Η θεραπεια ως εργο τεχνης
Ο Wilfred Bion λεει σ' ενα Σεμιναριο στο Παρισι:
Bion: … Υποστηριζω ομως οτι θα αξιζε τον κοπο να το βλεπαμε [το δωματιο της ψυχοθεραπειας] οχι σαν δωματιο ψυχοθεραπειας, αλλα σαν το ατελιε σας. Τι ειδους καλλιτεχνης ειστε; Αγγειοπλαστης; Ζωγραφος; Μουσικος; Συγγραφεας; Με βαση την εμπειρια μου αρκετοι αναλυτες δεν γνωριζουν πραγματικα τι ειδους καλλιτεχνες ειναι.
Ερωτηση: Και αν δεν ειναι καλλιτεχνες;
Bion: Τοτε βρισκονται σε λαθος επαγγελμα.
Και τι χαρακτηριζει εναν καλλιτεχνη; Μια νυξη κανει ο T. S. Eliot στο Tradition and the Individual Talent.
Αυτο που συμβαινει ειναι μια συνεχης υποταγη του εαυτου του [του καλλιτεχνη], καθως εκεινη την στιγμη βρισκεται σε κατι που εχει μεγαλυτερη αξια. Η προοδος ενος καλλιτεχνη ειναι μια συνεχης θυσια, μια συνεχης εξαλειψη της προσωπικοτητας.
[...] Σ' αυτην την αποπροσωποποιηση μπορει να ειπωθει οτι η τεχνη προσεγγιζει την κατασταση της επιστημης. Γι' αυτο θα σας καλεσω να αναλογιστειτε, σαν ενδεικτικη αναλογια, αυτο που συμβαινει οταν ενα κομματι απο λεπτα νηματα πλατινας εισαγεται σε ενα δοχειο που περιεχει οξυγονο και διοξειδιο του θειου
[...] Η αλλη οψη αυτης της απροσωπης θεωριας της ποιησης ειναι η σχεση του ποιηματος με τον συγγραφεα του. Και υπαινιχθηκα, με μια αναλογια, οτι ο νους του ωριμου ποιητη διαφερει απο αυτον του ανωριμου οχι ακριβως ως προς την αξιολογηση της "προσωπικοτητας", οχι επειδη ειναι πιο ενδιαφερων, η επειδη εχει "να πει περισσοτερα", αλλα μαλλον επειδη ειναι ενα πιο εκλεπτυσμενα τελειοποιημενο μεσον στο οποιο ειδικα, η πολυ ποικιλα αισθηματα ειναι ελευθερα να υπεισελθουν σε νεους συνδυασμους.
Η αναλογια ηταν αυτη του καταλυτη. Οταν τα δυο αερια που αναφερθηκαν προηγουμενως αναμειγνυονται με την παρουσια νηματων πλατινας, σχηματιζουν θεϊκο οξυ. Αυτος ο συνδυασμος συμβαινει μονον οταν ειναι παρουσα η πλατινα· παρ' ολα αυτα το νεο οξυ που παραχθηκε δεν περιεχει ιχνος πλατινας, και η ιδια η πλατινα ειναι προφανως ανεπαφη· εμεινε αδρανης, ουδετερη, και αναλλοιωτη. Ο νους του ποιητη ειναι το κομματι της πλατινας. Μπορει εν μερει, η αποκλειστικα, να λειτουργει επανω στην πειρα του ιδιου του ανθρωπου· ομως, οσο τελειοτερος ειναι ο καλλιτεχνης, τοσο πιο ξεχωρα μεσα του θα ειναι ο ανθρωπος που υποφερει και ο νους που δημιουργει· τοσο τελειοτερα ο νους θα αφομοιωνει και θα μεταλλασσει τα παθη που ειναι το υλικο του.
[...] Ο νους του ποιητη ειναι οντως ενα δοχειο για την αποθηκευση αναριθμητων αισθηματων, φρασεων, εικονων, που παραμενουν εκει εως οτου ολα τα στοιχεια που μπορουν να ενωθουν για να σχηματισουν ενα νεο μιγμα, να ειναι παροντα μαζι.
Αυτο θα ηταν η "ερμηνεια": Ο θεραπευτης ακουει τα λεγομενα του πασχοντος, τα προσλαμβανει αποπροσωποποιημενος: αποξενωμενα απο το πλαισιο, τα συμφραζομενα, τα παθη, τις προθεσεις και τις προσδοκιες του. Αλλα αποξενωμενα και απο το δικο του προσωπο. "Πλατινα." Τοτε, καποιες φορες, αυτα θα "σχηματισουν ενα νεο μιγμα", και τουτο θα εκφραστει ως η ερμηνεια του.
Σχετικα: