Definition
ผู้ป่วยได้รับความปลอดภัยในกระบวนการใช้ยาของสถานพยาบาล
Goal
เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการใช้ยาในทุกขั้นตอน ได้แก่ การสั่งยา การจัดจ่ายยา การให้ยา
และการติดตามผลการใช้ยา
Why
ระบบยามีความซับซ้อนและขั้นตอนทุกขั้นตอนมีโอกาสเกิดความผิดพลาดได้ง่าย การวาง
ระบบงานที่ดีจึงเป็นส่วนส าคัญในการประกันความปลอดภัยของการใช้ยา
Process
1. แพทย์สั่งยา โดยมีข้อมูลยาและข้อมูลผู้ป่วยครบถ้วน สถานพยาบาลควรมีระบบสารสนเทศ
เพื่อช่วยแพทย์ในการตัดสินใจสั่งการรักษา โดยมีค าเตือนหรือมีระบบช่วยตรวจสอบอัตโนมัติ
เมื่อเกิดการสั่งที่ผิดพลาดคลาดเคลื่อน เช่น การสั่งยาที่ผู้ป่วยมีประวัติแพ้ การสั่งยาเกิดขนาดยา
สูงสุด เป็นต้น
2. เภสัชกรตรวจสอบยาที่จัดจ่ายกับค าสั่งที่รับโดยตรงจากแพทย์โดยไม่ผ่านการคัดลอกจาก
บุคลากรอื่น โดยมีข้อมูลยาและข้อมูลผู้ป่วยชุดเดียวกับที่แพทย์ใช้
3. พยาบาลผู้ให้ยาสามารถเข้าถึงข้อมูลชุดเดียวกับที่แพทย์และเภสัชกรใช้ และต้องมีการ
ตรวจสอบข้ามระหว่างวิชาชีพก่อนให้ยาแก่ผู้ป่วย
4. สถานพยาบาลควรจัดให้มียาพร้อมใช้ทันทีโดยพยาบาลไม่ต้องค านวณและผสมยาทีละราย
ส าหรับยาที่มีความคงตัวสูง ควรมีศูนย์ผสมยาฉีดพร้อมใช้ในสถานพยาบาลขนาดใหญ่
5. ฉลากยาควรมีข้อมูลครบถ้วนให้ตรวจสอบได้ ได้แก่ ชื่อนามสกุลผู้ป่วย เลขประจ าตัวผู้ป่วย
ชื่อยาทั้งชื่อการค้าและชื่อสามัญ ขนาดยา ความเข้มข้น ปริมาณ วิธีใช้ ค าเตือนที่จ าเป็น อาจมี
บาร์โค้ดหรือ QR code ช่วยการตรวจสอบ
6. ต้องมีการบันทึกการบริหารยาทุกรายการลงใน Medication Administration Record โดยมี
ข้อมูลส าคัญได้แก่ ชื่อผู้ป่วย ประวัติแพ้ยา รายการยา ความแรง ขนาด สารละลายที่ใช้ผสมยา
วิถีการบริหารยา เวลาบริหารยา เพื่อให้มั่นใจว่า ผู้ป่วยจะได้ยา/สารน ้า ตามแผนการรักษา
7. มีการก าหนดว่าจะต้องติดตามผลอย่างไรหลังการให้ยาแล้ว เพื่อลดโอกาสเกิดอันตรายจาก
ผลข้างเคียงหรือจากความคลาดเคลื่อนทางยา
Training
จัดให้มีการให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาอย่างปลอดภัยในหลักสูตรการศึกษา การปฐมนิเทศและ
การศึกษาต่อเนื่องของผู้ประกอบวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง
Monitoring
มีระบบรายงานความคลาดเคลื่อนทางยาที่มีประสิทธิภาพ มีการวิเคราะห์และน ามาสร้างระบบที่
รัดกุมยิ่งขึ้นเพื่อป้องกันการเกิดซ ้า
ตัวชี้วัดที่ส าคัญ:
1. การมีผู้ป่วยแพ้ยาซ ้า
2. การเกิดอันตรายจากการใช้ยา ระดับรุนแรง (G,H,I)
Pitfall
1. วัฒนธรรมองค์กรไม่เอื้อให้มีการรายงานอุบัติการณ์ เช่น มีการลงโทษ มีการวิพากษ์วิจารณ์
ผู้ที่ผิดพลาด
2. ไม่มีการวิเคราะห์สาเหตุและวางระบบเพื่อแก้ไขที่สาเหตุราก
3. ระบบสารสนเทศไม่เอื้อให้มีการตรวจสอบพบความคลาดเคลื่อนได้โดยง่าย
มาตรฐาน HA
การปฎิบัติตามแนวทางข้างต้น คือการปฏิบัติตามมาตรฐาน โรงพยาบาลและบริการสุขภาพ
ฉบับที่ 4 ตอนที่ II หมวดที่ 6 ระบบการจัดการด้านยา (MMS) ข้อ 6.2 การปฏิบัติในการใช้ยา
(MMS2)