Ενικοτητα

ενα μονοδιαστατο σημειο που περιεχει απειρη μαζα σε μηδενικο ογκο, οπου πυκνοτητα και βαρυτητα γινονται απειρες και ο χωροχρονος καμπυλωνεται απειρα. Η Γενικη Θεωρια της Σχετικοτητας καταρρεει. Ετσι για την πρωτη αρχη, για το Big Bang, λεγεται:

Με δεδομενο την Γενικη Θεωρια της Σχετικοτητας, το Big Bang δεν ειναι συμβαν. Ενα συμβαν λαμβανει χωρα στο πλαισιο ενος χωρο-χρονου. Δεν υπαρχει ουτε χρονος πριν απο το Big Bang, ουτε χωρος, μεσα στον οποιο συμβαινει το Big Bang. Ετσι το Big Bang δεν μπορει να θεωρηθει ενα φυσικο συμβαν σε ενα σημειο του χρονου.

Στις επιστημες ειναι εγγεγραμμενη η αναγκη, ειναι εγγεγραμμενος ο καταναγκασμος να μην αφηνουν τιποτα εξω απο το ερευνητικο τους πεδιο. Αν δεχονταν να περιοριστουν, θα προδιδαν τον ορο της ιδιας τους της υπαρξης. Ετσι ειναι υποχρεωμενες να συμπεριλαβουν στους υπολογισμους τους το ανυπολογιστο στο οποιο τεινει καθε διασταση με αυξουσα η φθινουσα σειρα αριθμων. Το ανυπολογιστο παρασταινεται ως το απειρο: ∞, στο οποιο η επιστημη καταλυεται. Η επιστημη τεινει απαρεγκλιτα στον χαμο. Γι' αυτο ο συνεργατης του Einstein, Peter Bergmann, γραφει:

Μια θεωρια που συμπεριλαμβανει ενικοτητες, και τις συμπεριλαμβανει αναποφευκτα, επιπλεον φερει εντος της τον σπορο της ιδιας της, της καταστροφης.

Αναποφευκτα τις συμπεριλαμβανει διοτι μια ενικοτητα δεν αφορα καποιο νεο φαινομενο που χρειαζεται να ενταχθει στην θεωρια, κατι που με μια καποια τροποποιηση της ειναι παντοτε εφικτο. Η ενικοτητα αφορα, και καταδεικνυει, τα σημεια στα οποια η επιστημη προσκρουει στα ορια της, στον λεγομενο Event Horizon ("οριζοντα γεγονοτων"), που συνιστα μια ρουφηχτρα, σημειο χωρις επιστροφη για τα παντα - ακομα και για το φως.

Martin Heidegger

Η ενικοτητα, ως οριο στο οποιο οι επιστημες προσκρουουν, αναφερεται, απο αλλη οπτικη, και με αλλο ονομα, σε μια ομιλια του Martin Heidegger με τον τιτλο Wissenschaft und Besinnung (Επιστημη και Στοχασμος): 

Οι επιστημες δεν ειναι ποτε σε θεση να παραστησουν τον εαυτο τους ως επιστημες με τα μεσα της θεωριας τους και με τις μεθοδους της θεωριας.

Η φυση, ας απαρχη της φυσικης, ποτε δεν εξαντλειται σε φυσικοεπιστημονικους ορους, η γλωσσα, ως απαρχη της φιλολογιας, ποτε δεν εξαντλειται σε φιλολογικους ορους, η ανθρωπινη υπαρξη, ως απαρχη της ψυχολογιας, ποτε δεν εξαντλειται σε ψυχολογικους ορους. Εαν ηταν να επερωτησουν το θεμελιο τους, θα εθεταν υπο αμφισβητηση αυτην τουτη την υποσταση τους. Η φυση ως φυση, η γλωσσα ως γλωσσα, η ανθρωπινη υπαρξη ως ανθρωπινη υπαρξη ειναι για τις αντιστοιχες επιστημες της φυσικης, της φιλολογιας, της ψυχολογιας απροσπελαστες. Και παλι οι επιστημες, αυτο που συνιστα το εκαστοτε πρωταρχικο τους θεμελιο, δεν γινεται να το παρακαμψουν ποτε. Η επιστημη καταρρεει εμπρος στο, οπως το ονομαζει ο Heidegger, "απροσπελαστο-απαρακαμπτο" της προελευσης της. Το "απροσπελαστο-απαρακαμπτο" συνιστα την εκαστοτε ενικοτητα της.

Το πραγμα-ανθρωπος

Για την ψυχιατρικη και την ψυχολογια, που μας ενδιαφερουν ιδιαιτερα, και μαλιστα για την διαγνωση, για την ερμηνεια, για την συμβουλη και την καθοδηγηση, ο παραδοσιακα απαραιτητος ορος ειναι η δυνατοτητα της ενσυναισθαντικης κατανοησης.

Ο Sigmund Freud, σε ενα πρωιμο και ημιτελες εργο του, διακρινει στον ανθρωπο μια διασταση που διαφευγει της κατανοησης και που, γι' αυτον τον λογο, θα μπορουσε να τιναξει τις λεγομενες "επιστημες της συμπεριφορας" κυριολεκτικα στον αερα. 

Ειναι το φθινοπωρο του 1895 οπου ο Freud εχει μια συναντηση με τον φιλο του ωτορινολαρυγγολογο Wilhelm Fliess. Ηδη στο τραινο της επιστροφης, σε εναν πυρετο δημιουργιας, γραφει τα δυο πρωτα κεφαλαια απο ενα κειμενο με τον τιτλο "Σχεδιο μιας ψυχολογιας". Σε μια παραγραφο του δευτερου κεφαλαιου γραφει:

Ας υποθεσουμε οτι το αντικειμενο, το οποιο παρεχει η αντιληψη, ειναι παρομοιο με το υποκειμενο, ενας πλησιον. [... Τοτε] τα αντιληπτικα συνολα που εκπορευονται απ' αυτον τον πλησιον θα ειναι εν μερει νεα και μη συγκρισιμα, τα χαρακτηριστικα του, π.χ. στην περιοχη του οπτικου· ομως αλλες οπτικες αντιληψεις, π.χ. αυτες των χειρονομιων του, στο υποκειμενο θα συμπεσουν με την μνημη δικων του, τελειως ομοιων εντυπωσεων απο το δικο του σωμα, με τις οποιες θα συνδεονται συνειρμικα οι μνημες απο κινησεις βιωμενες απο τον ιδιο. Ακομη αλλες αντιληψεις του αντικειμενου, π.χ. οταν κραυγαζει, θα αφυπνισουν την μνημη απο δικες του κραυγες και μαζι απο δικα του βιωματα πονου. Κι ετσι το συμπλεγμα του πλησιον διαχωριζεται σε δυο συστατικα, το ενα απο τα οποια εντυπωσιαζει με σταθερη δομη, μενει συμμαζεμενο στον εαυτο του, σαν πραγμα, ενω το αλλο μπορει να κατανοηθει μεσω μνημονικου εργου, δηλαδη να αναχθει σε μια πληροφορια απο το δικο σωμα.

Το, οπως το αποκαλει, "συμπλεγμα του πλησιον", χωριζεται σε δυο συστατικα. Το ενα ειναι "αυτο που μπορει να κατανοηθει, δηλ. να αναχθει σε μια πληροφορια απο το δικο σωμα". Αυτο το συστατικο του πλησιον τον φανερωνει ως παρομοιο προς εμενα, καθως οι χειρονομιες του συνδεονται συνειρμικα με μνημες απο κινησεις του δικου μου σωματος, οι κραυγες του απο δικα μου βιωματα πονου. Αυτο το συστατικο του πλησιον ειναι κατανοητο. Εχει νοημα. Επιτρεπει μια σχεση μαζι του.

Κι ερχομαστε στο αλλο συστατικο του πλησιον. Εδω ο Freud αναφερεται στα "χαρακτηριστικα του", π.χ. στην εμφανιση του. Αυτα ειναι "νεα και μη συγκρισιμα", δηλαδη δεν μου παρεχουν κανεναν συνειρμο, καμια "πληροφορια", δεν υπαρχει τιποτα το αναλογο τους σ' εμενα, δεν εχουν νοημα, μενουν ακινητα και απροσιτα, "με σταθερη δομη", οπως γραφει. Αυτο το συστατικο του πλησιον, συνεχιζει ο Freud, "εντυπωσιαζει". Ακολουθει μια γλαφυρη εκφραση για αυτο, που θα μπορουσε να αποδοθει καπως ετσι: "παραμενει συμμαζεμενο στον εαυτο του, σαν πραγμα." "Συμμαζεμενο στον εαυτο του" θα πει: Δεν παραπεμπει πουθενα, δεν δινει σηματα, δεν μπαινει σε καμια συσχετιση, περικλειστο, στεγανο σε καθε ερεθισμα. Σαν πλοιο-φαντασμα.

Αυτη η μορφη του πλησιον δεν εντασσεται λοιπον στην υποκειμενικοτητα του, στο κατανοησιμο και ενσυναισθητο μερος του. Προβαλλει ως πραγμα, απροσιτο και ακατανοητο στην ενικοτητα των χαρακτηριστικων του, τοσο μακρινο και τοσο κοντινο, και ακριβως ως πραγμα ειναι που "εντυπωσιαζει", που, με μια εκφραση του Jean Baudrillard, σαγηνευει. Το κατανοητο δεν εντυπωσιαζει.

Το πραγμα-ανθρωπος μενει απροσιτο στην ψυχολογικη γνωση. Καμια ψυχολογια δεν μπορει να το συλλαβει. Ισως αυτος ειναι ο λογος που ο επιστημονας Freud, ηδη μετα απο δυο μηνες, βρισκει το "Σχεδιο μιας ψυχολογιας" αδιεξοδο, και γραφει στον Fliess: "Την πνευματικη κατασταση, στην οποια επωασα την Ψυχολογια, δεν την καταλαβαινω πια." Σαν να την ειχε γραψει ενας αλλος, που χαθηκε.

Στο πραγμα-ανθρωπος οι επιστημες της συμπεριφορας προσπιπτουν στην ενικοτητα τους.

Το πραγμα-ανθρωπος δεν ειναι προσιτο στην κατανοηση, στην γνωση. Απομακρο και αβυσσαλεο δεσποζει πριν απο καθε συμπεριφορα, πριν απο καθε προθετικοτητα. Και ακριβως αυτο ειναι που μενει, για λιγο τουλαχιστον, μενουν δηλαδη "τα χαρακτηριστικα του, π.χ. στην περιοχη του οπτικου" οταν το αλλο συστατικο, το υποκειμενο, εχει εξαλειφθει με τον θανατο. Ναι, αν η ζωη με τις ροες και με τις τροπες της εχει αναληφθει και επιτελειται απο το υποκειμενο, στο πραγμα-ανθρωπος ειναι παρων, εξαρχης και μεχρι τελους, ο θανατος.

Θα μπορουσαμε να πουμε οτι το καιριο ονομα που αποδιδει το πραγμα-ανθρωπο ειναι η - φυση, η ΦΥΣΙΣ των Αρχαιων, στην οποια ειναι προσφιλη, δηλαδη της ανηκουν ουσιακα, το κρυψιμο (το ακατανοητο, μη συγκρισιμο) κι ο χαμος (το προπεμπομενο σημα του θανατου).

Το πραγμα-ανθρωπος δεν δηλωνεται μονο στην "περιοχη του οπτικου", αλλα και στην περιοχη του ακουστικου. Η φωνη του. Και σ' αυτην επισης, ακολουθωντας το σκεπτικο του Freud, μπορουμε να διακρινουμε δυο "συστατικα": Αφενος τους εκφερομενους φθογγους, τις λεξεις και τα επιφωνηματα, που ειναι "κατανοητα", και αφετερου στην φωνηση, στο μεταλλο και στο ηχοχρωμα της, που ειναι "νεα και μη συγκρισιμη", ειναι κι αυτη φωνη-πραγμα, ηχος, οπως αυτος ενος πραγματος. Τουτοι οι ηχοι, ως ηχοι των πραγματων, ειναι ηχοι, νεκροι. Σε αντιθεση παλι με τους ηχους των πραγματων, σε αντιθεση με τα φυλλα, τα φτερα, την αμμο, την σταχτη, το συστατικο που ονομαστηκε φωνη-πραγμα δεν ηχει μονο του. Συνοδευει τον αρθρωμενο λογο, παραμενοντας παντα, σε αντιθεση με τα λογια, "αδυνατο να κατανοηθει", "συμμαζεμενο στον εαυτο του", "νεο και μη συγκρισιμο", δηλαδη "πραγμα", δηλαδη αγγελος του θανατου.

Και ο Byung-Chul Han, απο το Ειδη θανατου

Ο ατοπος

Η βλακωδεια, δηλαδη "η κατασταση της μη γνωσης" εμπρος στο ενικο του Σωκρατη. Byung-Chul Han, απο το Ο εξοβελισμος του Αλλου:

Ο Σωκρατης ως ερωμενος αποκαλειται απο τους μαθητες του ατοπος. Ο Αλλος, τον οποιο ποθω, δεν εχει τοπο. Διαφευγει καθε συγκρισης. Στα "Αποσπασματα μιας γλωσσας της αγαπης" ο Roland Barthes γραφει για την ατοπια του Αλλου: "Ο Αλλος ως ατοπος κανει την γλωσσα να σειεται: δεν μπορεις να μιλησεις γι' αυτον, καθε χαρακτηρισμος ειναι λαθος, επωδυνος, αδιακριτος, αδεξιος [...]" Ο Σωκρατης ως αντικειμενο του ποθου ειναι ασυγκριτος και ενικος. Η ενικοτητα ειναι κατι τελειως αλλο απο την αυθεντικοτητα. Η αυθεντικοτητα προϋποθετει την συγκρισιμοτητα. Οποιος ειναι αυθεντικος, ειναι αλλιως απο τους αλλους. Ομως ο Σωκρατης ειναι ατοπος, ασυγκριτος. Δεν ειναι μονο αλλιως απο τους αλλους, αλλα αλλιως ως προς ο,τιδηποτε ειναι αλλιως απο αλλους.

Ενικη γνωση

Το πραγμοειδες του ανθρωπου, η σωματικοτητα του, δεν εξαντλειται σε αρνητικους ορους ("μη συγκρισιμο" κλπ). Ακριβως αυτο το σωμα ειναι που μετεχει στον κοσμο, που γνωριζει τον κοσμο, οπως αρμοζει στον καθενα και μονο σ' αυτον, δηλαδη ενικα. Ο ιαπωνας φιλοσοφος και βουδιστης Keij Nishtani γραφει στο βιβλιο του On Buddhism, στο κεφαλαιο Opening Up the Self to the World / Ανοιγοντας τον εαυτο στον κοσμο για την "γνωση που αποκταται μονο απο εμενα τον ιδιο.":

[...] μπορουμε να αποκτησουμε διαφορα ειδη γνωσης διαβαζοντας βιβλια, η ακουγοντας αλλους ανθρωπους. Υπαρχουν πολλα πραγματα για τα οποια αποκτουμε γνωση πληροφορουμενοι απο τους γονεις μας η τους δασκαλους μας. Οι περισσοτερες γνωσεις σχετικα με τις επιστημες, την φιλοσοφια, η ακομη και τα θρησκευτικα δογματα αποκταται μ' αυτους τους τροπους. Ομως μεταξυ των ειδων της γνωσης που αποκτωνται μ' αυτους τους τροπους, ποτε-ποτε υπαρχει κατι το οποιο γνωριζουμε εντελως ξαφνικα. Τοτε ανακαλυπτουμε οτι αυτο ακριβως μας ειχαν διδαξει οι δασκαλοι, η οι γονεις μας. Το ιδιο μπορει να ειπωθει οχι μονο γι' αυτα τα οικεια πραγματα, αλλα σ' ενα ανωτερο επιπεδο και για φιλοσοφικες και θρησκευτικες αληθειες. Σχετικα με τις τελευταιες αληθειες, ειναι πολλες περιπτωσεις οπου ξαφνικα γινομαστε πραγματικα πεπεισμενοι γι' αυτες, ακομα κι αν προηγουμενως παρισταναμε οτι ειχαμε καταλαβει το περιγραμμα τους διαβαζοντας βιβλια. Αυτο σημαινει οτι καταληξαμε να τις γνωριζουμε μεσα απο το σωμα μας, αντι με το κεφαλι μας – δηλαδη γινομενοι ανθρωπινα οντα ως συνολο. Μονο οταν αποκτουμε γνωσεις μ' αυτον τον τροπο καταληγουμε να τις οικειοποιουμαστε αληθινα, δηλαδη να τις ενσωματωνουμε στο σωμα μας – η μαλλον, θα ελεγα, αν ο ορος "σωμα" οδηγει σε παρεξηγησεις, στο ολον μας, που περιλαμβανει σωμα και νου. Η φραση "ενσωματωνω κατι στο σωμα μου" σημαινει πρωτιστως οτι αυτο ζωογονειται με τετοιον τροπο που να πραγματωνεται στον τροπο της ζωης μου. Οταν παιρνουμε γνωσεις μ' αυτον τον τροπο, κατι καπως εμφανιζεται στην καθημερινη μας ζωη. Ετσι σκεφτομαι πως ειναι δυνατο να εμφανιστει κατι απο μονο του χωρις την παρεμβαση της συνειδητης μας προθεσης. Ειμαι πεπεισμενος οτι η γνωση που αποκταται απο ενσωματωση ειναι διαφορετικης μορφης απο την κοινη γνωση που μαθευτηκε απο βιβλια η με αλλους τροπους και κατανοειται μονο απο το κεφαλι μας. Το πρωτο ειδος της γνωσης φαινεται να εχει το χαρακτηριστικο "γνωσης που αποκταται απο εμενα τον ιδιο."

Η φραση "ενσωματωνω κατι στο σωμα μου" σημαινει πρωτιστως οτι αυτο "ζωογονειται με τετοιον τροπο που να πραγματωνεται στον τροπο της ζωης μου.", γραφει ο Nishitani.  Πριν λιγα χρονια εκανα μια ομιλια με τον τιτλο Η ψυχαναλυτικη ερμηνεια ως σωμα εν τω γεννασθαι. 

Το σωμα λοιπον, ως "το αντικειμενο, το οποιο παρεχει η αντιληψη", απανταται στην ενικοτητα του πλεον με εναν δευτερο τροπο. Ενικοτητα και παλι καθως προκειται για "γνωση που αποκταται απο εμενα τον ιδιο." Η γνωση στην οποια αναφερεται ο Nishitani ως ενσωματωση συμβαινει εκει που το σωμα, δηλαδη το πραγμα-ανθρωπος, συν-κινειται. Η ενσωματη γνωση εχει κι αυτη τον χαρακτηρα της ενικοτητας. Εμπλουτιζει το σωμα με μια αλλη διασταση. Μεταλλασσεται σε βιοσωμα. Το πραγμα-ανθρωπος, θα 'λεγε ο Wittgenstein, αποκτα μια "νεα κλειδωση".

Αυτος ειναι ο τροπος στον οποιο βρισκομαι σημερα, ο τροπος της παρουσιας μου ως θεραπευτη. Σε ευτυχεις ωρες, συνομιλωντας με τον πελατη μου με τουτον τον ενικο τροπο, τον καλω, αφωνα, και διχως να το γνωριζω, και διχως να το γνωριζει. Ακολουθωντας το καλεσμα υπνοβατουμε τροπον τινα προς την ενικοτητα του. Την οποια ενσωματωνει οπως το δεντρο που παιρνει το σχημα του απο τους κυριαρχους, τους σημαντορες ανεμους του τοπου.

Ο χρονος της ενικοτητας

Το υπερβολικο παρον

Αν δεχτουμε οτι η ψυχοθεραπεια 1. Δεν διεπεται απο καμια θεραπευτικη φιλοδοξια (Freud), δηλαδη δεν οριζεται απο μια τελικοτητα, ενα "για να…" 2. Δεν συνομιλει με ενα μοντελο, με μια παρασταση του Αλλου, μα με την ζητουμενη ενικοτητα του. Αν τα δεχτουμε αυτα, τοτε γινεται επιτακτικο το ερωτημα, η αναζητηση ενος δρομου ο οποιος, ως θεραπευτη, με καθιστα ευηκοο και ευφραδη για μια τετοια ενικοτητα.

Ενικοτητα θα πει: να μην σκεφτεσαι. Διοτι η σκεψη φερνει και αλλα. Δεν εισαι εκει. Ενικοτητα θα πει να εισαι εκει. Το τι θα πει να εισαι εκει, γινεται καθαροτερο καταρχην σε οριακες καταστασεις, π.χ. σ' ενα αποκρημνο μονοπατι στον Ολυμπο. Η, οταν ξαφνικα ενας ανθρωπος πεταγεται μπροστα στο αυτοκινητο. Ο χρονος ειναι διαφορετικος. Ολα συμβαινουν αργα και μεγενθυμενα. Το παρον καθισταται ανεξαντλητο. Η προκληση τωρα μας καλει να δουμε την ζωη, και στις καθημερινες της εκφανσεις πλεον, ως οριακη κατασταση. Ο Αριστοτελης αναφερει μια ιστορια για ανθρωπους που πηγαν να γνωρισουν τον διασημο σοφο Ηρακλειτο. Τον ειδαν σε μια γωνια του σπιτιου του να προσπαθει να ζεσταθει διπλα στον φουρνο. Καθως απογοητευμενοι στραφηκαν να φυγουν, τον ακουσαν να τους καλει να μπουν με τα λογια: εἶναι γὰρ καὶ ἐνταῦθα θεούς, κι εδω ειναι οι θεοι παροντες Ο Heidegger λεει σχετικα:

Το πληθος των ξενων επισκεπτων, με την ολο περιεργεια αδιακρισια τους απεναντι στον νοητη, ειναι, με την πρωτη ματια στην διαμονη του, απογοητευμενο και αμηχανο. Πιστευει οτι πρεπει να βρει τον νοητη σε περιστασεις που, αντιθετα απο το συνηθισμενο σουρσιμο της ζωης των ανθρωπων, εχουν τα χαρακτηριστικα της εξαιρεσης και της σπανιοτητας και γι' αυτο του συναρπαστικου. Το πληθος ελπιζει οτι με την επισκεψη του στον νοητη θα βρει πραγματα που - τουλαχιστον για λιγο διαστημα - θα του δωσουν υλικο για μια διασκεδαστικη φλυαρια. Οι ξενοι που θελουν να επισκεφτουν τον νοητη περιμενουν να τον δουν ισως την στιγμη οπου αυτος, βυθισμενος σε βαθεια νοηματα, σκεφτεται. Οι επισκεπτες θελουν αυτο να το "βιωσουν", οχι καπου για να τους συνεπαρει η νοηση, αλλα απλα για να μπορουν να πουν οτι ειδαν και ακουσαν καποιον για τον οποιο και παλι απλα λεγεται οτι ειναι ενας νοητης.

Αντι γι' αυτο οι περιεργοι βρισκουν τον Ηρακλειτο διπλα σ' εναν φουρνο. Αυτος ειναι ενας τελειως καθημερινος και αφανης τοπος. Εδω παντως ψηνεται το ψωμι. Ομως ο Ηρακλειτος στον φουρνο δεν ασχολειται καν με το ψησιμο. Μενει εκει μονο για να ζεσταθει. Ετσι, σ' αυτον τον ουτως η αλλως καθημερινο τοπο, μαρτυρει ολη την πενιχροτητα της ζωης του. Η θεα ενος νοητη που κρυωνει δεν εχει και πολυ ενδιαφερον. Και οι περιεργοι, εμπρος σ' αυτο το απογοητευτικο θεαμα, κατευθειαν χανουν την ορεξη να πλησιασουν περισσοτερο. Τι γυρευουν εδω; Αυτο το καθημερινο και αδιαφορο συμβαν, οτι κανεις ξεπαγιαζει και στεκει διπλα στον φουρνο, μπορει ο καθενας να το βρει καθε ωρα στο σπιτι του. Προς τι λοιπον να αναζητησουν εναν νοητη; Οι επισκεπτες ξεκινουν να φυγουν και παλι. Ο Ηρακλειτος διαβαζει την ματαιωμενη περιεργεια στα προσωπα τους. Αναγνωριζει οτι στο πληθος ηδη η απουσια απο κατι συναρπαστικο που περιμεναν φτανει για να ωθησει τους νεοαφιχθεντες στον γυρισμο. Γι' αυτο τους ενθαρρυνει. Τους καλει επι τουτου να μπουν μεσα με τα λογια: εἶναι γὰρ καὶ ἐνταῦθα θεούς, "κι εδω ειναι οι θεοι παροντες".

Αυτος ο λογος θετει την διαμονη (ἦθος) του νοητη και τον τονο του σε ενα αλλο φως. Η αφηγηση δεν λεει κατα ποσον οι επισκεπτες καταλαβαν τον λογο αμεσως, η εαν τον καταλαβαν καν και κατοπιν ειδαν τα παντα σ' αυτο το αλλο φως. Ομως το οτι αυτη η ιστορια μεταδοθηκε και ακομη παραδοθηκε σ' εμας τους σημερινους εγκειται στο οτι αυτο που αναφερει προερχεται απο την ατμοσφαιρα του νοητη και την χαρακτηριζει. καὶ ἐνταῦθα "κι εδω", στον φουρνο, σ' αυτον τον συνηθισμενο τοπο, οπου καθε πραγμα και καθε κατασταση ειναι οικειο και τρεχον, που θα πει βολικο, "και εδω", στο περιβαλλον του βολικου, εἶναι θεούς, ειναι ετσι που "ειναι οι θεοι παροντες".

ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων λεει ο ιδιος ο Ηρακλειτος: "Η (βολικη) διαμονη ειναι για τον ανθρωπο το ανοικτο για την παρουσια του θεου (του υπερ-βολικου)."

Το υπερβολικο του ενικου παροντος εχει εναν ακομη χρονικο χαρακτηρα που εδω θα δουμε εν συντομια πρωτα στο παραδειγμα της μουσικης. Στην μουσικη ολα κερδιζονται και χανονται με την εκαστοτε ερμηνεια. Υπαρχουν ερμηνειες κοινοτοπες, που εχουν δημιουργησει σχολες (Ισχυει για καθε σχολη, π.χ. στην ψυχοθεραπεια.). Αυτες οι ερμηνειες εχουν αξιωσεις απολυτοτητας, δογματισμου και διαχρονικοτητας. Η παροδικοτητα αναλαμπει μονον εκει που ο ερμηνευτης αναγνωριζει και ακολουθει τον δικο του ολοδικο τροπο: ο Glenn Gould, η Maria Callas, ο Elvis Priesley, ο Leonard Cohen, η Φλερυ Νταντωνακη, ο Ψαραντωνης: δεν μπορουν να δημιουργησουν σχολη. Δεν μπορεις να παιξεις, η να τραγουδησεις οπως αυτοι. Ο τροπος τους γεννιεται και τελειωνει με την ιστορια τους. Η ενικοτητα ειναι παροδικοτητα. Αυτη, η τρυφεροτητα της ροπης προς τον θανατο ειναι που τελικα μιλα στην καρδια σου.

Το ενικο, υπερβολικο παρον μπορει να επισημανθει στο παραδειγμα του Ikebana, της ιαπωνικης τεχνης οπου κομμενα λουλουδια τοποθετουνται σε ενα δοχειο. Ο Keiji Nishitani εγραψε γι' αυτο. Τα δυσευρετα κειμενα συνοψιζει ο Byung-Chul Han: 

Οταν καποιος χωριζει το λουλουδι απο τη ριζα της ζωης του, τροπον τινα το αποκοβει απο την ψυχη του. Ετσι του αφαιρειται η ενστικτωδης ορμη, το appetitus. Στο λουλουδι αυτη η αποκοπη δινει τον θανατο. Το κανει να πεθανει επι τουτου. Αυτος ο θανατος διαφερει απο το μαρασμο, που για το λουλουδι θα ηταν ενα ειδος απο-βιωσης η φυσικου θανατου. Κανεις δινει στο λουλουδι τον θανατο προτου αυτο ζησει μεχρι τελους. [...]

Το κομμενο λουλουδι, που πλεον δεν ορεγεται τιποτα, διαγει τον εκαστοτε χρονο του. Διαμενει ολοτελα στο εκαστοτε παρον διχως μεριμνα για το πριν και το μετα. Γινεται ολοτελα χρονος διχως αντισταση εναντιον του. Οπου πηγαινει με το χρονο, συμφιλιωμενο μαζι του, ο χρονος δεν παρερχεται. [...] Ανακυπτει εν μεσω του χρονου μια ιδιαζουσα διαρκεια, μια διαρκεια διχως συνεχεια, που δεν παριστανει καμια αχρονη απεραντοσυνη, κανεναν σταματημενο χρονο. Ειναι μια εκφανση εκεινης της περατοτητας που ησυχαζει στον εαυτο της, φερει η ιδια τον εαυτο της, που δεν αλληθωριζει προς το "απειρο", που κατα εναν τροπο εχει ξεχασει τον εαυτο της. [...] Ikebana θα πει κατα λεξη: "ζωογονηση του λουλουδιου". Προκειται για μια ιδιαζουσα ζωογονηση. Κανεις ζωογονει το λουλουδι, το υποβοηθει προς μια βαθυτερη ζωντανια δινοντας του τον θανατο. Το ikebana κανει το περατο ως αυτο τουτο να λαμπει διχως το φως της απεραντοσυνης. Ωραια εδω ειναι η καταλαγιασμενη, αταραχη περατοτητα, η ησυχασμενη στον εαυτο της, μια περατοτητα που φωτιζεται διχως να κοιτα περα απο τον εαυτο της.

Εκλαμψεις της ενικοτητας

Το κενο μεταξυ

Στην ποιητικη συλλογη του Paul Celan "Το ροδο του Κανενος" (Die Niemandsrose" υπαρχει ενα ποιημα με τον τιτλο "Τοσα αστρα" (Soviel Gestirne). Ειναι το εξης:

ξερω,

ξερω και ξερεις, ξεραμε,

δεν ξεραμε,

αλλωστε εδω ειμασταν κι οχι εκει,

και καποτε, οταν

μονο το τιποτα εστεκε μεταξυ μας, βρισκαμε

ο ενας τον αλλο ολοτελα.

Μεγιστο συνυπαρξης με ελαχιστο συσχετισης. Φροντιδα, εγνοια, ποθος, ενοχη, συμπαθεια, αντιπαθεια, κριτικη κλπ. χανουν τον Αλλο.

Αυτο χρειαζεται διευκρινιση. Στην συσχετιση, στην σχεση μιλα το ρημα 'εχω' στις διαφορες παραλλαγες του: κατεχω, συνεχω, προσεχω, αντεχω κλπ. Με τον ενα, η τον αλλο τροπο στην σχεση υπαρχει η αντιστοιχη συνεχεια του εαυτου στον αλλο, π.χ. μεταξυ γονεων και τεκνων, μεταξυ συντροφων, μεταξυ οπαδων μιας αθλητικης ομαδας, ενος πολιτικου κομματος, κλπ. Γι' αυτο και εδω μια απωλεια βιωνεται ως ακρωτηριασμος.

Οσο εντονοτερη ειναι η καθηλωση στην σχεση, τοσο λιγοτερη καταφαση και λιγοτερη συνυπαρξη ειναι δυνατη. Διοτι ο καθενας αναλαμβανει, σφετεριζεται, υποκλεπτει, αναλογα, τις υποθεσεις του αλλου, και ετσι δεν τον αφηνει να ειναι ο Αλλος που ειναι. Τουτο ισχυει και για την σχεση δασκαλου και μαθητη, θεραποντος και θεραπευομενου.

Η ανεπαφη επαφη

Byung-Chul Han, απο το Ειδη θανατου:

"Σκεφτομαι ενα χερι που αναπαυεται, στο οποιο περισυλλεγεται ενα αγγιγμα που μενει ατελειωτα μακρια απο καθε αφη, που δεν μπορει καν να αποκληθει εκφραση (...). Διοτι αυτο το χερι φερεται απο μια κληση που καλει απο πολυ μακρια και προς ακομη μακρυτερα, διοτι προσφερεται απο την σιγη." Με την αφη, επαπειλειται ο κινδυνος να καταστρεψει το χερι τη δωρεα της σιγης. Κανεις πρεπει να αγγιζει χωρις να αγγιζει, χωρις να ερχεται σε επαφη με κατι. Το χερι που απτεται θα εξαφανιζε αυτο που ειναι για αγγιγμα. Μονο το αιδημον χερι θα ηταν ικανο για αυτο το αμεταβατο αγγιγμα χωρις αμεση επαφη. Προκειται μαλλον για συν-κινηση. Συν-κινειται ο Κανεις καθως αγγιζει χωρις επαφη. Ο Κανεις θα ηταν ο ανθρωπος της συν-κινησης.