Τα Αδηλα

Στους Αρχαιους τα ἔμπροσθεν, αυτα που ειναι εμπρος, ειναι τα παρελθοντα. Τα μελλοντα, τα ὄπισθεν, ειναι πισω μας.

Εμεις λεμε το αντιθετο. Λεμε οτι τα μελλοντα ειναι εμπρος μας. Αληθευει αυτο; Οταν μιλαμε για τα μελλοντα, εχουμε μια καποια εικονα τους, π.χ. πως θα ειναι η ζωη μου με εναν συντροφο, πως θα εξελιχθει ο πολεμος στην Ουκρανια και η τιμη του ρευματος. Ομως παντου εδω προβαλλουμε στο μελλον σεναρια στους ορους της παρελθουσας ατομικης, κοινωνικης, ιστορικης εμπειριας και γνωσης. Ομως και οι παντος ειδους προγνωσεις, μεχρι εκεινες της τεχνητης νοημοσυνης, αξιολογουν τα επερχομενα στην βαση των τραπεζων δεδομενων απο το παρελθον.

Ο λογος των Αρχαιων ισχυει ακομα λοιπον: Νομιζοντας οτι μιλαμε για το μελλον, μιλαμε παντα για το παρελθον. Παντα αυτο εχουμε εμπρος μας.

Και αν πραγματι γυριζες πισω να αντικρυσεις τα ὄπισθεν, τι θα εβλεπες; Τιποτα.

T. S. Eliot, East Coker II:

Υπαρχει, μας φαινεται,

Το πολυ μια περιορισμενη μονον αξια

Στην γνωση που αντλειται απο την εμπειρια.

Η γνωση επιβαλλει ενα μοτιβο και παραποιει,

Γιατι το μοτιβο ειναι νεο σε καθε στιγμη

Και καθε στιγμη ειναι μια νεα και συνταρακτικη

Αποτιμηση ολων οσα υπηρξαμε.

Η ενοτητα τελειωνει με τους στιχους:

Τα σπιτια πηγαν ολα κατω απο τη θαλασσα.

Οι χορευτες πηγαν ολοι κατω απο τον λοφο.

Στο ποιημα, στην επομενη ενοτητα, ο Eliot κανει λογο για μια κηδεια:

Ω σκοταδι σκοταδι σκοταδι. Ολα μπαινουνε στο σκοταδι,

…

Και ολοι μπαινουμε μαζυ τους, στην σιωπηλη κηδεια,

Κηδεια κανενος, καθως δεν υπαρχει κανεις να ταφει.

Η κηδεια εδω θα μπορουσε αραγε να μιλα για εκεινον τον χαμο που αντικρυζει αυτος που στρεφει το βλεμμα του στα ὄπισθεν;