[7]

Ο Ζεν-Βουδισμός είναι μια στον διαλογισμό προσανατολισμένη, αρχικά κινεζική κορφή του Mahayana-Βουδισμού. Η ιδιαιτερότητα του Ζεν-Βουδισμού εκφράζεται με εκείνη τη στροφή που αποδίδεται στον Bodhidharma, τον θρυλικό ιδρυτή του Ζεν-Βουδισμού: "Μια ιδιαίτερη παράδοση έξω από τις γραφές, / ανεξάρτητη από λέξεις και σημεία γραφής: / Άμεσα να δείχνεις την καρδιά του ανθρώπου, - / να θωρείς την δική σου φύση και να γίνεσαι Βούδα."

Αυτός ο σκεπτικισμός και δυσπιστία απέναντι στην εννοιολογική σκέψη, που είναι τόσο χαρακτηριστικκά για τον Ζεν-Βουδισμό, φέρνουν μαζί τους μια αινιγματικότητα και μια λακωνικότητα του λόγου. Η ομιλία λάμπει δια της μη-ομιλίας. Ακόμη εφαρμόζονται ασυνήθιστες μορφές επικοινωνίας. Στην ερώτηση "Τι είναι ...;", οι δάσκαλοι του Ζεν αντιδρούν με ραβδισμούς. Εκεί που τα λόγια δεν πιάνουν, μπαίνουν στη θέση τους και δυνατές κραυγές.

[8]

Παρά τη βασικά εχθρική θέση του Ζεν-Βουδισμού απέναντι στη θεωρία και τη συζήτηση, το εγχείρημα μιας "Φιλοσοφίας του Ζεν-Βουδισμού" δεν πρέπει απαραιτήτως να εμπλακεί στην παραδοξότητα ενός έπους από χαϊκού, δίοτι ένας φιλοσοφικός αναστοχασμός μπορεί να γίνει και επάνω σε ένα αντικείμενο που δεν είναι φιλοσοφία με την στενότερη έννοια. Κανείς μπορεί να κυκλώσει τη σιγή γλωσσικά, χωρίς και να την καταβυθίσει στην γλώσσα. Η "Φιλοσοφία του Ζεν-Βουδισμού" τρέφεται από μια φιλοσόφηση επάνω και με τον Ζεν-Βουδισμό. Προορισμός της είναι να αναπτύξει εννοιολογικά τη φιλοσοφική δύναμη που ενδημεί στον Ζεν-Βουδισμό. Αυτό το εγχείρημα πάντως δεν είναι τελείως απροβλημάτιστο. Οι εμπειρίες του Είναι, ή της συνείδησης, προς τις οποίες αποσκοπεί η ζεν-βουδιστική πρακτική, δεν μπορούν να ενταχθούν ολοκληρωτικά σε μια εννοιλογική γλώσσα. Όμως η "Φιλοσοφία του Ζεν-Βουδισμού" επιχειρεί να παρακάμψει αυτήν την γλωσσική αδυναμία εφαρμόζοντας ορισμένες στρατηγικές νοήματος και γλώσσας.

Η παρούσα μελέτη έχει στηθεί <συγκριτικά>. Η φιλοσοφία των Πλάτωνα, Leibniz, Fichte, Hegel, Schopenhauer, Nietzsche και Heidegger μεταξύ άλλων αντιπαραβάλλονται με τις φιλοσοφικές ενοράσεις του Ζεν-Βουδισμού. Εδώ η <Συγκριτική> εφαρμόζεται ως μέθοδος αποκαλυπτική νοήματος.

[9]

Στα επιμέρους τμήματα του κειμένου παρεμβάλλονται συχνά χαϊκού. Ο σκοπός πάντως δεν ήταν να αποδοθούν με ένα χαϊκού παραστατικά θέματα αφηρημένα, ή ακόμη αυτό να ερμηνευτεί φιλοσοφικά. Συμπεριφέρονται μεταξύ τους σαν γείτονες. Τα παρατιθέμενα χαϊκού θα μεταθέσουν τον αναγνώστη σ' εκείνη την διάθεση στην οποία βρίσκεται το εκάστοτε τμήμα του κειμένου. Κανείς πρέπει λοιπόν να τα δει σαν όμορφα κάδρα που μιλάνε σιγαλά μέσα στην εικόνα.