寓意                               NGỤ Ý

                                                名遂功成休矣休，    Danh toại công thành hưu hĩ hưu,

                                                等閒世故一虛舟。    Đẳng nhàn thế cố nhất hư chu.

                                               風來江館涼宜夏，    Phong lai giang quán lương nghi hạ,

                                                月到書樓明正秋。    Nguyệt đáo thư lâu minh chính thu.

                                                紅日東昇知大海，    Hồng nhật đông thăng tri đại hải,

                                                白雲西望是神州。    Bạch vân tây vọng thị thần châu.

                                               溪山亦足供吾樂，    Khê sơn diệc túc cung ngô lạc,

                                                 忍負前盟萬里鷗。    Nhẫn phụ tiền minh vạn lý âu.

                                                          阮秉謙                         Nguyễn Bỉnh Khiêm

* Chú Thích :

    - Ngụ Ý 寓意 : Gởi gắm cái ý niệm của mình hoặc Gởi gắm một ẩn ý nào đó.

    - Hưu Hĩ Hưu 休矣休 : là Thôi hãy hưu trí cho rồi đi.

    - Đẵng Nhàn Thế Cố 等閒世故 : Chuyện Nhân tình thế cố thường ngày trong cuộc sống.

    - Hư Chu 虛舟 : là Chiếc thuyền trống rổng, không có gì cả.

    - Thần Châu 神州 : là Đất liền, nơi ta đang cư ngụ. Đây là khái niệm về Địa lý lúc ban đầu của người Trung Hoa, chia đất liền thành 9 châu huyện, gọi là Cửu Châu và gọi chung đất đai mà con người cư ngụ là Xích Huyện Thần Châu. 

    - Cung 供 : là Cung cấp, cung ứng. CUNG NGÔ LẠC 供吾樂 : là Cung cấp đáp ứng cho niềm vui của ta.

    - Nhẫn 忍 : là Nhịn, là Đành cam, nên NHẪN PHỤ 忍負 : Không đành lòng phụ.

    - Tiền Minh 前盟 :Những lời hẹn ước trước đó.

* Nghĩa Bài Thơ :

                                                     NGỤ Ý

      Công đã thành danh đã toại rồi thì thôi hãy về hưu đi thôi ! Những chuyện nhân tình thế cố thường ngày như một chiếc thuyền trống rổng, (rốt cuộc cũng chẳng có gì). Khi gió thổi vào cái quán nhỏ mà ta ngồi hứng gió ở ven sông thì đó chính là mùa hè; còn lúc trăng chiếu vào thư lâu nơi ta đọc sách, thì đó chính là đang lúc mùa thu. Mắt trời đỏ rực mọc lên ở hướng đông thì biết nơi đó là biển cả, còn mây trắng bay xa xa về hướng tây thì biết đó là đất liền nơi ta cư ngụ. Sơn khê sông suối núi rừng cũng đã đủ đáp ứng cho niềm vui của ta rồi, lại nở nào đành lòng quên đi lời hứa trước đây với lũ chim âu trên sông nước hay sao ?!

      Quả là cảnh nhàn nhã, ung dung tự tại suốt bốn mùa, quanh năm vui với trăng thanh gió mát, đọc sách ngâm thơ, đón mặt trời lên và ngóng nhìn mây trắng, vui với sông suối núi rừng và lũ chim âu trên sông nước để tiêu dao ngày tháng tự do tự tại tựa tiểu thần tiên.

* Diễn Nôm :

                                                                                                  NGỤ Ý 

            Công thành danh toại đến kỳ hưu,

                  Thế sự nhân tình đã chán ru !

                  Gió mát đón hè vui sông nước,

                  Trăng thanh đọc sách sáng lầu thu.

                  Trời đông rực nắng ngoài xa biển,  

                  Mây trắng về tây tận cuối châu.

                  Khe suối núi sông vui ngất ngưởng,

                  Lòng nào nỡ phụ lũ chim âu !

      Lục bát :

               Công thành danh toại nghỉ hưu,

                  Nhân tình thế sự hư chu não lòng.

                  Hè về hóng gió ven sông,

                  Thu thì đọc sách trăng trong bên lầu.

                  Biển đông trời mọc nắng cao,

                  Thần châu mây trắng nơi nào về tây.

                  Sơn khê đã thỏa lòng này,

                  Sao đành lỗi hẹn với bầy chim âu !?

                                                         杜紹德

                                                     Đỗ Chiêu Đức