γαμος ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΩΝ και ΓΑΜΟΣ ομοφυλοφιλων

Μια πόλη στην οποία η άρση βαρών είναι υποχρεωτική για όλους και ύψιστο κριτήριο για την ανθρώπινη αξία – κάτι σαν τους βαθμούς των παιδιών και το πορτοφόλι των ενηλίκων στην κοινωνία μας. Οι κάτοικοί της δεν γνωρίζουν ότι το χώμα από κάτω και ο θόλος του ουρανού από πάνω τους είναι τα τοιχώματα ενός διαστημόπλοιου που στεγάζει την πόλη τους. Κάποτε το διαστημόπλοιο αρχίζει, αργά κι ανεπαίσθητα, να σηκώνεται.

Η απομάκρυνση του από το πεδίο βαρύτητας της γης έχει βέβαια σαν αποτέλεσμα να αλλάζουν προοδευτικά οι συνθήκες της άρσης βαρών, καθώς απαιτείται όλο και λιγότερη δύναμη για την άσκηση του αθλήματος. Έρχεται μια εποχή που οι γυναίκες προκαλούν τους άντρες στα ίσια. Όπως είναι επόμενο, μπαίνει το θέμα της ισότητας των φύλων. Ξεσπούν ατελείωτες συζητήσεις, συγκρούσεις, η κοινωνία μοιράζεται σε οπαδούς και εχθρούς της μιας, η της άλλης άποψης.

Δεν αργεί και η μέρα όπου στο παιχνίδι μπαίνουν και τα παιδιά, καθώς πλέον μπορούν να σηκώνουν τα βάρη με σχεδόν την ίδια επιδεξιότητα. Πάντως, καθώς το διαστημόπλοιο όλο κι απομακρύνεται, καθώς η βαρύτητα τείνει προς το μηδέν, η άρση βαρών χάνει και το νόημα της. Καταντά γραφικό έθιμο. Οι ταραχές που προηγήθηκαν παύουν. Είναι απλά άνευ αντικειμένου. (Θα έρθει η εποχή που αυτό θα συμβεί και με τους βαθμούς και με τα πορτοφόλια.)

Μιλάμε για τον γάμο των ομοφυλοφίλων και συχνά ξεχνάμε ότι με τον γάμο έχει συμβεί ό,τι με την άρση βαρών στη φανταστική ιστορία μας. Αν είναι έτσι, τότε στην έκφραση ‘γάμος των ομοφυλοφίλων’ ο τονισμός, η έμφαση, το ζήτημα δεν θα ήταν οι ομοφυλόφιλοι που κάνουν ένα ριζοσπαστικό βήμα, να παντρεύονται. Η έμφαση θα ήταν στον ‘γάμο’, και στο σάπισμα των ριζών του, που τον έκανε όπως εκείνη τη βαλανιδιά, την «δρυ» από την οποία, σαν πέσει, «πας ανήρ ξυλεύεται». Τότε στον γάμο των ομοφυλοφίλων δεν θα είχαμε τίποτα το ριζοσπαστικό γιατί δεν θα υπήρχαν ρίζες να σπάσουν.

Όμως τι έχει συμβεί με τον γάμο;

Τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στην χριστιανική παράδοση, αλλά και στα λαϊκά έθιμα που διατηρούν στοιχεία από πληθώρα εποχών και πολιτισμών, η γαμήλια τελετή εξελίσσεται σύμφωνα με ένα πολυήμερο, αυστηρό και πλούσιο τελετουργικό. Στους Αρχαιους τελετουργικά απαντώνται στην επικοινωνία με το θείο, στη νεκρική ακολουθία, στην αναχώρηση για τον πόλεμο, στην υποδοχή και φιλοξενία του ξένου.

Τι κοινό έχουν ο θεός, ο θάνατος, ο πόλεμος, ο ξένος; Είναι μορφές ενός ‘Αλλου, ενός τελείως Άλλου. Δεν υπάρχει καμιά γέφυρα που να οδηγεί ομαλά προς αυτούς, δεν υπάρχει καμιά εξήγηση που να τους κάνει κατανοητους, οικειους. Στις αβύσσους τους δεν προσφέρεται καμιά διάβαση. Ο μόνος δυνατός τρόπος «κοινωνίας» μ’ αυτούς είναι η – υπέρβαση. Η τελετουργία είναι ακριβώς το όχημα για τη μετάβαση στο υπερβατικό.

Για την κόρη που έχει μεγαλώσει στον γυναικωνίτη του σπιτιού, που «έγινε δώδεκα χρονώ και ήλιος δεν την είδε», ο γάμος είναι άλμα πάνω από μια άβυσσο. Γι’ αυτό και

-τα «προτέλεια», όπου θυσιάζει στους θεούς μεταξύ άλλων τα παιδικά της ρούχα και τα παιχνίδια της,

-ο γαμπρός, όταν την παραλαμβάνει από τον πατέρα, την μεταχειρίζεται συμβολικά ως αιχμάλωτη,

-η νύφη, όταν φθάνουν στο σπίτι του γαμπρού, καίει τον άξονα της άμαξας που την έφερε,

-ο «θυρωρός», ένας φίλος που ξαγρυπνά έξω από την πόρτα της κρεβατοκάμαρας και εμποδίζει, περισσότερο ίσως από την είσοδο παρείσακτων, την έξοδο απ’ αυτήν,

-τα «επαύλια», τα δώρα που παίρνει το άλλο πρωί η γυναίκα που δεν λέγεται πλέον «παρθένος» αλλά «νύμφη»,

-τραγουδά δια στόματος της Σαπφούς:

Παρθενία, παρθενία, ποῖ με λίποισ᾽ ἀποίχῃ;

[Παρθενία, παρθενία, που πας και μ’ αφήνεις;]

Όπου η Παρθενία απαντάει:

Οὐκέτι ἤξω πρὸς σέ, οὐκέτι ἤξω.

[Δεν θα σου έρθω ποτέ ξανά, δεν θα ξανάρθω ποτέ.]

Πλέον βρισκόμαστε έξω από το πεδίο βαρύτητας εκείνου του κόσμου. Ο σημερινός γάμος δεν είναι τελετουργικό, εν πολλοίς ούτε καν «μυστήριο», αλλά σόου, διαδικασία και διακανονισμός. Ποια η διαφορά; Εκείνο ήταν το όχημα της υπέρβασης προς το Άλλο. Τώρα μιλάμε για μια σειρά βημάτων, βήματα επάνω σε πασαρέλα, σε ομαλό πεδίο δίχως κακοτοπιές, δίχως ρήγματα και αβύσσους. Η λέξη «γάμος» χρησιμοποιείται ακόμη βέβαια. Όμως η χρήση της είναι όπως το φως ενός νεκρού άστρου που συνεχίζει να φτάνει στα μάτια μας μέχρις ότου οι τελευταίες ακτίνες του καλύψουν την απόσταση, τα έτη φωτός μεταξύ μας.

Γάμος των ομοφυλοφίλων… Στους Αρχαίους το ρήμα «γαμέω» αφορούσε τη συνεύρεση άντρα και γυναίκας, και μόνον. Γάμος των ομοφυλόφιλων λοιπόν. Γιατί όχι; Σε έναν κόσμο στον οποίο το Άλλο έχει εξαλειφθεί*, σε έναν κόσμο που τείνει προς μια «κόλαση του ομοίου»**, δεν μιλάμε για ένα ζήτημα ηθικής, πόσο μάλλον δεν μιλάμε για ύβρη και γι’ αυτά που η Ύβρη φέρνει: Νέμεση και Τίση. Μιλάμε για μια υπόθεση που αφορά τη λειτουργία της κοινωνίας και τα «δικαιώματα» των πολιτών της.

Για τους διαφωνούντες ο γάμος διάγει μια ύπαρξη όπως αυτή του Αμερικανού κροίσου που έδωσε εντολή να καταψύξουν το σώμα του μέχρι να βρεθεί θεραπεία για την αρρώστια που τον ξαπόστειλε. Όταν τον ‘γάμο των ομοφυλοφίλων’ τον δούμε ως ‘γάμο των ομοφυλοφίλων’, τότε ίσως αναγνωρίσουμε ότι το πάθιασμα και ο ντόρος και τα μεγάλα λόγια ήταν «για ένα πουκάμισο αδειανό».