Η ευτυχια, απο τα γαλλικα

Το "Αναζητωντας τον χαμενο χρονο" του Marcel Proust αρχιζει με τα λογια:

Longtemps, je me suis couché de bonne heure.

Η συνηθισμενη μεταφραση ειναι:

Πολυ καιρο πηγαινα για υπνο νωρις.

de bonne heure θα πει "στον σωστο χρονο". Στα γαλλικα η ευτυχια λεγεται bonheur. Οταν τα πραγματα γινονται στον σωστο χρονο, στην ωρα τους, αυτο ειναι σημαδι της ευτυχιας. Ετσι η φραση του Proust θα μπορουσε να μεταφραστει:

Πολυ καιρο πηγαινα να κοιμηθω ευτυχισμενος.

Στην οπτικη της γαλλικης λεξης, η ευτυχια δεν ειναι συναισθημα. Ειναι χρονικο φαινομενο. Ονομαζει μια ζωη που διαγει στον σωστο χρονο.

Και ποιος ειναι ο σωστος χρονος; Σε μια παλια ιστορια του Ζεν, ενας μαθητης λεει για τον δασκαλο του:

Οταν πειναει, τρωει, και οταν νυσταζει, κοιμαται.

Και πως αναγνωριζω, οτι πειναω; Δεν ειναι ενα "θελω να φαω". Δεν ειναι η πειθαρχια σε ενα προγραμμα διατροφης. Το πιανω στον αερα. Ερχεται η στιγμη που το αναγνωριζω, και λεω "Πειναω". Και, τρωγοντας, ερχεται παλι μια στιγμη οπου το πιανω στον αερα και λεω: "Χορτασα": Αν σταματησω να τρωω νωριτερα, το παιχνιδι χανεται. Αν συνεχισω να τρωω, το παιχνιδι χανεται.

Το φιλι αναμεσα σ' εναν αντρα και μια γυναικα. Ειναι μια στιγμη, που το αποζητα, οπως το φεγγαρι οταν προβαλλει αναμεσα στο συννεφο απ' οπου βγηκε και το συννεφο που σε λιγο θα το καλυψει και παλι. Λιγη βιασυνη, και το παιχνιδι χαθηκε. Λιγη αναβολη, και το παιχνιδι χαθηκε.

Ευτυχια: Το παρον, το οποιο δεν νοθευεται απο την εμμονη σε παρελθοντα (γονεϊκη υπερπροστασια, ματαιωμενες προσδοκιες παιδιων για αγαπη, αναγνωριση, επιβραβευση, κακα που δεν λενε να ξεχαστουν και αποζητανε εκδικηση).

Ευτυχια: Το παρον, το οποιο δεν νοθευεται απο την ελκτικη βαρυτητα των μελλοντων (το τι θα γινει, ονειροφαντασιες καλων και κακων, η παλη να προσαρμοσουμε γονεις και παιδια και συντροφους και τον κοσμο στις εικονες τους που μας ταιριαζουν).

Αγχος και καταθλιψη θα μπορουσαν να ειναι ονοματα της δυστυχιας: χρονικα φαινομενα, ως φαινομενα του λαθος χρονου. Σαν τραγουδι που φαλτσαρει. Η ευτυχια, ενα τραγουδι που ειναι μεσα στον τονο.

Στην οπτικη της γαλλικης λεξης, η ψυχοθεραπεια θα ηταν, στην ιδια την πραξη της θεραπευτικης συνομιλιας, η αναπτυξη του αισθητηριου για τον σωστο χρονο. Αυτο συμβαινει οταν ο θεραπευτης φερνει μαζι του ενα αντιστοιχο κλιμα. Σ' αυτο το κλιμα, στις ευτυχεις περιπτωσεις, σε αλλοτε αλλον βαθμο, ο συνομιλητης του μπορει να εγκλιματιστει.

χάρις χάριν γάρ ἐστιν ἡ τίκτουσ ἀεί (Αἴας 522)

γιατι ειναι η χαρη αυτη που παντα γεννα χαρη

Πηγαινω, με μια γερμανικη εκφραση, "aufs Ganze", με μια αγγλικη εκφραση, "all out". Στα ελληνικα, ας πουμε, "τα θελω ολα". Αυτο στο οποιο προσβλεπω, και ευελπιστω να αγγιξουμε στην πορεια της θεραπευτικης συναντησης, ειναι μια ουτοπια, που μερικες φορες γινεται και τοπος κατοικησης, ειναι ενας καποιος τοπος της - ευτυχιας.