Ειναι σαν να βλεπεις πυρκαγια στο δασος. Μεγαλη, αγρια, αλλαζοντας καθε λεπτο και ο ηχος σαν αλλος κανενας.
Καθε χαρακτηρας στο Αγαμεμνων βαζει φωτια στη γλωσσα με διαφορετικο τροπο. Η Κλυταιμνηστρα ειναι μαεστρος στις τεχνολογιες, ξεκινωντας με μια χιλιων μιλιων αναμεταδοση σινιαλων φωτιας που, κανοντας ολο τον δρομο απο την Ασια, της φερνει νεα για την πτωση της Τροιας στην πρωτη σκηνη. Αναπαριστα την αναμεταδοση σε μια γλωσσα που ειναι τοσο λαμπερη και τοσο επιθετικη, ειναι σαν ενας κατακτητης που ονομαζει μερη του κοσμου που τωρα κατεχει. Συνεχιζει κατεχοντας τον χορο με επιχειρηματα και απειλες, τον Αγαμεμνονα με κολακειες και λογοπαιγνια, τον Αιγισθο εξαπατωντας τον με γυναικεια κολπα - με μια εξαιρεση. Την Κασσανδρα δεν μπορει να την κατακτησει. Η αμυνα της Κασσανδρας, που ειναι τελεια, ειναι η σιωπη. Οταν η Κλυταιμνηστρα απαιτει να μαθει αν αυτο το ξενο κοριτσι μιλα ελληνικα, η Κασσανδρα δεν απαντα - για 270 στιχους (στο πρωτοτυπο κειμενο). Η Κλυταιμνηστρα βγαινει απ' την σκηνη.
Δεν υπαρχει κανενας λογος για τον οποιο η Κασσανδρα θα επρεπε να μιλαει ελληνικα. Ειναι μια τρωα πριγκιπισσα που ποτε πριν δεν ηταν μακρια απο την πατριδα της. Και παλι θα φανει να χειριζεται ολα τα ρεγκιστρα αυτης της ξενης γλωσσας - αναλυτικα, μεταφορικα, ιστορικα, προφητικα, λογοπαιγνια, γριφους, καθαρα σαν γυαλι. Ομως ο Απολλων εχει καταραστει την Κασσανδρα. Το πνευμα της ειναι ξενο κατα εναν πολυ βαθυτερο τροπο. Αν και βλεπει ολα τα παρελθοντα, παροντα και μελλοντα, και τα βλεπει αληθινα, κανεις δεν πιστευει ποτε αυτα που λεει. Η Κασσανδρα ειναι μια αυτοαναλουμενη αληθεια. Ο Αισχυλος την τοποθετει στο μεσο του εργου του ως μια διαφορα που δεν μπορεις να αδραξεις, ενα γυαλι που δεν επιστρεφει την εικονα την τοποθετημενη εμπρος του.
Ως μεταφραστρια ξοδεψα χρονια προσπαθωντας να συλλαβω την Κασσανδρα σε λεξεις. Πολυ πριν αποκτησω οποιοδηποτε ενδιαφερον για το υπολοιπο του Αγαμεμνων, βρεθηκα να δουλευω και να ξαναδουλευω την μονη σκηνη στην οποια εμφανιζεται με την γλωσσα της που ξαμολιεται. Απ' αυτην εβγαλα καποιες ωραιες προτασεις και σκεφτηκα να τις δημοσιευσω, μα φανηκε ματαιο. Την ονειρευτηκα αλλοκοτα ανακατωμενη με τους χειμωνες των παιδικων μου χρονων και φανταστηκα ενα εργο οπου καποια σαν την Björk θα τραγουδουσε αγρια διγλωσσα τραγουδια κατεβαινοντας με το καραβι ενα χιονισμενο ποταμι της αρχαιας Μικρας Ασιας. Ομως αλλοι επιχειρησαν τετοια πραγματα κι οπωσδηποτε το εργο υπαρχει ηδη. Ειναι ο Αγαμεμνων.
Τελικα αποδεχτηκα πως ο,τι σχετικα με την Κασσανδρα ειναι ασυλληπτο, πρεπει να μεινει ετσι. Ο Αισχυλος απεσταξε μεσα της σε ακραια μορφη την δικη του μεθοδο εργασιας, τον δικο του τροπο να χρησιμοποιει τον νου του, τον τροπο του να χρησιμοποιει το θεατρο ως νου. Το αποτελεσμα περιγραφεται καλα (αν και διχως αυτην την προθεση) απο τον ζωγραφο Francis Bacon ο οποιος (μιλωντας για την δικη του μεθοδο ζωγραφικης) λεει :
Μοιαζει να βγαινει κατευθειαν απ' οτι επιλεξαμε να αποκαλουμε το ασυνειδητο με τον αφρο του ασυνειδητου να εχει κλειδωσει τριγυρω του.
Ο Francis Bacon κανει τους πινακες του οπως η Κασσανδρα κανει τις προφητειες της, αφαιρωντας ενα οριο στον εαυτο του. Θελει προσβαση σε κατι περισσοτερο ωμο και πραγματικο απο τις εικονες που αρθρωνονται απο τον συνειδητο νου του. Ειναι ενδιαφερον οτι βρισκει την αναγνωση του Αισχυλου ιδιαιτερα εποικοδομητικη προς αυτον τον σκοπο:
Η αναγνωση μεταφρασεων του Αισχυλου … ανοιγει σ' εμενα τις δικλιδες της αισθησης.
Ενδεχομενως αυτο ειναι ετσι γιατι ο Αισχυλος γνωριζει επισης πως να ανοιγει αυτες τις δικλιδες. Οχι μονο στην σκηνη της Κασσανδρας αλλα παντου στο Αγαμεμνων υπαρχει μια διαρροη του μεταφορικου στο κυριολεκτικο και του κυριολεκτικου στο μεταφορικο. Εικονες αντηχουν, επικαλυπτονται και κλειδωνουν μεταξυ τους. Λεξεις επινοουνται συμπιεζοντας παλιες λεξεις σε νεα συνθετα - "ἡμερόφαντος" (54), "ὀνειρόφαντος" (308), "ἀνδρόβουλος" (9), "τριπάχυιος" (1116), "θεόκραντος" (1127). Μεταφορες πανε, ερχονται και επανεμφανιζονται ως γεγονος· για παραδειγμα το εικονικο "στεγανὸν δίκτυον [...] ἄτης παναλώτου" που οι Ελληνες πεταξαν πανω απο την Τροια (267) υλοποιειται ως το πολυ πραγματικο "ἀμφίβληστρον, [...]πλοῦτον εἵματος κακόν" στο οποιο η Κλυταιμνηστρα παγιδευει τον Αγαμεμνονα για να τον σκοτωσει (1138–39). Πραγματικα αντικειμενα ειναι τοσο φορτωμενα με νοηματα, κυριολεκτικα και μεταφορικα, που εκρηγνυνται σε συμβολο, οπως το κοκκινο χαλι, η υφασμα πανω στο οποιο βαδιζει ο Αγαμεμνων καθως μπαινει στο σπιτι του. (608-49).
Ο Francis Bacon λεει οτι οι δικες του εικονες "δρουν πρωτα επανω στην αισθηση, κατοπιν διαρρεουν αργα πισω στο γεγονος, και μιλα για μια αναγκη να επαναφερθει το γεγονος στο νευρικο συστημα μ' εναν πιο βιαιο τροπο". Εννοει μια βια βαθυτερη απο το προκειμενο θεμα:
Οταν μιλω για την βια της ζωγραφικης, αυτο δεν εχει τιποτε να κανει με τη βια του πολεμου. Εχει να κανει με μια αποπειρα να αναδημιουργηθει η βια της ιδιας της πραγματικοτητας … η βια των υπαινιγμων μεσα στην εικονα που μπορει να αποδοθει μονο με την ζωγραφικη … Σχεδον παντα ζουμε μεσα απο πετασματα - μια πετασματικη υπαρξη. Και καποιες φορες, οταν ο κοσμος λεει οτι η δουλεια μου φανταζει βιαιη, σκεφτομαι πως μπορεσα να βγαλω απο τη μεση ενα η δυο απο τα πεπλα η πετασματα.
Αυτη η βια ειναι ενδομημενη στο στυλ του Αισχυλου. Χρησιμοποιει την γλωσσα με τον τροπο που ο Bacon χρησιμοποιει την ζωγραφικη, ιδιαιτερα στην σκηνη της Κασσανδρας οπου παρουσιαζει το πως δουλευει ο προφητικος της νους - τα πεπλα, τα πετασματα, η βια, η αποκαλυψη. Αυτη (η Κασσανδρα) ειναι ενας μικροκοσμος της μεθοδου του.
Ο Francis Bacon θεωρει τον εαυτο του εναν ρεαλιστη ζωγραφο, αν και παραδεχεται οτι τουτο απαιτει απ' αυτον "να επανεφευρει τον ρεαλισμο." Ο Αισχυλος ειναι επισης ρεαλιστης. Και οι δυο εχουν ενα ενστικτο "να παγιδευσουν το ζων γεγονος ζωντανο" σε ολη την συγκεχυμενη, υποβλητικη, συμβολικη του υπερπληθωρα του. Ας γυρισουμε στο κοκκινο χαλι που ξετυλιγει ο Αισχυλος σαν σε αργη κινηση στην διασημη σκηνη του χαλιου (608-49) που φερει τον Αγαμεμνονα στο σπιτι του και στον θανατο του. Αυτο το καταπληκτικο κοκκινο αντικειμενο μπορει να ερμηνευτει ως αιμα, πλουτος, ενοχη, εκδικηση, ασεβεια, γυναικεια πανουργια, ανδρικη υβρη, σεξουαλικο σταλαγμα, κακο γουστο, ανεξαντλητη οργη και πραξη επινοημενη απο την Κλυταιμνηστρα για να σπασει την βουληση του Αγαμεμνονα. Ως πραγμα υφασμενο, μας θυμιζει πως οι γυναικες ειναι αυτες που υφαινουν και πως η υφανση ειναι μια αναλογια για παραπλανητικοτητα. Η Κλυταιμνηστρα θα ξαναχρησιμοποιησει το υφασμα οταν παγιδευει τον Αγαμεμνονα για να τον σκοτωσει. Το υφασμα, ως κοκκινο η πορφυροκοκκινο αντικειμενο, ειναι σαν το αιμα, ομως συναμα ειναι πανακριβο και κατεστραμμενο απο τα πατηματα. Ο Αγαμεμνων φοβαται οτι η πραξη του θα φανει αυθαδης, η ασεβης, η και τα δυο - νοιωθει ολα τα βλεμματα επανω του. Ως αιτια διαμαχης μεταξυ του συζυγου και της συζυγου, το κοκκινο υφασμα ξεδιπλωνει την δυναμη της να κυριαρχησει επανω του στα επιχειρηματα και να τον υπερκερασει στη μαχη. Γιατι αυτο ειναι μαχη, και οταν μπαινει στο σπιτι, την εχει χασει. Προσεξτε οτι μπαινει σε σιωπη ενω αυτη ερχεται απο πισω. Κατοπιν αυτη σταματα και στρεφεται προς το ανοιγμα της πορτας για να δωσει μια απο τις πιο εκπληκτικες ομιλιες στο εργο ("Υπαρχει η θαλασσα και ποιος θα την αποξηρανει; 650κ.ε.) Ειναι κοινος τοπος στην αρχαια σκηνοθεσια οτι εκεινος που ελεγχει την πορτα ελεγχει την τραγωδια, συμφωνα με τον Oliver Taplin. Στο Αγαμεμνων αυτος ειναι αναμφιβολα η Κλυταιμνηστρα. Η σκηνη του χαλιου ειναι σαν ενα μεγαλο κοκκινο βελος που ζωγραφισε ο Αισχυλος στο εργο για να υπογραμμισει το γεγονος.
Η βια στο Αγαμεμνων αναδυεται θεαματικα απο μια ορισμενη λεξη: Δικη. Προσεξτε ποσο συχνα αυτη η λεξη επανερχεται και ποσο πολλες διαφορετικες γωνιες εχει. Σχεδον ο καθενας στο εργο ισχυριζεται πως γνωριζει τι ειναι η Δικη και πως την εχει στο πλευρο του - ο Ζευς, η Κλυταιμνηστρα, ο Αγαμεμνων, ο Αιγισθος και (συμφωνα με την Κασσανδρα) ο Απολλων. Οι πολλες εννοιες της λεξης Δικη εχουν διαμορφωσει απο την ιστορια του οικου του Ατρεα εναν γιγαντιο διπλο δεσμο. Κανεις δεν μπορει να σταματησει τον φαυλο κυκλο της εκδικησης που εν ονοματι της συνεχιζει απο εγκλημα σε εγκλημα. Οι Ερινυες με τα αιματοβαμμενα προσωπα ειναι η ενσαρκωση της. Δεν θεωρω οτι ο Αισχυλος θελει να διαλευκανει την εννοια της Δικης με καποιον οριστικο τροπο, αν και πολλοι αναγνωστες το ειδανε ως την προθεση της Ορεστειας συνολικα. Οσο παει το Αγαμεμνων, δεν προσφερεται κανενας ορισμος. Το εργο δειχνει οτι η λεξη εχει διαφορετικο νοημα για διαφορετικους ανθρωπους και ποσο μπορει να τυφλωνει, η να καταστρεφει το να πιστευεις πως η "Δικη" σου ειναι η αληθινη. Αυτο δεν ειναι καποιο προβλημα ανοικειο σ' εμας σημερα. Οπως λεει η Κασσανδρα, "Αυτην την μυρωδια την ξερω" (886,983).