Το πρωι, εχοντας καθισει με τον καφε εμπρος απο το λαπτοπ, βλεπω αυτο.
Τρομαζω.
Τι με τρομαξε;
Ενα βλεμμα ολοτελα στραμενο προς εσενα. Απολυτη συγκεντρωση και απολυτη απουσια νοηματος. Απολυτη καθαροτητα.
Αν ειχε ματια ο θανατος, αυτο θα ηταν το βλεμμα του.
Ποια ειναι η μυγα που εχουν αυτοι οι ανθρωποι, και μυγιαζονται; Η ανθρωπιλα. Ζουν την προσεγγιση του αλλου σωματος ως εισβολη. Ως λεηλασια. Στην μεταδοτικοτητα του κορωνοϊου βλεπουν τους χειροτερους εφιαλτες τους να επαληθευονται.
Ο πιλοτος: "Θα χαρουμε να σας δουμε σε μια απο τις επομενες πτησεις μας...". Αυτη η χαρα ειναι χαρα για την εταιρεια και τον τζιρο και τις θεσεις εργασιας. Ειναι χαρα που αντανακλαται πανω στον πελατη για να επιστρεψει στην εταιρεια. Χαρα που δεν μενει στον αλλο, δεν κατοικει τον αλλο, δεν θεσπιζει κοινοτητα.
Σ' αυτον τον τοπο και σ' αυτον τον χρονο η γη, απο μονη της, σωπαινει. Η θαλασσα, απο μονη της, σωπαινει. Στο οριο η συναντηση τους συμβαινει ως μιλημα - με φωνες ατελειωτες.
Η κυρια Michelle Obama δηλωνει "devastated" ("στα πατωματα") με τις δολοφονιες μαυρων απο αστυνομικους. Πως μπορει να μας ενδιαφερει το τι νοιωθει; Μονο καλλιεργωντας την περσονα του ειδωλου, που μας καλει να την ακολουθησουμε και να νοιωσουμε κι εμεις "devastated". Υπαρχει τεραστια διαφορα απο την καταδειξη της αδικιας. Αυτη μπορει να ανοιξει τα ματια. Η δημοσιοποιηση των συναισθηματων ως πολιτικη θεση στην καλυτερη περιπτωση ειναι αδιαφορη, στην χειροτερη τυφλωνει. (Συναισθηματα εχει και ο Donald Trump, ειχε και ο Αδολφος Χιτλερ.)
Ηρακλειτος:
ΘΑΛΑΣΣΑ ΥΔΩΡ ΚΑΘΑΡΩΤΑΤΟΝ ΚΑΙ ΜΙΑΡΩΤΑΤΟΝ ΙΧΘΥΣΙ ΜΕΝ ΠΟΤΙΜΟΝ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΙΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣ ΔΕ ΑΠΟΤΟΝ ΚΑΙ ΟΛΕΘΡΙΟΝ
θαλασσα νερο καθαροτατο και μιαρωτατο για τα ψαρια ποσιμο και σωτηριο, ενω για τους ανθρωπους αποτο και ολεθριο.
Η θαλασσα δεν ειναι φιλοξενη για τον ανθρωπο, δεν ειναι το στοιχειο του. Και ομως οι διακοπες στη θαλασσα ειναι τοσο αγαπητες. Γιατι; Γιατι το ζωογονο βρισκεται ακριβως στην συναφεια με το ξενο, με το αλλοτριο.
Στο αεροδρομιο, στο lounge με χαιρετιζει η κοπελλα στην υποδοχη, την ξερω απο παλια, παραεχει την σωστη επαγγελματικη ευγενεια.
- Χαιρετε, ειστε καλα;
- Καλα ευχαριστω, λεω εγω.
- Να 'στε παντα καλα!
- Παντα βεβαια δεν θα ειμαι, της κανω.
Κι αυτη, απτοητη:
- Εμεις ευχομαστε για το καλυτερο!!!
Ο Martin Heidegger γραφει για τον θανατο: "Με τον θανατο η υπαρξη στεκει εμπρος στην επικειμενη, πλεον δικη δυνατοτητα του Ειναι της". Πιο απλα: ο θανατος μου ειναι δικος μου και μονο δικος μου.
Μα, ακριβως ο θανατος ειναι η απολυτα και αδηριτα κοινη μοιρα μας, για το παιδι της Μπιαφρα και τον Jeff Bezos, για τον Martin Heidegger και την Αλικη Βουγιουκλακη. Αυτο, το προπεμπομενο Τιποτα, ειναι ο κοινος μας ατοπος τοπος. Γι' αυτο η ποιηση (οι ποιητες στους Αρχαιους αποκαλουνταν "οι σοφοι") αντλει απο την σιγη, η μουσικη απο τις παυσεις, το κανατι απο την κενοτητα (Λαο Τσε).
Paul Celan: "και καποτε, οταν / μονο το τιποτα εστεκε μεταξυ μας, βρισκαμε / ο ενας τον αλλο ολοτελα."
Στο εργο του Friedrich Dürrenmatt "Η επισκεψη της γηραιας κυριας" ("Der Besuch der alten Dame") μια παμπλουτη γυναικα επιστρεφει στο φτωχικο χωριο που γεννηθηκε και υποσχεται ενα τεραστιο ποσο με ανταλλαγμα τον θανατο ενος αντρα που παλια την αφησε εγκυο, με ψευδομαρτυρες απαλλαχθηκε, και αυτη οδηγηθηκε στην φυγη απο το χωριο και στην πορνεια. Αρχικα οι κατοικοι αρνουνται την προταση της με βδελυγμια. Σιγα-σιγα η προοπτικη του χρηματος και της σωτηριας του χωριου, τους μεταστρεφει και τελικα τον σκοτωνουν.
Στα καθ' ημας: Σε μεγαλο βαθμο τα μετρα που λαμβανονται αποσκοπουν στην προστασια των ηλικιωμενων και των αρρωστων.
Ειναι πολυ πιθανο, στο επομενο διαστημα κεντρικο θεμα να μην ειναι πλεον η πανδημια, αλλα οι οικονομικες επιπτωσεις που πιθανον να ειναι για πολλες χωρες καταστροφικες. Αν συμβει αυτο, η ανεχεια καποτε θα αρχισει να δαγκωνει.
Ειμαι πολυ περιεργος αν τοτε θα συμβει σταδιακα μια παρομοια μεταστροφη του κοσμου, οπου οι γεροι και οι αρρωστοι θα γινουν πλεον βαρος, αναθεμα και παραδοθουν στο ελεος του ιου - φυσικα χωρις ποτε κατι τετοιο να ομολογηθει ρητα.
Σε ενα χωριο στην Κινα ο πατερας πηγαινει στον σοφο του χωριου και τον ρωταει πως να χωρισει τον γιο του απο μια γυναικα που δεν την θελει. Η συμβουλη του σοφου: "Αφησε τους μονους κλεισμενους σε ενα δωματιο για 24 ωρες."
Γιατι ενα ζευγαρι, κλεισμενο σ' ενα δωματιο επι 24 ωρες, ειναι πιθανο να χωρισει; Κανεις θα μπορουσε να πει οτι αυτη ειναι η ωρα της αληθειας, οτι τοτε αποκαλυπτεται το πως πραγματικα ειναι ο ενας απεναντι στον αλλο.
Αυτη η θεωρηση ειναι μυωπικη. Μια σχεση τρεφεται απο την απουσια. Το overdose της χωρικης εγγυτητας, της οπτικης, απτικης, οσφρητικης επαφης οδηγει τους υπολοιπους τροπους με τους οποιους ο αλλος ειναι παρων, την φαντασια, το ονειρο, ακομα και τα ζωογονα διαστηματα οπου χανεται απο τον νου σου, και κατοπιν τον ξαναβρισκεις, σε μαρασμο.
Το καλο νεο: Καθοτι μενουμε σπιτι, ειναι αδυνατος και ο χωρισμος. Και οταν ξαναρθουν κανονικες μερες, μπορει ολα αυτα να παραμεινουν ενα κακο ονειρο.
Απο το δωματιο που γινονται οι συνεδριες του skype βλεπω μια ανθισμενη μυγδαλια. Πρεπει να συγκεντρωθω πολυ για να καταλαβω οτι αυτο που βλεπω ειναι τα κενα αναμεσα στα φυλλα.
Η εικονα του Τσιοδρα στην εκκλησια, μου θυμισε μια ιστορια απο την Ινδια της δεκαετιας του '50: Με την ευκαιρια μιας επερχομενης εκλειψης της σεληνης, ο διευθυντης ενος αστεροσκοπειου, αναγνωρισμενος επιστημονας, προετοιμαζε απο καιρο με τους συνεργατες του μετρησεις και πειραματα. Την ωρα της εκλειψης ηταν αφαντος. Τον βρηκαν στο σπιτι του, σ' εναν ναϊσκο στην αυλη, να εκτελει τελετουργια για την Θεα της Σεληνης.
Δεν ειναι "πολεμος". Ο ιος δεν ειναι "εχθρος", οπως δεν ειναι η θαλασσα οταν φερνει τσουναμι, οπως δεν ειναι η γη οταν σειεται.
Η φυση ειναι οπως ειναι, παντου και παντα ησυχαζει συγκεντρωμενη στον εαυτο της.
Η φυση δεν εχει καλες η κακες προθεσεις, δεν νοιαζεται για το καλο η κακο κανενος, και γι' αυτο δεν προσφερει κανενα απεναντι που να διακειται ευμενως η δυσμενως προς εμας, που να μας συστηνεται ως φιλος η εχθρος. Δινει και παιρνει ζωες κατα πως τυχει.
Το αποτυπωμα της επανω μας ειναι η Τυχη.
Ω Τυχη / που σαν το φεγγαρι / αλλαζεις συνεχεια / παντα μεγαλωνεις / και μικραινεις. / Μισητη ζωη / τωρα βασανιζει / και κατοπιν γλυκαινει / εμπαιζοντας τον οξυ νου, / ανεχεια, /δυναμη, / τις λειωνει σαν παγο.
"Μην πανικοβαλλεσαι". Μια προτροπη χωρις νοημα (οπως και το "μην στενοχωριεσαι" και τα σχετικα).
Ο πανικος ανηκει σ' εκεινη την οπτικη οπου μια συνθηκη γινεται αντιληπτη ως απειλη, και απεναντι στην απειλη δεν διαφαινεται πειστικη δυνατοτητα αποτελεσματικης αμυνας.
Ο πανικος θα χανονταν μονο με μια μεταλλαξη της οπτικης.
Π.χ. οταν το ξερεις, και το ξερεις καλα, πως "οι Μήδοι επιτέλους θα διαβούνε." (Καβαφης, Θερμοπυλες).
Και τουτο φυσικα δεν ειναι προτροπη, αλλα επισημανση μιας αλλης δυνατοτητας.