2014

Εκδρομη με γκρουπ στο Λονδινο. Ημερα της επιστροφης. Το πουλμαν, φορτωμενο ανθρωπους και αποσκευες, φτανει στο αεροδρομιο. Ανοιγει η μπαγαζιερα, η βαλιτσα της πουθενα. Ρουχα, κοσμηματα, πανε. Στο λεωφορειο για το αεροπλανο, απελπισμενη. Συγκρατει τα δακρυα της με κοπο. Διπλα της – ο Σταυρος Θεοδωρακης. Με το γνωστο απο τις σατιρικες εκπομπες υφος του, της λεει:

- Γι' αυτο εγω κουβαλαω μονο σακκιδιο.

20.04 φρεσκα κρεμμυδακια

Κοβοντας φρεσκα κρεμμυδακια. Κρεμμυδακι-κρεμμυδακι, ροδελα τη ροδελα. Αν μπεις στο τριπ "ποτε να τελειωνω", την πατησες. Χαλασες. Αν παλι ξεχαστεις και μπεις στο αλλο τριπ, σαν να ολη σου την ζωη πλεον να επροκειτο να κοβεις αυτα τα κρεμμυδακια, τοτε η αισθηση του χρονου χανεται και απορεις οταν καποτε δεις οτι τελειωσες.

26.04 Olivier Messiaen: Plainte calme

Konstantin Gemenetzis commented on κατερινα μελεμενη's link.

Ξερεις τι μου θυμησε; (Και μιλω και για την μουσικη γενικοτερα) Μια φραση του Angelus Silesius, γιατρου και μυστικου του 17ου, αν θυμαμαι καλα, αιωνα:

Μια καρδια, που στο βαθος της ο θεος ησυχαζει, κατα τη βουληση του, ευχαριστως αυτος την αγγιζει: ειναι το παιξιμο του λαγουτου του.

05.05 Με τα ματια του νεκροθαφτη

Γραφειο τελετων, οπως γραφειο μεταφορων. Το αμπαλαρισμα του επιπλου και το ντυσιμο του πτωματος. Η ρουτινα, η μεθοδικοτητα, η διαδικασια αναμεσα στην αποβιωση και την ταφη. Τα μετρημενα λογια, τιποτα λιγοτερο και τιποτα περισσοτερο απ' οσο χρειαζεται για να προχωρησει η δουλεια. Και παραδιπλα το τελετουργικο της εκκλησιας, υπερκορο σημασιων και νοηματων. Ομως αυτοι εχουν το προσταγμα. Ειναι οι αφανεις πρωταγωνιστες της υποθεσης. Και ολα τοσο εξψστρεφη. Θαβεις καποιον οπως φυτευεις πατατες.

Η σαγηνη της απλοτητας, της απουσιας νοηματος και συναισθηματων. Ο θανατος, τοσο καθημερινος και τοσο φυσικος. Μπορεις να πεθανεις αυριο και δεν εγινε τιποτα.

21.05 Αξιος ο μισθος

Το περιοδικο της Aegean. Γκλασε αστραφτερο βαρυ χαρτι. Διαφημιση για τις χαρες της ζωης μεχρι σκασμου.

Κομματια ζαχαρη σαν αυτα που δινουν στα αλογα οταν τελειωσουν το νουμερο.

Σκαφη

Ξενοδοχεια

για τον κυριο,

για την κυρια,

για την γκομενα.

01.06 Rafael Nadal, ο κορυφαιος τεννιστας

Η τελετουργια για το σερβις - πιανει: σορτακι πισω, σορτακι εμπρος, αριστερο αυτι, μυτη, δεξι αυτι.

Σαν να σιγουρευει τα ορια του σωματος του, σαν, πιανοντας τα, να τα ξαναβαζει στη θεση τους, να επιβεβαιωνει την ολοτητα της μορφης του.

Φαινομενα και διορθωτικες κινησεις αποπροσωποποιησης.

14.06 "σε πρωτο χρονο"

Butterflies, Great Sages & Valid Cognition

Σε ομιλιες και σεμιναρια εχω συχνα μιλησει για την αναγκη, ο θεραπευτης να βλεπει και να ακουει "σε πρωτο χρονο". Κατι αντιστοιχο βρηκα κι εδω:

How Do We Learn To “See Nakedly”?

[...] First, we need to become aware of our habitual tendency to clump together into one tangled mass (or mess!), what in reality are three distinct processes: (1) perceiving an object (via the sense organs, faculties & consciousnesses), (2) assigning a name to that object, and (3) spinning off into conceptual elaboration about the object, based upon our own associational networks.[...]

To see something "nakedly" means to be able to stop, at least momentarily, after step #1, without moving automatically and almost instantaneously into steps #2 and #3. It means to perceive something as if we were seeing it for the first time (which, as it turns out, is indeed the case!), as if we had no name for it, and no past associations involving it.

Ioannis Dittopoulos Συμφωνώ με την ιδέα, η οποία είναι και ένα ζητούμενο σε κάθε 'άκουσμα' εντός / εκτός θεραπείας... Επίσης μου θυμίζει τον W. Bion, όταν αναφέρεται στον τρόπο του να ακούσει κανείς "Without memory or Desire"...

Konstantin Gemenetzis Γιαννη, εχεις υποψη καποιο κειμενο του που να μιλαει γι' αυτο;

Ioannis Dittopoulos Ναι, στο "The clinical thinking of Wilfred Bion" J&N. Symington, είναι όλο το κεφάλαιο 14 με τίτλο Without Memory or Desire. Πρόκειται για μελέτη στο έργο του Bion (απ' τις πιο αξιόλογες νομίζω). Τώρα, η ανάπτυξη της ιδέας 'χωρίς μνήμη και επιθυμία' υπάρχει διάσπαρτη στο έργο του, ωστόσο για να βρω συγκεκριμένα σημεία θα πρέπει να το δω λίγο καλύτερα και να σας πω...

N. Symington The Clinical Thinking of Wilfred Bion

Διαβασα το σχετικο κεφαλαιο. Υπαρχουν πραγματα που με ενθουσιασαν - γιατι με ενθουσιασαν; Γιατι το βρισκω συναρπαστικο να ομονοουν ανθρωποι, φτανοντας εκει μεσα απο ολοτελα διαφορετικους δρομους - κατι σαν την συναντηση απο δυο μποτιλιες ριγμενες στο πελαγος. Και παλι φοβαμαι οτι ο Bion αδικει την σκεψη του οταν επιχειρει να προσεγγισει τα φαινομενα που διαβλεπει μεσα απο απλοϊκες φιλοσοφικες θεσεις οπως "truth or ultimate reality", "Negative Capability", που φυσικα και δεν ειναι "Capability" αλλα η αποποιηση απο καθε τετοια "ιδιοτητα", η εμμονη στους ορους "Body and Mind". Ακομα βρισκω απλοϊκα τα περι της ενδομητριου ζωης, των νευροφυσιολογικων αναγωγων κλπ. Ο Bion παντα καπου με γοητευε και παντα τελικα με ξενερωναν πραγματα σαν αυτα που υπαινιχθηκα.

24.06 Φιλαθλοι

Διολου δεν ειναι καταναλωτες ενος επικοινωνιακου προϊοντος. Ουτε ταυτισμενοι με την ομαδα τους. Συνιστουν ενα φαινομενο αυτουσιο, κανουν μια δικη τους ζωη που ασυμμετρα μονο παρακολουθει (και καθοριζει) αυτην του γηπεδου και του αγωνα.

26.06 Μουντιαλ. Ελλαδα, Ακτη Ελεφαντοστου: Μυγακια στην λαμπα

Χαμενες ευκαιριες εκατερωθεν, τρια δοκαρια για την ελληνικη ομαδα, στα τελευταια δευτερολεπτα ενα αμφισβητουμενο πεναλτι, νικη. Η εκβαση ανετα θα μπορουσε να ειναι διαφορετικη.

Η Τυχη και τα παιχνιδια της. Θα επρεπε να ειχαμε χτισει εναν ναο γι' αυτην, πριν απο τον αγωνα να ειχαμε κανει δεησεις και μετα τον αγωνα ευχαριστηριες τελετες για την ευνοια που μας χαρισε.

Και να υπηρχε κι ενας Πινδαρος που στα επινικια να μην θριαμβολογουσε, να μην αποθεωνε τον νικητη αλλα να υμνουσε την Τυχη, και να μας θυμιζε, ακριβως στην ωρα της νικης:

"Και πολλα στους ανθρωπους κατεπεσαν 'παρα γνωμαν', παρα τη γνωμη τους που περιμενε 'τερψιν'. Κι αλλοι παλι που αντιμετωπισαν 'ανιαραις', φορτικες παραζαλες, σε λιγο χρονο 'πεδαμειψαν', αμοιβαια ανταλλαξαν τη βαθια συμφορα με το 'εσλον', το καλο. [«Πολλα δ' ανθρωποις παρα γνωμαν επεσεν εμπαλιν μεν τερψιος, οι δ' ανιαραις αντικυρσαντες ζαλαις εσλον βαθυ πηματος εν μικρω πεδαμειψαν χρονω» (12ος Ολυμπιονικης)]

Η Τυχη ασκει μια σαγηνη ακατανικητη. Μας καλει να παιξουμε μαζι της. Μας καλει να την δοκιμασουμε, να την δαμασουμε. Και την αναζητουμε οπως τα μυγακια την αναμμενη λαμπα. (Χθες στο ιατρειο βρηκα μαζεμενα ενα πληθος, νεκρα.) Και η Τυχη, χωρις βια, χωρις φοβο και παθος, σαν ανεπαισθητο φυσημα του αγερα, οταν φανει, και ποτε δεν ξερουμε τον χρονο και τον τοπο, ισοπεδωνει καθε υπεροπτικοτητα, βουβαινει καθε κομπορρημοσυνη, καταλυει καθε οχυρο ασφαλειας και βεβαιοτητας, ακυρωνει καθε προθετικοτητα.

Η Τυχη, τοσο η καλη οσο και η κακη, χαλαει καθε εικονα του εαυτου μας. Μας καθιστα ανυποστατους. Η σαγηνη της εγκειται ακριβως στο οτι ανομολογητα (και με τρομο) νοσταλγουμε την καταστροφη μας, η καταστροφη μας τραβα σαν μαγνητης, οπως τα μυγακια η λαμπα (εδω πονταρουν τα ΜΜΕ και με την καταστροφολογια πετυχαινουν μεγαλυτερη τηλεθεαση). Και τι ελκυστικο, αντιμοιρα ελκυστικο εχει η καταστροφη; Μας απαλλασσει απο τον εαυτο μας. Μας καθαιρει.

10.07 Καλυψε με!

Η τυπικη σταση της Ολγας Τρεμη κατα την εκφωνηση του δελτιου ειδησεων. Το αριστερο χερι εκτεταμενο, ακουμπα στο τραπεζι και ειναι στραμμενο προς τα εμπρος, προς την καμερα, προς εμας. Μοιαζει να στηριζει το υπολοιπο σωμα, και μαλιστα να του δινει ενα εφαλτηριο, μια ωθηση για να προχωρησει.

Η σκηνη μοιαζει με πολεμικη ταινια. Το υπολοιπο σωμα λεει στο αριστερο χερι "Καλυψε με!", και ξεκινα για την εφοδο στον "πολεμο της ενημερωσης".

29.07 Υστερογραφο στην ημερολογιακη καταχωρηση "25.06 Μυγακια στην λαμπα"

Απο συνεντευξη του αρχηγου της εθνικης Γερμανιας Philipp Lahm στην Zeit: "Ο χαμενος τελικος στο Champions League πριν απο δυο χρονια με την Bayern εναντιον της Chelsea ηταν σημαδιακος για την καρριερα του. Αυτην τη μερα εκανε ενα απο τα καλυτερα παιχνιδια του, 'ομως παρολαυτα δεν ηταν αρκετο'. Απο την αρχικη απογοητευση βγηκε η αναγνωριση: 'Εμεις οι αθλητες βρισκομαστε σε συνεχη εξαρτηση απο συμπτωσεις πραγματων που δεν μπορουμε να επηρεασουμε – πολλα ειναι απλα και τυχη."

30.07 Η παραφροσυνη του πολεμου

Israelis in Tel Aviv 26.7.2014: "There's no school tomorrow,there's no children left in Gaza! Oleh!"

Ισραηλινοί τραγουδούν «Δεν έχει σχολείο στη Γάζα γιατί δεν έχει άλλα παιδιά».

Η παραφροσυνη του πολεμου: Το παραληρημα οτι κανεις μπορει να εξαλειψει τον εχθρο απο προσωπου γης. (Αφορα, εννοειται, και τα δυο μερη.)

05.08 Στο νησι

Παλιο νησιωτικο δωματιο. Περπατας επανω στο σανιδενιο πατωμα και τριζουν τα επιπλα τριγυρω. Αυτη η πλουσια συνεχεια με τον χωρο που σου ανταποκρινεται. Ενας χωρος που χωραει και φαντασματα.

Ο τρουλος της εκκλησιας, γαλαζιος. Η συν-ουσιαση θαλασσας και ναου.

06.08 Συναψιες (Ηρακλειτος)

Που τελειωνει ο ανεμος; Που αρχιζει το δεντρο;

25.08 Αναπαντεχο...

Απο το "Ποντικι", ενδεικτικα μονο: "Νίκολας Σόντερς: «Τα ευρήματα στην Αμφίπολη μπορεί να κρύβουν κάτι εντελώς αναπάντεχο»". Θα μπορουσαν και να μην κρυβουν τιποτα αναπαντεχο. Αυτο δεν ακουγεται πουθενα.

Η σαγηνη του αναπαντεχου, μια ανθρωποτητα που, τελικα, μαγευεται, καθηλωνεται απο φημες για τον ερχομο ενος τελειως Αλλου που θα φερει λυτρωση, η καταστροφη.

02.09 Αυτός, ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας...

06.09 … a little dead ...

German Scientists Prove There is Life After Death

worldnewsdailyreport.com

"Clinically dead" (but not really dead) and "comatic state" ... a little dead, a little pregnant... ...

09.09 Γαϊδαροι

Καποτε στην Ελβετια εργαστηκα στην κλινικη απο οπου ξεκινησε το πρωτο αντικαταθλιπτικο. Ο διευθυντης ειχε υπαγορευσει στο προσωπικο, ποιες αλλαγες θα διαπιστωσουν στους ασθενεις και θα καταγραψουν στο σχετικο ερωτηματολογιο... Σαν το παιδικο παιχνιδι "πεταει ο γαϊδαρος; ... πεταει!" Εκτοτε ο ουρανος μας γεμισε απο σμηνη γαϊδαρων.

14.09 τσαϊ και ανθρωποι

Ο δάσκαλος Yunmen ρώτησε έναν μοναχό: "Από πού έρχεσαι;" Ο μοναχός: "Απ' το μάζεμα του τσαγιού." Ο δάσκαλος: "Οι άνθρωποι μαζεύουν το τσάι ή το τσάι μαζεύει τους ανθρώπους;"

28.09 Χορος

Μια παρασταση μπαλετου:

Το περπατημα διαγραφει κατα κανονα μια γραμμικη τροχια, προσδιορισμενη απο το σημειο εκκινησης και εκεινο της αφιξης. Οταν λυνεται απο την δικτατορια της σκοπιμοτητας, χανεται η γραμμικοτητα, τα βηματα δεν ειναι πλεον εν-δυο εν-δυο, ο προορισμος δεν πιεζει, περιμενει τον χρονο του, τον δικο του χρονο, που ποτε δεν ειναι βελος κατευθυνομενο στην αποληξη του.

Η μορφη που αποκτα αυτο το βημα, το ελευθερο, ειναι ο χορος.

Ο προορισμος χαριζει στον ανθρωπο τον χορο οπως η Ιθακη στον ταξιδιωτη το ωραιο ταξιδι.

08.11 “because we can“

Η Google ενεργοποιησε την εμφανιση των Windows 8 για χρηστες των Windows 7. Το σχολιο του δημοσιογραφου:

Why would Google go to the trouble of enabling this feature for Windows 7 users? The bug for the feature enablement is hidden from public view, so the precise reasoning is unknown. My guess is that it’s partly a case of “because we can“.

Το "το κανω γιατι το μπορω" ειναι η δικαιωση, ο αποχρων λογος την υπαρξης αυτου που ειναι.

Απαντηση σε φιλο απο το FB

"οι καταστάσεις που μπορούν θεωρητικά να συμβούν θα συμβούν, αν τους δοθεί αρκετός χρόνος." Ετσι ειναι Θοδωρη. Τι σημαινει αυτο για την καθημερινη ζωη; Οτι δεν μπορω να αποκλειω κανενα ενδεχομενο, και αν το κανω, αυτο καπως καποτε θα με βρει. Αλλα και αν "δεν του δοθει αρκετος χρονος", η πιθανοτητα του, οσο ειμαι κλειστος γι' αυτην, θα με κατατρεχει. (Να εχω τροχαιο ατυχημα, να μπουνε στο σπιτι μου κλεφτες, να πτωχευσω, να πεθανουν τα παιδια, η γυναικα μου, να μεινω αναπηρος, να πεθανω κοκ) Και μια τετοια κλειστοτητα ειναι που γεννα τα περισσοτερα βασανα. Το "εργοδικο θεωρημα", η συμφιλιωση μαζι του, θα ηταν λοιπον ενα καιριο ζητουμενο της καθε ψυχοθεραπειας!

Απαντηση σε φιλη απο το FB

Ροζιτα, με τον Θοδωρη ημασταν συμμαθητες στο σχολειο και στενοι φιλοι. Το "περιεργος" πιανει και κατι απο την ιστορια μας, τις ατελειωτες συζητησεις μας κλπ. Το "Το κανω γιατι το μπορω" της Google, που βασικα εχει γινει κυριαρχο αξιωμα του κοσμου μας, ειναι η ταφοπλακα της καθε δυνατοτητας αναστοχασμου, της καθε ηθικης, του καθε μετρου. Ειναι το credo του ψυχοπαθητικου, που δεν ειναι πλεον μια ψυχοπαθολογικη μορφη μεταξυ αλλων, αλλα το προφιλ του σημερινου "επιτυχημενου". Αν θελεις ριξε μια ματια και στο " Οι Ασυνειδητοι"

03.12 Το μυστηριο

BBC, Τεταρτη 12 Μαρτιου. Αρθρο με τιτλο:

Malaysia Airlines: How is the search being carried out?

[...]

Which countries are taking part?

Malaysia has deployed 18 aircraft and 27 ships, including the submarine support vessel MV Mega Bakti which is able to detect objects in water at depths of up to 1,000m. / Huge numbers of maritime police, air force and other personnel are also taking part in the hunt.

China

A search boat carrying rescue workers is set down from the Chinese Mianyang warship / The majority of the 239 people on board flight MH370 were Chinese, and Beijing has dispatched nine warships to help in the search and rescue mission. / First to be sent was the frigate Mianyang which was diverted from the Nansha Sea to the south-east of Vietnam. It was joined by the landing craft Jinggangshan and its support vessels. / Destroyer Haikou and amphibious landing ship Kunlunshan set off on Sunday from two southern Chinese ports with a 50-strong marine corps as well as assault boats and rubber dinghies aboard, according to the People's Liberation Army ( PLA) Navy. / They are expected to arrive in the main search area early on Tuesday and Beijing said two specialised ocean rescue boats were also on standby.

Vietnam

Vietnam has set up command posts at Phu Quoc island - the closest port to the plane's last known location - and Ca Mau airport on the country's southern tip. / On board a Vietnamese search flight / It has dispatched a total of eight ships and seven aircraft and is expected to send more. / Nga Pham, reporter with the BBC's Vietnamese service said personnel from the navy, air force and coastguard were being mobilised.[...]

United States

The United States has deployed the USS Pinckney and Kidd from the Seventh Fleet, which had been on training and security operations in the South China Sea. / The Arleigh Burke-class destroyers carry MH60 Seahawk helicopters, which can operate missions lasting more than 10 hours at a time and cover a range of 245 nautical miles. / They have been flying at night over the Gulf of Thailand using Forward Looking Infra-red (FLIR) cameras. / A US P-3C Orion aircraft, normally based in Okinawa, Japan is also on the scene, bringing long-range surveillance capabilities. / Commander William Marks from the US Seventh Fleet said the P-3's search equipment was highly sensitive. / "Just from the air we can see things as small as almost the size of your hand, or a basketball. So it's not a matter of if we can see it - it's an extremely large area," he told the BBC. / "They [flight recorders] typically have a radio beacon and so for example our P-3 - if they are flying within a certain range of that - will pick up that radio beacon." / The P-3 can cover more than 1,500 square miles every hour (about 4,000 square kilometres) and on Monday is scheduled to search over the Malacca Strait to the west of Malaysia.

Other countries

Australia and New Zealand have sent a total of three P-3C Orion aircraft to join the search for the missing aircraft, which had six Australians and two New Zealanders on board. / Singapore has sent two warships, a submarine support and rescue vessel, a Sikorsky naval helicopter and a C-130 aircraft. / The submarine has divers on board who can help search for clues underwater, the Ministry of Defence said. / The Thai Navy has dispatched a Super Lynx helicopter and a patrol ship to the Andaman Sea, west of Thailand. / It has also put two other ships on standby in the Gulf of Thailand, awaiting a request for assistance from Malaysia. / Indonesia has dispatched a corvette, four rapid patrol vessels and a maritime surveillance plane after Malaysia requested assistance to scour the waters around Penang Island in the Malacca Strait. / The Philippines has also dispatched a Fokker F-27 and an Islander plane and two patrol ships. / It has also placed on alert a Hamilton-class cutter vessel and a C-130 plane to join in the mission, if needed.

Η απιστευτη κινητοποιηση ειναι υπερβολικη στο επακρο. Ξεπερνα καθε μετρο. Ο μονος λογος: Επανω σ' αυτον τον πλανητη δεν ειναι ανεκτο κανενα μυστηριο.

20.12 Schubert, Winterreise

Με το Χειμερινο Ταξιδι εχω ιδιαιτερη σχεση. Ενας παλιος μου φιλος, ο ψυχιατρος-ψυχοθεραπευτης Hanspeter Padrutt, εγραψε ενα βιβλιο, Der epochale Winter, που το συζητα ως εικονα της σημερινης εποχης. Μια ομιλια μου, Κλισεις και πτωσεις του ερωτα, το αναλυει σε αναφορα με τα παθη του ερωτα.

Ηταν συγκινητικο να ζησω μια αποδοση του στην Ελλαδα, και μαλιστα απο δυο μουσικους που εκτιμω ιδιαιτερα, τον Νικολα Σπανο και τον Νικο Ζαφρανα.

Και καθως συνηθιζω να συζητω μονο με τα εργα ανθρωπων που εκτιμω, καποιες παρατηρησεις για την παρασταση:

1. Η ελευθερη αποδοση των ποιηματων τα ζημιωσε. Σε καποια σημεια τους προσεδωσε εναν μελοδραματισμο που τους ειναι ξενος. Στο τελευταιο τραγουδι η ταυτιση του οργανοπαικτη με τον θανατο ειναι αυθαιρετη.

2. Στα τραγουδια του Schubert, ιδιαιτερα το Χειμερινο ταξιδι και η Ωραια Μυλωνου, υπαρχει μια μοναδικη συμφωνια λογου και μουσικης. Ο Θρασυβουλος Γεωργιαδης γραφει στο βιβλιο,του Schubert:

"Το ασμα του Schubert ειναι η μουσικη ηχηση της γλωσσας, ειναι η γλωσσα ως μουσικη." (21) Γι' αυτο και ο τραγουδιστης "πρεπει να τραγουδα ως μουσικος και παρολαυτα, οταν λεει το ποιημα να ξεχναει πως τραγουδα." (179)

Και αλλου:

"Η συντηξη ασματος και συνοδειας του πιανου και η αποσειση του εξωτερικου [μεμονωμενου]-ωδικου στοιχειου εχουν την κοινη τους αρχη στη μουσικη συσταση του Χειμερινου Ταξιδιου: Εδω η ταση για διαχυση [απωλεια της αυτονομης υποστασης] του μουσικου ηχου ειναι ακομα πιο εντονη, ακομα πιο περιεκτικη απ' οσο στην Ωραια Μυλωνου. Αυτη η ταση περιλαμβανει και τη συνοδεια του πιανου και το υφος του τραγουδιου ως συνολου. [Το τραγουδι του Schubert] φτανει στο οριο του μουσικα δυνατου: μια σχεδον ανεπαισθητη νυξη μουσικης υποστασης. Και παλι αυτο ειναι που κανει το Χειμερινο Ταξιδι μεγαλο εργο. Το πιανο διαχεεται ουτως ειπειν σε αϋλο λογο, ακομα και οταν πρεπει να εκτελεστει κατα γραμμα forte. Ο τραγουδιστης, εδω ιδιαιτερα, πρεπει να τραγουδα σαν να μιλαγε, και συναμα να μιλα σαν να τραγουδουσε (υπογραμμιζω εγω). Το πρωτο απελευθερωνει απο την υλικοτητα του ογκου του μουσικου ηχου, το δευτερο απο μια φορτισμενη με παθος δηλωτικοτητα: μια φαινομενικα αντιφατικη διατυπωση - το πραγματικο μονο με παραδοξολογιες μπορει να αποδοθει. Μη παραδοξο ειναι μονο το νατουραλιστικο. (361)

Η ερμηνεια του Νικολα Σπανου ειναι εμφατικα τραγουδι. Η "υλικοτητα του ογκου του μουσικου ηχου" δεν αφηνει τον λογο να αναπνευσει. Αυτο αφορα και την πληθωρικοτητα που χαρακτηριζε τη συνοδεια του πιανου.

3. Μιλαμε για τα παθη ενος νεου αρχες του 19ου αιωνα. Εδω ερωτας και πονος και νοσταλγια και θυμος και πλανη και παραιτηση και θαρρος συμβαινουν ωμα, τραχια, με μια ακαλλιεργητη, αδιαμεσολαβητη ευθυτητα. Η αισθηση μου ηταν οτι αποδοθηκαν υπερβολικα "συγχρονα".

Παραδιπλα σ' ολες αυτες τις παρατηρησεις, δεν ξεχνω οτι η παρασταση με συγκινησε!

Η απαντηση του Νικολα Σπανου

Ευχαριστώ πολύ για τις εύστοχες παρατηρήσεις

Επειδή είμαι υπεύθυνος για την, ας πούμε, σκηνική παρουσιαση του έργου, ήθελα να διευκρινήσω ότι, όσον αφορά το θάνατο, αυτός δεν αντιπροσωπεύεται από τη φιγούρα του οργανοπαίχη στο δικό μου μυαλό. Το γεγονός ότι ο οργανοπαίχτης πιανίστας στη συγκεκριμένη περίπτωσι) καλύπτεται από το μαύρο μανδύα και φεύγει, δείχνει για μένα απλώς μια συνέχεια που μας είναι άγνωστη, αλλά όχι το θάνατο. Ισως ο συνειρμός να οδήγησε αυτόματα εκεί, και γι' αυτό αναλαμβάνω αποκλειστικά την ευθύνη.

Βρίσκω επίσης ενδιαφέρουσα την άποψι ότι ο μελοδραματισμός (έννοια ίσως με κάπως ελαστικά όρια) είναι κάτι ξένο προς ένα ρομαντικό κύκλο τραγουδιού που βασιζεται σε μια πορεία. Το Winterreise δεν έχει σαφές τέλος διαδρομής, αλλά σίγουρα εξελίσσεται από την αρχή ως το τέλος μη παραμένοντας, το κατ' εμέ, μια απλή περιγραφή των εξωτερικών καταστάσεων. Για την οποιαδήποτε πιθανή υπερβολή, ίσως να ενεπλάκη λίγο το μεσογειακό ταμπεραμέντο μας

Με ξενίζει λίγο η πρόταση "υλικότητα του όγκου του μουσικού ήχου". Θα θέλατε να μου την εξηγήσετε;

Επίσης, στην τρίτη παρατήρηση σας, δεν κατενόησα ακριβώς το πού αναφέρεται το Εδώ: στο 19ο αιώνα ή στη δική μας απόδοσι;

Σε κάθε περίπτωση, σάς ευχαριστώ και χαίρομαι που σας άγγιξε με κάποιον τρόπο αυτό το θαυμάσιο έργο.

Και η δικη μου

Εκτιμω ιδιαιτερα την αμεση και ουσιαστικη σας ανταποκριση. Δεν το κρυβω οτι, καθως δεν γνωριζομασταν προσωπικα, θεωρουσα πολυ πιθανο να αγνοηθουν οι παρατηρησεις μου, η να αντιμετωπιστουν με "σταριλικι". Η απαντηση σας ειναι μια ευχαριστη εκπληξη!

Σχετικα με τον οργανοπαικτη, παραθετω ενα αποσπασμα απο την σχετικη ομιλια μου "Κλισεις και πτωσεις του ερωτα"https://docs.google.com/.../1wFvjsRtTnVuffklFxTVAg1b.../edit#

"<Παραξενε γερο...,> τον προσφωνει ο νεος. Τι παραξενο εχει ο γερος;

<Ξυπολυτος στον παγο τρικλιζει περα δωθε ... το πιατακι του μενει παντα αδειο ... Κανεις δε θελει να τον ακουει, κανενας δεν τον κοιτα ... οι σκυλοι γρυλλιζουν τριγυρω ... Κι αυτος αφηνει ολα να παιρνουν το δρομο τους οπως το θελουν ... παιζει και τ' οργανακι του δεν σωπαινει ποτε.> Υπαρχει μια απεραντη μοναξια σ' αυτον τον γερο, που δεν ειναι καν μοναξια γιατι δεν μοιαζει να του λειπουν οι αλλοι. Και υπαρχει μια απεραντη ενδεια, που δεν ειναι καν ενδεια γιατι δεν μοιαζει να του λειπει κατι. Θυμιζει καπου εναν μοναχο του ζεν η τον τζιτζικα του μυθου, που ζει κανοντας μουσικη αδιαλειπτα, η τον Διογενη που ειχε για σπιτι του ενα πιθαρι και που στην προσφορα του μεγαλου βασιλια, να του δωσει ο,τι ζητησει, του ζητησε να φυγει απο μπροστα του γιατι του εκοβε τον ηλιο. Ειναι, οπως ανεφερα στην αρχη, κι οπως ακουσαμε στα τραγουδια <Καληνυχτα> και <Αναδρομη>, μια "πεντατονικη" παρουσια: το "αναλαφρο" και "ονειρικο" μιας "φιλιας" στασης που αφηνει ολα να παιρνουν το δρομο τους οπως το θελουν...

Ομως κι αυτο το οργανακι λεει κατι. Σε σχεση με τα παραδοσιακα οργανα, η μ' αυτα της κλασσικης μουσικης ειναι τοσο φτωχο και μιζερο. Η μουσικη που βγαζει, με το ζορι θα μπορουσε πλεον ν' αποκληθει μουσικη. Ισως ο γερος οργανιστας ειναι ο ξενος κατεξοχην. Ξενος, και παλι ισως ο πιο αληθινος κατοικος πανω σε μια γη οπου μαζι με τον χαμο του θεου εχουν στην πραγματικοτητα χαθει τα παντα ως δυνατο θεμελιο και νοημα μιας ζωης. Και η ιδια η μουσικη. Παντως ακριβως αυτος ο χαμος ανοιγει τον δρομο και στο φιλιο.

Στο αντικρισμα του οργανιστα ο νεος ησυχαζει. Τι τον ησυχαζει; Ο Γιωργος Σεφερης γραφει στο Μυθιστορημα: "Εμεις που τιποτα δεν ειχαμε θα τους διδαξουμε τη γαληνη". Τον ησυχαζει οτι συναντα εναν που ειναι ακομα πιο ξενος, ακομα πιο μοναχικος, ακομα πιο ενδεης, τοσο πολυ που ξενωση και μοναχικοτητα και ενδεια δεν ειναι καν θεμα γι' αυτον. Να για μας ενα μαθημα ακομη: Ο θεραπευτης ειναι πραγματικα θεραπευτης μονον στον βαθμο που εχει μ' εναν τετοιο τροπο λυθει απ' αυτα που κρατουν δεσμιο τον πελατη του. Που ειναι, κατα εναν παραδοξο τροπο, ακομα πιο τρελος απο τον πελατη του.

<Θελεις για τα τραγουδια μου να παιζεις τ' οργανακι σου;> Ετσι ο νεος βρισκει τον ανθρωπο που μπορει να τον συνοδευει στα τραγουδια του. Σε ποιο ανοιγμα τον φερνει η συναντηση με τον γερο οργανιστα; Τι ειναι αυτο που επιτελους, μετα απο μια τετοια δοκιμασια με τον χαμο και τον πονο και τις πλανες, του βγαζει ενα απεριφραστο "ναι" και τον ησυχαζει; Το οτι στη μορφη του οργανιστα βλεπει πως το εγω μπορει και να μην αποτελει σημειο αναφορας. Βλεπει την δυνατοτητα μιας υπαρξης αν-ιδιοτελους. Και πως αναλαμβανει μια τετοια υπαρξη; <Θελεις για τα τραγουδια μου να παιζεις τ' οργανακι σου;> Τωρα στο επικεντρο βρισκονται τα ιδια τα τραγουδια. Δηλαδη: Τωρα δεν ειναι αυτος, η αγαπημενη του και τα παθη κι οι πονοι του το σημειο αναφορας τους, αρχη και θεμελιο τους. Τα τραγουδια του μετατιθενται, με λογια απο ενα ποιημα του Paul Celan, <περαν των ανθρωπων>.

"υλικότητα του όγκου του μουσικού ήχου". Η γερμανικη διατυπωση απο τον Θρασυβουλο Γεωργιαδη ειναι das Materielle des Tonvolumens. Αναφερεται στο οτι ο τραγουδιστης "πρεπει να τραγουδα σαν να μιλαγε". Τουτο "απελευθερωνει απο την υλικοτητα του ογκου τουμουσικου ηχου" και θα πει, οπως το καταλαβαινω, δεν εκτρεπει το αδειν σε μια επιβολη επανω στο αδομενο, δεν αφηνει το τραγουδι να ειναι μονο τραγουδι. Καποτε το παρουσιασα με το παραδειγμα του I can't forget στην αποδοση του Leonard Cohen https://drive.google.com/open... και των Pixieshttps://drive.google.com/open... , η με τον Ερωτοκριτο οπως τον τραγουδα ο Ξυλουρης αρχικα https://drive.google.com/open... , και κατοπιν υπο την καθοδηγηση του Χριστοδουλου Χαλαρη https://drive.google.com/open..

Σχετικα με την τριτη παρατηρηση: <Μιλαμε για τα παθη ενος νεου αρχες του 19ου αιωνα. Εδω ερωτας και πονος και νοσταλγια και θυμος και πλανη και παραιτηση και θαρρος συμβαινουν ωμα, τραχια, με μια ακαλλιεργητη, αδιαμεσολαβητη ευθυτητα. Η αισθηση μου ηταν οτι αποδοθηκαν υπερβολικα "συγχρονα">. - Το "εδω" αναφερεται στον 19ο αιωνα. Και το "συγχρονο" αναφερεται στο οτι προχθες αποδοθηκαν περισσοτερο με τον σημερινο μας τροπο - πιο εκλεπτυσμενα, πιο εσωτερικευμενα, ας πω: ψυχολογικοποιημενα

Με την ευκαιρια να σας πω ποσο με εντυπωσιασε η μελοποιηση σας του "Επιθυμιες" του Καβαφη https://drive.google.com/open...Υπεροχο!