Αρχιλοχος

Bergk PLG ΙΙ, 401, απόσπ. 66 / Ε. Diehl Anth. Lyr. Gr. 231, απόσπ. 67α

ψυχη μου, ψυχη μου, σκοτισμενη απο ανεπιλυτα βασανα, ορθωσε το στηθος κι απωθησε τους δυσμενεις, στασου σταθερη και πανετοιμη κοντα στους εχθρους που παραμονευουν, κι αν νικησεις μην αγαλλιασεις αναφανδον, κι αν νικηθεις μην καταπεσεις στο σπιτι οδυρομενη, αλλα μην πολυχαιρεσαι με τα χαρμοσυνα και μην πολυθλιβεσαι με τα κακα. μα γνωριζε ποιος ρυθμος κατεχει τους ανθρωπους.

Η φυση του "ψυχικου" (ανεκδοτο)

Ο θυμός είναι "μέσα" μου; Όχι. είναι η λέξη που ονομάζει, επιχειρεί να ονομάσει, τον ρυθμό μου (Αρχίλοχος)

Τυχη

Ακούμε στη λέξη τύχη μια αντ-ωνυμία του ακατάληπτου, το οποίο, καθώς η πηγή, μας «δίνει» εμάς καθαυτούς ως δεδομένο του.

πάντα τύχη καὶ μοῖρα, Περίκλεες, ἀνδρὶ δίδωσιν

τραγουδά ο Αρχίλοχος.

Το «δίδωσιν» πάλι δεν πρέπει να εννοηθεί κατά την όψιμη ελληνιστική και χριστιανική εκδοχή του «ό,τι δώσει ο θεός». Εδώ η τύχη δεν αναφέρεται σ' ένα πρόσωπο. O Hölderlin, σ' έναn στίχο της Αντιγόνης,

τύχη γαρ όρθοί και τύχη καταρρέπει τον εύτυχούντα τον τε δυστυχούντ' αεί

μεταφράζει το «τύχη» με τη λέξη «Undenkliches» (το αδιανόητο).

[...]

Ούτε καν το τέλος μιας ανάλυσης δεν διαπιστώνεται από την επίτευξη κάποιου σκοπού, την εκπλήρωση κάποιων προϋποθέσεων. Το τέλος στην ανάλυση δεν είναι ένα «δια ταύτα...», δεν είναι συμπέρασμα και κατάληξη. Το γνήσια ελληνικό τέλος είναι μια, ναι, έκλαμψη, κάποτε φωτεινή, κάποτε σκοτεινή, που έρχεται απρόσμενα κι αυτή, δίχως «γιατί», έρχεται σίγουρα και αδιαπραγμάτευτα, όπως άλλωστε σε κάθε συνάντηση που τελειώνει αληθινά και λέει: «Δεν έχουμε τίποτ' άλλο να πούμε. Τελειώσαμε».

Ένα τέτοιο τέλος αψηφά κάθε κριτήριο και το κάνει να φαντάζει μικρόψυχο και περιττό. Στην ανάλυση όλα έρχονται: η αρχή της, οι λέξεις κι οι σιωπές της, το τέλος της. Τώρα, στο φως της ρήσης του Αρχίλοχου, θα μπορούσαμε να πούμε: δίνονται.

Φαινομενολογια του οργασμου

Το ποιημα του Αρχιλοχου απο τον 7ο αιωνα π.Χ., γνωστο ως "Επωδη της Κολωνιας", ξεκινα με τον ποιητη που μιλα με μια κοπελα και την προκαλει. Τελειωνει ως εξης:

… κι αρπαξα την παρθενα την πλαγιασα στα ανθισμενα λουλουδια

την τυλιξα σε μαλακο μανδυα αγκαλιασα τον λαιμο της

που ειχε ακινητησει σαν απο ελαφακι κυνηγημενο

ψηλαφησα τα στηθη της απαλα

οπου αυτη αποκαλυψε το νεαρο της δερμα και την ηβη της προβαλε

κι εγω σφιγγοντας πανω μου το ωραιο της σωμα

χαϊδευοντας το ξανθο τριχωμα αφησα το λευκο μενος,

λευκ]ὸν ἀφῆκα μένος… Το λευκὸν μένος: το σπερμα. Η λεξη μένος συγγενευει με το ρημα μαινομαι, που θα πει: περιερχομαι εκτος εαυτου. Εκ-σταση. Για ο,τι σημερα εμεις ονομαζουμε "οργασμο" φαινεται πως οι Αρχαιοι δεν ειχαν δικη τους, ιδιαιτερη λεξη. Το ρημα ὀργάω σημαινει ετοιμαζομαι να γεννησω κατι, να φερω κατι στο φως - το δεντρο που παει να ξεπεταξει λουλουδια, η μολυσμενη πληγη που ειναι ετοιμη να πυορροησει. Ομως και τα κολπικα υγρα, και το ανδρικο σπερμα, αναβλυζουν οπως βγαινουν τα λουλουδια απο τα κλαδια και το πυον απο την πληγη. Ειδικοτερα στα ανθρωπινα πραγματα ὀργάω σημαινει ανυπομονω, ετοιμαζομαι, διεγειρομαι.