Ενας Χαιρετισμος

Κυριες και κυριοι,

Μετα την προσκληση του Gion Fidel Condrau να θεσω υποψηφιοτητα για την προεδρια της IFDA, κοιταξα το καταστατικο για να παρω μια ιδεα του τι εχει να κανει ο προεδρος. Απολυτως τιποτα! Τηρωντας πιστα την daseins-αναλυτικη παραδοση, ολα μενουν ανοιχτα. Κατι που μου επιτρεπει να πολιτευτω ως συνηθως - να "πολιτευτω" με την αρχαια εννοια της λεξης ΠΟΛΙΣ, η οποια λεξη ονομαζε μια αρχαϊκη φιγουρα του συνειναι.

Ασκησα τοσο την θεραπευτικη οσο και τη διδακτικη μου δραστηριοτητα ετσι που εξωτερικευομουν ο ιδιος - με τονισμενο το αυτοπαθες και με τον εκαστοτε προσηκοντα τροπο. Αυτη η αυτοεξωτερικευση ηταν παντα, οπως ειπε καποτε ο Paul Celan, "μια μποτιλια στο πελαγο […], αφημενη με την […] πιστη πως καπου και καποτε θα μπορουσε να εκβραστει σε μια ακτη, ισως σε ακτη καρδιας". Παντα βρισκοταν μια ακτη καρδιας, τελευταια μια που μου κατεστησε δυνατο σημερα να παρουσιαζομαι εμπρος σας .

Επιτρεψτε μου λοιπον, οπως θα ταιριαζε στο πλαισιο μιας διεθνους Εταιρειας, εν συντομια να σας συστηθω ως θεραπευτης στη συγχρονη πλανητικη μας συγκυρια.

Ο Hanspeter Padrutt μιλα σε μια διαλεξη για εναν "δυνατο ανεμο ... στο ονομα της οικονομικοτητας και της αποτελεσματικοτητας", ο οποιος "φυσα αντιθετα" στην "ψυχοθεραπεια γενικα", συμπεριλαμβανομενου του "ευθραυστου πλοιαριου 'Daseins-αναλυση'".

Ενα αλλο ονομα, υπο το οποιο το σημερινο ρευμα του αερα μας συμπαρασυρει, θα ηταν το λεγομενο "τελος της ιστοριας". Ειναι το τελος των μεγαλων και μικρων αφηγησεων. Αναφορικα με την ψυχοθεραπεια τετοιες αφηγησεις θα ηταν μεταξυ αλλων το ιστορικο, οι αιτιολογικες και γενετικες ερμηνειες, οι προοπτικες της θεραπειας, τα μοντελα κι οι θεωριες, η γεγονοτητα της παραδοσης, το κληροδοτημα των ψυχοθεραπευτικων σχολων, επισης στη μορφη της daseins-αναλυτικης σχολης του ουτως η αλλως "ευθραυστου πλοιαριου" μας. Ολ' αυτα, και πολλα περισσοτερα, εδω μου ερχεται στον νου ενας στιχος απο τα Τεσσερα κουαρτετα του T. S. Eliot, "they all go into the dark".

Το τελος της ιστοριας θα μπορουσε να μας βρει οχι και τοσο απροετοιμαστους. Αφου μας ειναι λιγο-πολυ οικεια η εννοια του Heidegger "Historie", η οποια, με το τελος της Μεταφυσικης, εχει τελειωσει κι η ιδια. Και η "ιστορια του Ειναι" του Heidegger θα ηταν ενδεχομενως τυπικα μια δυνητικη οπτικη η οποια δεν θα χρειαζονταν την αφηγηση. Θα επροκειτο για εναν λογο, μαλιστα για μια αναφορα στον κοσμο που δεν θα ηταν πλεον συντακτικα δομημενη αλλα θα απλωνονταν παρατακτικα.

Ετσι για παραδειγμα κατεληξα να παρευρισκομαι σε καθε ωρα ψυχοθεραπειας σαν αυτη να ηταν η πρωτη και συναμα η τελευταια. Και σε δημοσιευμενες αναφορες θεραπειων υπεισηλθα μονο σε στιγμιοτυπα.

Ομως το τελος της ιστοριας θα συμπεριλαμβανε και την αφηγηση της "ουσιας" των φαινομενων, επομενως θα αφαιρουσε το εδαφος απο καθε φαινομενολογικη αναλυση του Dasein. Μια daseins-αναλυτικη ψυχοπαθολογια, οπως την μαθαμε στη σχολη του Medard Boss, δυσκολα θα στεκονταν πλεον.

Ομως και αυτον τουτο τον Medard Boss σκεφτομαι, οταν σ' ενα σεμιναριο ειπε ετσι εν παροδω: "Μα τι χρειαζονται οι νευρωτικοι; Μονο λιγακι αγαπη!" Εδω προκειται προπαντων για τη σταση του θεραπευτη. Σχετικα ο Hanspeter Padrutt πηρε δυο λεξεις του Heidegger και τις εθεσε επανειλημμενα στο κεντρο του θεραπευτικου συμβαντος: "Zuvorkommende Zurückhaltung" ["Προνοων συγκρατημος"] και - "Zärtlichkeit" ["τρυφεροτητα"]. Οπου λεει την απιστευτη προταση: "Η Φαινομενολογια ειναι τρυφεροτητα.".

Σ' αυτην την κατευθυνση, που τροποποιηθηκε και εμπλουτιστηκε μεταξυ αλλων απο αρχαιοελληνικα και απωασιατικα στοιχεια, πιστευω πως βρηκα εναν βηματισμο. Η αυτοεξωτερικευση, για την οποια μιλησα στην αρχη, αναγεται σε τετοιες καταβολες. Αν το συνοψιζα σε λιγες λεξεις, θα ελεγα οτι δεν προκειται καν για κατευθυνση αλλα για διαμονη στο παροδικο.

Και για το τελος ενα αποσπασμα απο την απαντηση μου στο γραμμα του Gion Fidel:

Αγαπητε Gion Fidel,

Καθως διαβαζα το mail σου, μου ηρθαν στον νου λιγοι στιχοι ενος ελληνα ποιητη:

Λεω: κι αυτο θα 'ρθει. Και τ' αλλο θα περασει. / Πολυ δε θελει ο κοσμος. Ενα κατι / Ελαχιστο. Σαν τη στραβοτιμονια πριν από το δυστυχημα / Ομως / Ακριβως / Προς / Την αντιθετη κατευθυνση

Ανεφερα αυτους τους στιχους ως motto για το εργαστηριο σε μια ημεριδα της Εταιρειας μας στην Αθηνα. Ηθελα να υποδηλωσω με ποιον τροπο (η λεξη και με τη μουσικη της σημασια) στην ψυχοθεραπεια, και βεβαια στη ζωη μας γενικα, τα πραγματα καποτε παιρνουν εναν αλλο δρομο.

Αντιλαμβανομαι την αποδοχη της προτασης σου σαν ενα ειδος στραβοτιμονια. Αν οδηγησει σε ατυχημα, η "στην αντίθετη κατεύθυνση", δεν μπορω να το πω. Θα δειξει.

Σας ευχαριστω.

Ενας αποχαιρετισμος

Αγαπητοι συναδελφοι,

Ο χρονος της προεδριας μου μπορει να συνοψιστει σε μια λεξη: Απετυχα.

Η συνεργασια μου με την IFDA δεν ευτυχησε. Οι ιδεες, οι προτασεις, οι πρωτοβουλιες μου ως επι το πλειστον δεν βρηκαν απηχηση. Χαθηκαν μεσα σε μια βουβη απορριψη.

Ο Hölderlin λεει για τη μοιρα του Ξερξη στην οχθη της Σαλαμινας: "... και στελνει ... τους μαντατοφορους, / μα τους στελνει επι ματαιω, κανεις δεν γυριζει πισω σ' αυτον" (Der Archipelagus).

Σιγουρα και το "οχι" εχει ενα νοημα. Μπορει να βοηθησει μια κοινοτητα να δηλωσει τα "ναι" της, να τα εκπροσωπησει και ετσι να αποκτησει μια υψηλοτερη βαθμιδα ταυτοτητας.

Τα "οχι" σας βοηθησαν κι εμενα να αντιληφθω καπως καθαροτερα τους τοπους και τις ου-τοπιες μου.

Μ' αυτην την εννοια σας χαιρετω και σας λεω: Εχετε γεια.