đến bao giờ. Chúng ta "Ăn Tết" nhưng lòng vẫn luôn luôn mong mỏi cho chiến tranh được kết thúc để thế giới được thanh bình, như câu đối sau đây :

               RỒNG BAY PHƯỢNG MÚA mừng năm mới, chiến tranh kết thúc;

               HỔ PHỤC LONG HÀNG  đón Giáp Thìn, thế giới thanh bình.