13.02 ''Παραταξις''

Ακουγοντας το κοντσερτο ενος αγγλου συνθετη απο το πρωτο μισο του προηγουμενου αιωνα:

Η συγχρονη μουσικη σε καλει να ακους ηχους. Αν αναζητας συσχετισεις τους, δηλαδη μελωδια, το εργο μενει απροσιτο και το κρινεις βαρετο, ανοητο κλπ.

Χρειαζεται η απελευθερωση απο τη μελωδια. Προκειται για μιαν αλλη εκφανση του παρατακτικου.

Οπως στην ψυχοθεραπεια, να ακους και να βλεπεις τα λεγομενα χωρις ν' αναζητας συνδεσεις.

19.3 Πιστη και απιστια

Σε παρεα, συζητηση για την απιστια.

Οσο περισσοτερο παιζει το «δικος μου / δικη μου», τοσο περισσοτερο εχουν νοημα οι λεξεις «απιστια», «απατη» και οι παρομοιες.

21.3 Μεσα στον τονο

[(Παλαιοτερη εγγραφη:)

«Μεσα στον τονο»

Η αισθηση που ειχα ηταν οπως αυτη του μουσικου παιζει ενα εγχορδο η πνευστο και που, οπως λενε στη γλωσσα τους, βρισκεται "μεσα στον τονο".]

Φαντασου τωρα τον «τονο» ως κοσμο. Τοτε το "μεσα στον τονο" και το «φαλτσαρισμα», αυτη η αντιθεση, δεν θα ηταν θεμα. Παρμενιδης: ΤΟ ΓΑΡ ΑΥΤΟ ΝΟΕΙΝ ΕΣΤΙΝ ΤΕ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ.]

25.3 Επανασταση

Η μαθητικη παρελαση.

Τα παιδακια που με τις στολες, με τα εμβατηρια, με το «Ως ποτε παλληκαρια...» αναπαριστανουν καταστασεις του '21.

Η επανασταση, απογεγονοποιημενη.

30.3 Απο το μηδεν

"Απο το μηδεν ξεκιναει ο Ολυμπιακος", συμφωνα με τον προπονητη του Γιαννακη, για τα υπολοιπα παχνιδια με τον Παναθηναικο, αφου κερδισε το πρωτο.

Παντα απο το μηδεν ξεκιναμε: Καθε τι που παρεισφρεει απο τα πριν (συνηθειες, παγιωμενες γνωμες, αξιες) η απο τα μετα (φοβοι κι ελπιδες, προοπτικες, στοχοι) θολωνει το βλεμμα για αυτο που βρισκεται εμπρος στα ματια μας και στο οποιο καλουμαστε ν' ανταποκριθουμε.

9.4 Wittgenstein

Συναντηση με Βιρβιδακη / Κιντη για την προετοιμασια της ημεριδας, οπου θα μιλησουν για την "εννοια της θεραπειας στον Wittgenstein".

Εχοντας υποψη λογια του οπως:

Προσπαθησα ν' αλλαξω την οπτικη γωνια. Ολα εχουν τη μορφη "Δες το ετσι!'. 'Μην το συγκρινεις μ' αυτο, αλλα μ' εκεινο!" Το ζητημα (...) χανεται απο την στιγμη που θα παψουμε να συγκρινουμε τα σχετικα φαινομενα με φαινομενα που διαδραματιζονται στο εσωτερικο των πραγματων και ειναι απο εμας κρυμμενα. [Vorlesungen über die Philosophie der Psychologie 1946-47, S. 451]

τους φερνω το παραδειγμα μιας τετοιας "συγκρισης" απο μια προσφατη ωρα ψυχοθεραπειας:

[Ενας μιλα για τη συνηθεια του, οταν του ζητανε κατι, να δινει πολλα περισσοτερα.]

- Ειναι σαν να πηγαινετε στον ψαρα, να σας δινει γαυρο και να τον πληρωνετε για λαυρακι. [Το ψευδοπροβλημα των "εσωτερικων συγκρουσεων" διαλυεται.]

Ακομη, στη συζητηση τονισα δυο σημεια στη σκεψη του Wittgenstein που βλεπω προβληματικα:

1. Δινει την εντυπωση ενος απεραντα μοναχικου ανθρωπου, που βρισκεται σε εναν ατελειωτο διαλογο με τον αντιπαλο, τον οποιο προσπαθει να αποστομωσει.

2. Η εμφαση στη γλωσσα. Παρακαμπτεται το λευκο χαρτι (Σεφερης, Θερινο Ηλιοστασι), επανω στο οποιο η γλωσσα γραφεται. Παρακαμπτεται το οτι κανεις δεν ειναι το συνολο των γλωσσοπαιγνιων του, το οτι ισως η επικοινωνια μας δεν παιζεται στις εκφρασεις μας αλλα στο ασπρο του χαρτιου ως του κατεξοχην τοπου του συνειναι.

11.6 Οι αχρειοι

Αφου αποκαλεσε «αχρειους» οσους δεν ψηφισαν στις ευρωεκλογες, ο Θ. Παγκαλος εριξε και αλλη μια ιδεα: οσοι δεν ψηφιζουν να πληρωνουν προστιμο! «Ενα προστιμο, ένα μικρο ποσοστο επί του φορου που καταβαλλεις, το οποιο θα πηγαινει σε ενα ταμειο κοινωνικης αλληλεγγυης»! Αλλα δεν εμεινε στο προστιμο. Υπεκυψε και παλι στη γοητεια των χαρακτηρισμων: «Ειναι ρεμαλι αυτος που δεν παει να ψηφισει για να κανει την πλακα του -οχι γιατι ηταν αναγκασμενος η γιατι ειχε προβληματα- και κυριως ειναι ρεμαλι αυτος που μας δινει και μαθημα απο πανω και μας λεει ότι σας τιμωρω, σας απορριπτω, εγω ξερω καλυτερα».

Χαρακτηριστικο για τους ανθρωπους που αναπνεουν και τρεφονται απο το να βρισκονται στο επικεντρο του ενδιαφεροντος. Ο αληθινος εχθρος τους ειναι αυτος που τους αγνοει. Ο εφιαλτης τους ειναι να περιπεσουν αφανεια. Εξ ου η εμπαθεια και το απεραντο μισος.

15.6 Στραβοτιμονια

[Απαντηση στο mail του νυν προεδρου της IFDA (International Federation of Daseinsanalytic Societies), γιου του αλλοτινου μου διευθυντη στο ινστιτουτο που εκπαιδευτηκα, με το οποιο μου προτεινει να αναλαβω την επομενη προεδρια.]

Αγαπητε Gion Fidel,

Καθως διαβαζα το mail σου, μου ηρθαν στον νου λιγοι στιχοι ενος ελληνα ποιητη:

Λέω: κι αυτό θα 'ρθει. Και τ' άλλο θα περάσει. / Πολύ δε θέλει ο κόσμος. Ένα κάτι / Ελάχιστο. Σαν τη στραβοτιμονιά πριν από το δυστύχημα / Όμως / Ακριβώς / Προς / Την αντίθετη κατεύθυνση

Ανεφερα αυτους τους στιχους ως motto για το εργαστηριο σε μια ημεριδα της Εταιρειας μας στην Αθηνα. Ηθελα να υποδηλωσω με ποιον τροπο (η λεξη και με τη μουσικη της σημασια) στην ψυχοθεραπεια, και βεβαια στη ζωη μας γενικα, καποτε παιρνουν εναν αλλο δρομο.

Αντιλαμβανομαι την αποδοχη της προτασης σου σαν ενα ειδος στραβοτιμονια. Αν οδηγησει σε ατυχημα, η "στην αντίθετη κατεύθυνση", δεν μπορω να το πω. Θα δειξει.

Ολα τα χρονια της διδακτικης μου δραστηριοτητας, που βεβαια περιλαμβανει τη συζητηση κειμενων της Daseinsanalyse και μνημες απο τα χρονια μου στη Ζυριχη, ο πατερας σου μου εμενε παρων. Η προοπτικη της προεδριας της IFDA τον φερνει αιφνιδια σε μια συγκινητικη και εγκαρδια εγγυτητα.

22.6 Στην παραλια

Στην παραλια, ξυπνωντας μετα απο συντομο υπνο επανω σ' ενα στρωμα θαλασσας:

Απολυτα αδειος, αναλαφρος, ρυθμισμενος στα λιγα μετρα της αμμου εμπρος μου και κατοπιν στη θαλασσα κι επανω στα συννεφα και τις δεσμες του φως που παιζανε με τις εναλλασσομενες μορφες τους.

Ο μεγαλος θανατος.

22.7 Στον αερα

Η γυναικα μου με ξυπναει στις 8.00. Ξανακοιμαμαι. Ξαναρχεται στις 8.05 και της λεω, χωρις να ξερω τι λεω: Ξαναπεσα παλι στον αερα.

30.07 Η αχρηστη πληροφορια της εβδομαδας

Στο αεροπλανο για Θεσσαλονικη. Διαβαζω σε μια γερμανικη εφημεριδα:

Ο ανθρωπινος εγκεφαλος, οταν δεν εχει να διεκπεραιωσει επειγουσες εργασιες που απαιτουν την προσοχη του, περιερχεται σε ενα ειδος βασικης θεσης (default mode).

Σ' αυτην την κατασταση ενεργοποιειται ενα χαρακτηριστικο δικτυο που στους ενηλικες περιλαμβανει μεταξυ αλλων τον μεσο προμετωπιαιο φλοιο, μερη του βρεγματικου και του κροταφικου φλοιου και την ελικα του οπισθιου προσαγωγιου.

Οταν λειτουργει αυτο το κυκλωμα, οι ανθρωποι αφοσιωνονται κυριως σε "εσωτερικες" θεωρησεις οπως π.χ. ονειροφαντασιες η επαναληψη επεισοδιων της καθημερινοτητας, οπου μπαινουν στη θεση των προσωπων που συμμετειχαν σ' αυτα.

Μολις χρειαστει να λυθει ενα προβλημα που απαιτει την στροφη της προσοχης προς τα εξω και την επεξεργασια των πληροφοριων των αισθησεων, ενεργοποιουνται αλλα δικτυα στον εγκεφαλο.

Για πολλους θα μπορουσε να ειναι η αχρηστη πληροφορια της εβδομαδας. Το ιδιαιτερο για τους επιστημονες ειναι οτι ανατρεπεται η μεχρι τωρα κυριαρχη αποψη πως τις ωρες της αδρανειας ο εγκεφαλος ηταν σε ενα ειδος standby, σε μια κατασταση εξοικονομησης ενεργειας, οπως η ξεκουραση μετα τη δουλεια.

Η εκτιμηση αυτη αντανακλα περισσοτερο την κυριαρχη νοοτροπια στην κοινωνια μας της εργασιας, οπου η ενεργεια αναλωνεται στη δουλεια και ο υπολοιπος χρονος εξυπηρετει το "γεμισμα της μπαταριας".

Με τα ευρηματα που αναφερονται στο παραπανω αρθρο, αυτη η εκτιμηση ανατρεπεται. Εργασια και σχολη δεν εχουν καμια αξιολογικη διαφορα. Κυκλωματα εδω, κυκλωματα εκει. Καταναλωση λιγο-πολύ της ιδιας ενεργειας παντου.

Στην επιστημονικη θεωρηση οι αξιολογησεις καταλυονται. Και σημερα η επιστημονικη θεωρηση διαμορφωνει τη νοοτροπια των ανθρωπων.

Θα μπορουσε λοιπον, και απο εδω, η vita contemplativa, η ζωη που δεν ειναι προσανατολισμενη στην εργασια και στην πραξη, να στεκει διπλα στην vita activa α-διαφορα;

(Βλ. και Byung-Chul Han / Σχολη)

13.08 Ειδωλα

Στην παραλια ενα αγορακι καπου 2 χρονων ειναι πανω σ' ενα φουσκωτο δελφινι, το κραταει σφιχτα και δυο κοριτσια το σερνουν στην αμμο. Μια γειτονισσα γελωντας:

- Κοιτα τον, πως ειναι κολλημενο στο δελφινι, σαν σε γκομενα!

(Αν η εικονα των αλλων για μας ειναι σαν ενα ειδωλο μας εμπρος στον καθρεφτη, το αγορακι θα μπορουσε μεγαλωνοντας, κι ακουγοντας κι αλλα παρομοια, να θεωρησει πως ετσι ειναι, "κολλημενος σε γκομενες". Και να το πραγματωσει.)

23.08 Αναλαμπη

Ενοραση μετα απο τρεις εβδομαδες διπλα και μεσα στη θαλασσα:

Μερα και νυχτα, καθε ωρα, με καθε καιρο - ειναι ακινητη

20.11 Εαυτος

Σε κοινωνικη συζητηση μια κυρια με ρωταει: "Πως μπορει κανεις να ειναι ο εαυτος του;"

Την ρωτω, τι εννοει. Απαντα, να μιλαει κανεις ειλικρινα και να μην υποκρινεται.

Η ψυχολογιστικη στροφη: Το να μιλω ειλικρινα συσκευαζεται σ' ενα πακετο ονοματι "εαυτος". Ολοτελα περιττο.