Καλαμποκι και Κοτες

Ενας αντρας μου τηλεφωνει και ζηταει εξτρα ωρα για το βραδυ της ιδιας μερας. Ερχεται, το προσωπο του σκοτεινιασμενο. Ξαπλωνει.

Τονος μολις συγκρατημενου πανικου: Ειναι σιγουρος οτι η γυναικα του και το νεογεννητο παιδι τους, που εκαναν προσφατα εξετασεις ρουτινας, θα βρεθουν να εχουν aids, που τους το κολλησε αυτος [στην πραγματικοτητα δεν εχει] απο παλιες ομοφυλοφιλικες συνευρεσεις του.

Ειναι σιγουρος πως θα τυχει στην οικογενεια του κατι κακο.

Εικονα σαν αυτοκινητο που ντελαπαρει ανεξελεγκτα με απροβλεπτες συνεπειες. Προθυρα παραληρηματος.

- Ακουγεται σαν τιμωρια, του λεω. Το επιβεβαιωνει.

- Το οτι τωρα το βλεπει σαν κακο, συνεχιζω, διαφερει απο παλιοτερα, οπου θεωρουσε πως ειναι ομοφυλοφιλος.

[Η ομοφυλοφιλια του εκδηλωνονταν μια εποχη οπου ηταν αδυναμος, αποζητουσε εναν δυνατο αντρα, μια πατρικη φιγουρα που στην αγκαλια του να γινει μικρος, να υποταχθει ολοτελα, να χαθει, να παραδοθει σ' αυτον.]

- Του λεω πως αυτο δειχνει, παρολο το βασανο που του φερνει, μια αλλαγη, μια μεγαλυτερη ελευθερια απεναντι στην ομοφυλοφιλια, που παλιοτερα θεωρουσε σε μεγαλο βαθμο την αληθινη του φυση. Τωρα δεν ταυτιζεται μ' αυτην, εχει μια αποσταση, μεσα απο την οποια την βλεπει σαν ενα μεγαλο κακο.

Η παρατηρηση μου μοιαζει να του κανει νοημα, ν' ανταποκρινεται στη σημερινη του πραγματικοτητα.

- Ξεκινησε, λεει στη συνεχεια, οταν ενας γνωστος του τον αντιμετωπισε με ψυχροτητα ... Τον απασχολει, δεν μπορει να το ξεχασει.

- Με αγαπουν, αρα υπαρχω..., λεω εγω μιλωντας για λογαριασμο του, αλλιως ειστε ενα τιποτα.

- Ετσι ειναι, λεει. Τυχαινει στον δρομο να με φωναξουν με το ονομα μου και για μια στιγμη απορω, σαν να φωναζουν καποιον αλλο.

Ενα τιποτα, ανυποστατος, θα πει και ανωνυμος. Ο ανθρωπος μου, ακριβως επειδη ειναι ανυποστατος, σχεδον δεν αναγνωριζει το ονομα με το οποιο τον καλουν ως δικο του. Το ακουει με ενα "Ποιος; Εγω;"

[Το να "υπαρχω", το να εχω ονομα, εδω, οπως το εννοει ο πελατης μου, θα πει: εχω υποσταση. Ειναι εκεινο το στοιχειο του ονοματος για το οποιο διχαζονται λαοι, ορα "Μακεδονια", διασφαλιζονται εμπορευματα και τα οφελη τους, ορα "Σημα κατατεθεν". Αντιστοιχα ο ανυποστατος ειναι αυτος που δεν ειναι τιποτα, ενα σκουπιδι, φτερο στον ανεμο.]

- Του λεω: Οσο πιο ανυποστατος αυτος, τοσο οι αλλοι αγρια θηρια ... Περιφερεται σκιωδης, σαν φαντασμα ...

- Ω, ναι, λεει. Θα ηθελε να ειναι σκια.

---------------------------

Η "υποσταση" ειναι μια καιρια λεξη της παραδοσης μας, συνωνυμη με την "ουσια". Στον Αριστοτελη ονομαζει ενα βασικο στοιχειο της παρουσιας των οντων. Η δυτικη σκεψη ειναι δομημενη επανω στην εννοια της υποστασης. Οι κυριοι νοητες του προηγουμενου αιωνα που επιχειρησαν μια απελευθερωση απο τα ορια αυτης της παραδοσης, ο Martin Heidegger και ο Ludwig Wittgenstein, δοκιμαστηκαν, μεταξυ αλλων, στην απελευθερωση απο την κυριαρχια της υποστασης.

Σχετικα με τη φυση αυτης της κυριαρχιας ενα αποσπασμα απο το Byung-Chul Han, Abwesen [Απουσια] (Berlin 2007, σ. 9κ.ε.), που ακουγεται σχεδον σαν περιγραφη του πεδιου στο οποιο κινειται ο ανθρωπος μας:

Η ουσια [substantia] ειναι υποσταση. Υφισταται. Ειναι το αμεταβλητο το οποιο, εμμενοντας στον εαυτο του ως ταυτοσημο, αντιστεκεται στην αλλαγη, το οποιο ετσι διακρινεται απο το αλλο. Το λατινικο ρημα substare, στο οποιο αναγεται η substantia, σημαινει μεταξυ αλλων "εγω στεκω ορθιος". Και το stare χρησιμοποιειται επισης με το νοημα του "εγω επιβαλλομαι". Δυναμει της υποστασης, δυναμει της ουσιας του το ενα στεκει ορθιο απεναντι στο αλλο, επιβαλλεται αυτο. Η υποσταση ειναι μια σταθεροτητα, μια αποφασιστικοτητα για τον εαυτο. Μονο οποιος εχει μια ασφαλη, σταθερη σταση και κρατα τη θεση τουσταθερα, μπορει και να στεκει ορθιος απεναντι στον αλλο. Η ουσια ειναι το ταυτοσημο το οποιο, διαμενοντας στον εαυτο του, αφοριζεται απο το αλλο. Στην ουσια, η στην υποσταση προσιδιαζει η εφεση στον εαυτο της. Η ελληνικη εννοια υποστασις δεν σημαινει μονο ουσια και θεμελιο αλλα επισης στεκω ορθιος και σταθερος. Και στασις σημαινει, εκτος απο στεκω, σταση η σταθμος και επανα-σταση, διχονοια και εριδα. Λοιπον η ουσια, συμφωνα με την καταγωγη της, ειναι καθε αλλο απο φιλικη. Μονο κατι που ειναι ολοτελα αποφασισμενο για τον εαυτο του, μενει σταθερα στον εαυτο του, διαμενει συνεχως στον εαυτο του, δηλ. εχει την εσωτερικοτητα της ουσιας, μπορει και να περιελθει σε συγκρουση, σε εριδα με το αλλο. Καμια εριδα δεν ειναι δυνατη χωρις την αποφασιστικοτητα για τον εαυτο, που ειναι το βασικο στοιχειο της ουσιας. Και δυναμη εχει μονο αυτος ο οποιος ειναι ικανος, ως προς το αλλο να μενει ολοτελα στον εαυτο του. Η δυναμη ειναι προσχεδιασμενη στο σχεδιο της ουσιας. Στη βαση αυτου του προσχεδιου ο πολιτισμος, η η νοηση, που ειναι προσανατολισμενα στην ουσια, αναπτυσσουν αναγκαστικα μια αποφασιστικοτητα για τον εαυτο η οποια εκφραζεται ως ορεξη για δυναμη και κτηση.

Μια εβδομαδα αργοτερα: Εχει βγει απ' αυτο, ειναι καλα, ομως δεν ξερει τι θα γινει αν κανεις τον ξανακοιταξει περιεργα.

Του λεω ενα ανεκδοτο: Ενας πηγαινει στον γιατρο του κι αυτος τον ρωταει: "Λοιπον, εισαι καλυτερα; Επαψες να πιστευεις πως εισαι καλαμποκι;" "Επαψα! Μα οι κοτες το ξερουν;"

Γελαει με την καρδια του. Συζηταμε το πως κανεις μπορει να ειναι αυτο που οι αλλοι βλεπουν σ' αυτον - Αν οι κοτες με βλεπουν σαν καλαμποκι, τοτε ειμαι καλαμποκι!