Ψυχοβγαλτες

Σε μια ταινια του Antognoni αναφερεται η ιστορια μιας ομαδας Γαλλων αρχαιολογων στο Μεξικο που πορευονται προς τον τοπο των ερευνων τους. Καποια στιγμη οι ιθαγενεις οδηγοι σταματουν και μενουν βουβοι. Οταν μετα απο μερες σηκωνονται για να συνεχισουν, δινουν και την εξηγηση: οι ψυχες τους, λεει, ειχαν μεινει πισω και επρεπε να τις περιμενουν.

Η ζωη που αναλωνεται στην δραση αδειαζει τον ανθρωπο. Στο θεατρικο εργο του Georg Büchner "Danton", ο ομωνυμος ηρωας ειναι αγωνιστης της Γαλλικης Επαναστασης. Καταμεσις στα δραματικα γεγονοτα που εξελισσονται ραγδαια, διαμειβεται ο παρακατω διαλογος με τον συντροφο του Camille:

CAMILLE. Γρηγορα, Danton, μη χανουμε χρονο!

DANTON (ντυνεται). Μα ο χρονος μας χανει. Ποσο βαρετο, παντα πρωτα να φορας το πουκαμισο και κατοπιν το παντελονι, και το βραδυ να σερνεσαι στο κρεβατι και το πρωι παλι εξω απ' αυτο, και παντα να βαζεις το ενα ποδι μπροστα απο τ' αλλο• δεν υπαρχει καμια, μα καμια προοπτικη πως να γινοταν αλλιως.

Η δραση που αγεται απο τον καταναγκασμο στην δραση, δηλαδη απο την επιταγη οτι για καθε ζητημα πρεπει και μπορω να "κανω" κατι, λαμβανει χωρα εν κενω. Αυτο το κενο εκφραζεται στη βαρεμαρα του Danton. Ειναι το αδειασμα του ανθρωπου, εκει που η ψυχη εχει μεινει πισω.

Οι ψυχες μας εμειναν πισω, πολυ πισω, και δεν το πηραμε ειδηση. Οι οδηγοι που θα μας το επεσημαιναν εχουν γινει σπανιοι, και δεν εχουμε ουτε ματια να τους δουμε, ουτε αυτια να τους ακουσουμε. Οδηγοι μας ειναι αντιθετα αυτοι που πρωτοι αφησαν την ψυχη τους πισω και συμπαρασυρουν τους υπολοιπους - οι ψυχοβγαλτες: πολιτικοι και δημοσιογραφοι και ανθρωποι του θεαματος, τραπεζικοι κι επιχειρηματιες, πολεμιστες και επαναστατες – και ο οχλος της πλατειας Ταχριρ.

Αυτοι οι ανθρωποι, και η δραση τους, κινουνται σε εξωπραγματικους χωρους, γιατι εξωπραγματικα ειναι πλεον η πολιτικη και η μαζικη ενημερωση και διασκεδαση, η οικονομια και η επανασταση και ο πολεμος. Ετσι τα ιδια τα πραγματα δεν θετουν ορια, και αυτο το γεγονος διανοιγει μια ελευθεριοτητα διαστροφικη, ξεδιαντροπη, εκλυτη. Περισσευει ο κυνισμος, το ψεμα, η εκμεταλλευση, η απληστια, η βια. Μεταδιδεται κατακλυσμικα, σαν το δαγκωμα του βρυκολακα που βρυκολακιαζει το ιδιο το θυμα του.

Οι θηριωδιες των πολεμων και της τρομοκρατιας, η ζουγκλα της οικονομιας, η εκπορνευση του θεαματος, το πληθος στις διαδηλωσεις και στα γηπεδα, μεταξυ αυτων και οι βιασμοι γυναικων στην Ταχριρ, ειναι συμπεριφορες κενων οντων που εχουν χασει την ψυχη τους και διακατεχονται απο εκεινη την εκλυτη ελευθερια που τους επιτρεπει, τους προτρεπει μαλιστα, θα 'λεγες με μια λαχταρα, με μια λυσσα ανεπαναληπτη (μηπως και φθονο;), να βγαζουν και την ψυχη των θυματων τους. Ισως ειναι η μονη συμπεριφορα που γνωριζουν.

Οι ψυχοβγαλτες αγονται απο ενα κοινο πνευμα που σαρωνει τον κοσμο χωρις να αφηνει τιποτα ορθιο στο περασμα του. Ισως μαλιστα τα θυματα της Ταχριρ και των πολεμων να την εχουν καλυτερα: οι βιαστες ειναι απεναντι, ειναι ξενη κακοποιηση. Στις περισσοτερες αλλες περιπτωσεις κανεις υιοθετει τον βιασμο του, αυτοβιαζεται τελικα, και απεναντι σ' αυτον τον βιασμο δεν υπαρχει καμια αμυνα.

Ας μου επιτραπει εδω και μια παρεκβαση που αφορα τα δικα μου χωραφια. Το θεμελιο της εκπαιδευσης στην Ιατρικη ειναι το πτωμα, με το οποιο και εξοικειωνομασταν με το καλημερα. Ο γιατρος, στην ασκηση του επαγγελματος του, κακα τα ψεμματα, συνεχιζει να εχει εμπρος του ενα πτωμα, και ολα τα αλλα ειναι σαλτσες. Αν ειχε να θεραπευσει ενα εμψυχο ον, θα του μαθαινε και πως να πεθαινει. Ομως εχει εναν αψυχο οργανισμο, μια μηχανη που της χαριζει χρονο λειτουργιας και της παιρνει τη ζωη και την ψυχη. Αυτος ο ψυχοβγαλτης με το αγγελικο προσωπειο απανθρωπιζει το "περιστατικο" του ενισχυοντας την εφεση του να ζει για να ζει.