Κειμενα με κυρια αναφορα στον Αριστοτελη

Η Ιατρικη εχει φθασει στο τελος. Αυτο δεν σημαινει πως αποδειχθηκε αναποτελεσματικη, πως η προοδος της ανακοπηκε, πως χρειαζεται μια στροφη προς "εναλλακτικες" μεθοδους. Η Ιατρικη ειναι αποτελεσματικη οσο ποτε, προχωρει με ιλιγγιωδεις ρυθμους, χωρος για εναλλακτικες μεθοδους υπαρχει. Οταν λεω πως η Ιατρικη εχει φθασει στο τελος, εννοω το "τελος" με την πρωτη ελληνικη εννοια της λεξης ως συντελεση. Η Ιατρικη εχει φθασει στο τελος. Αυτη η φραση θελει να πει οτι η Ιατρικη εχει συντελεσθει. Ομως πως συμβιβαζεται τουτο με ο,τι ειπωθηκε προηγουμενως, και που ολοι γνωριζουμε, πως η Ιατρικη ακμαζει; Πως μπορουμε να μιλουμε για συντελεση, για ολοκληρωση της Ιατρικης και της αποστολης της;

Η φραση "η Ιατρικη εχει φθασει στο τελος" δεν αναφερεται σε επιμερους ιατρικα θεματα. Η φραση εχει υποψη εκεινο που οριζει την Ιατρικη στην ουσια της, θεσπιζει τα ορια και διαγραφει τη μορφη της. Η Ιατρικη εχει φθασει στο τελος, εχει συντελεσθει, ως Ιατρικη. Η Ιατρικη εχει εξαντλησει τη δυνατοτητα της ουσιας της, δηλαδη να ειναι αυτο που ειναι.

Η Ιατρικη, και μ’ αυτην τη λεξη εννοειται η αρχαια ελληνικη, η δυτικη και σημερα η πλανητικη Ιατρικη, παιρνει τη μορφη της με την ελευση σε λογο ενος κυριαρχου στοιχειου της οψιμης ελληνικης νοησης: της αντιδιαστολης τεχνης και φυσης. Εδω η ΤΕΧΝΗ οριζεται ως η αρχη για τα "τεχνητα" πραγματα, τα οποια και εχουν την ΚΙΝΗΣΙΝ (αριστοτελικα: κινηση και σταση, αυξηση και φθιση, αλλοιωση) ΕΝ ΑΥΤΟΙΣ ΜΕΝ ΑΛΛ' ΟΥ ΚΑΘ' ΑΥΤΑ. Η ΦΥΣΙΣ οριζεται ως η αρχη για ενα "φυσικο" πραγμα, το οποιο εχει την ΚΙΝΗΣΙΝ ΚΑΘ' ΕΑΥΤΟ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΤΑ ΣΥΜΒΕΒΗΚΟΣ. Τουτο διευκρινιζεται απο τον Αριστοτελη ακριβως με το παραδειγμα της Ιατρικης - ενα "παραδειγμα" το οποιο συγχρονως διατυπωνει και καθοριζει και ετσι θεσπιζει απαξ δια παντος αυτο που στην ιστορια του Ελληνισμου και της Δυσης εκτοτε καλειται "Ιατρικη":

ΛΕΓΩ ΔΕ ΤΟ ΜΗ ΚΑΤΑ ΣΥΜΒΕΒΗΚΟΣ, ΟΤΙ ΓΕΝΟΙΤ' ΑΝ ΑΥΤΟΣ ΑΥΤΩΙ ΤΙΣ ΑΙΤΙΟΣ ΥΓΙΕΙΑΣ ΩΝ ΙΑΤΡΟΣ. ΑΛΛ' ΟΜΩΣ ΟΥ ΚΑΘΟ ΥΓΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗΝ ΕΧΕΙ, ΑΛΛΑ ΣΥΜΒΕΒΗΚΕΝ ΤΟΝ ΑΥΤΟΝ ΙΑΤΡΟΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΥΓΙΑΖΟΜΕΝΟΝ. ΔΙΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΖΕΤΑΙ ΠΟΤ' ΑΠ' ΑΛΛΗΛΩΝ.

Ο Heidegger μεταφραζει αυτο το χωριο στο κειμενο με τον τιτλο "Vom Wesen und Begriff der φύσις. Aristoteles, Physik, B, 1" ["Για την ουσίωση και την εννοια της ΦΎΣΕΩΣ. Αριστοτελης, Φυσικα, Β, 1"]:

“Προσθετω δε <το οχι με τον τροπο του συμβεβηκοτος> διοτι βεβαιως καποιος θα μπορουσε αφεαυτου να γινει για τον εαυτο του το (απαρχιζον και διαθετον) αρχεγονο της “υγειας”, και παλι συγχρονως να ειναι και ιατρος⋅ αλλα ομως την ιατρικη γνωση την εχει συμπτωματικα, και οχι καθοσον γινεται υγιης. Απλως σ’ αυτην την περιπτωση συνεπεσε σε εναν και τον αυτο ανθρωπο να ειναι ιατρος και να γινεται υγιης⋅ γι’ αυτο και ειναι τα δυο παντοτε χωριστα το ενα απο το αλλο.”

Και ο Heidegger συνεχιζει:

Ο Αριστοτελης, γιος ιατρου, χρησιμοποιει συχνα, και σε αλλες περιστασεις, παραδειγματα απο την ιατρικη ΠΡΑΞΙ. Εδω παιρνει την περιπτωση ενος ιατρου ο οποιος θεραπευει τον εαυτο του και γινεται υγιης. Εδω δυο ειδη κινησεως συμπλεκονται μεταξυ τους κατα ιδιαζοντα τροπο: η ΙΑΤΡΕΥΣΙΣ, δηλαδη το "γιατρεμα" ως ΤΕΧΝΗ και η ΥΓΙΑΙΣΙΣ, δηλαδη η υγιανση ως "ΦΥΣΙΣ". Και οι δυο κινησεις, σ’ αυτην την περιπτωση του ιατρου ο οποιος θεραπευει τον εαυτο του, ειναι σε ενα και το αυτο ον, σ’ αυτον τον ορισμενο ανθρωπο. Αυτο μαλιστα ισχυει για την εκαστοτε ΑΡΧΗ των δυο "κινησεων". Ο ιατρος εχει την ΑΡΧΗ της υγειας ΕΝ ΕΑΥΤΩ, εντος του, ομως οχι ΚΑΘ’ ΑΥΤΟΝ, οχι καθοσον ειναι ιατρος. Η αρχη για την υγεια δεν ειναι ο ιατρος ως ιατρος αλλα ο ανθρωπος ως ανθρωπος, και τουτο παλι μονον καθοσον ο ανθρωπος ειναι ΖΩΟΝ, ενα ζωντανο το οποιο ζει μονον "εχοντας σαρκα και οστα". Οπως αλλωστε το λεμε κι εμεις: η υγιης, ανθεκτικη "φυση" ειναι η κατεξοχην απαρχη και η κατεξοχην προδιαθεση για την υγιανση⋅ διχως αυτην την ΑΡΧΗ καθε ιατρευση ειναι ματαιη. Αντιθετως ο ιατρος εχει την αρχη της ιατρευσης εντος του. Ο ιατρος ως ιατρος ειναι η αρχη της θεραπειας. Ομως αυτη η ΑΡΧΗ, δηλαδη το προϋπαρχον ειδημον βλεμμα (ΤΕΧΝΗ) αυτου το οποιο ειναι η υγεια και το οποιο ανηκει στη διατηρηση και στην επανακτηση της (το ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΑΣ), αυτη η ΑΡΧΗ δεν ειναι ιδιον του ανθρωπου καθοσον αυτος ειναι ανθρωπος, αλλα ηρθε επιπροσθετως. Αυτος την ιδιοποιηθηκε μονον, μετα απο επιγνωση και μαθηση⋅ και επομενως και η ΤΕΧΝΗ η ιδια σε σχεση με την υγιανση ειναι παντοτε μονον κατι το οποιο μπορει να συμβει εκ περιτροπης.

Η ιατρικη θεσπιζεται ως τεχνη, η οποια τεχνη παρεμβαινει (συμ-βαινει!) στη φυση και την υποβοηθει στον δρομο προς την "υγεια". Η ιατρικη τεχνη δεν ειναι πρωταρχικα επιδεξιοτητα αλλα το ειδημον βλεμμα. Η τεχνη του ιατρου ειναι ενα ΕΙΔΕΝΑΙ και ενα ΕΠΙΣΤΑΣΘΑΙ. Η ιατρικη τεχνη ειναι μαλιστα εκεινο το ληθιο βλεμμα το οποιο εχει δει τον ανθρωπο στο φως της διατηρησης και της αποκαταστασης της υγειας. Ομως μια τετοια γνωση δεν αναφερεται μεμονωμενα στον ανθρωπο. Τα ιδια τα πραγματα ειναι που "δινουν γνωριμια" ως προς την δυνητικη τους ωφελεια, η βλαπτικοτητα για την υγεια. Σημερα αυτη η γνωση εχει παρει καθολικο χαρακτηρα. Η τροφη, ο αερας, οι λεγομενες "συνηθειες της ζωης", τα παντα δηλωνονται με τον χαρακτηρα φαρμακου, η τοξινης. Η ιατρικη δεν ειναι πλεον μια τεχνη ορισμενη και περιορισμενη στην περιοχη της νοσου, αλλα εχει γινει "τεχνη του ζην" καθολου. Εδω ανηκει και η ψυχολογικοποιηση της καθε αναφορας του ανθρωπου προς τους αλλους, προς τα πραγματα, προς τον εαυτο του. Ο σημερινος ανθρωπος "ψαχνεται", επιδιωκει την "αυτοεμπειρια" και την "αυτογνωσια", "επενδυει" στις "σχεσεις" του, μαθαινει τα παιδια του απο βιβλια για την "παιδικη ψυχολογια". Η δουλεια του εχει πολλες φορες τον χαρακτηρα "εργασιοθεραπειας" και στον ελευθερο χρονο του "εκτονωνεται" "βγαζοντας" συναισθηματα "προς τα εξω".

Και εδω ακομη μπορουμε να παρακολουθησουμε την αριστοτελικη εκθεση της ιατρικης στις σημερινες της εκφανσεις. Διοτι η ιατρικη, ακομη και ως "τεχνη του ζην", μπορει να εννοηθει ως η στο επακρο φθανουσα διαχειριση της φυσης. Η "φυση" διατηρει τον τελευταιο λογο, ειναι ακομη "αιτιο της υγειας".

Ομως αυτη η θεωρηση κρυβει την ουσιαστικη διασταση του τι εχει συμβει: Η φυση εχει παυσει να ειναι το στον εαυτο του θεμελιουμενο, στον εαυτο του αναφερομενο, απολυτο ΚΑΘ’ ΑΥΤΟ. Η φυση εκχωρειται στην τεχνη. Ο,τι απο αιωνες προετοιμαζονταν, ξεσπα απροκαλυπτα ιδιως με την ελευση της επιστημης η οποια καλειται "γενετικη". Ο ανθρωπος δεν εννοειται πλεον ΚΑΘ’ ΑΥΤΟΝ, ως ανθρωπος, αλλα ως αποτελεσμα προγραμματισμου του "γενετικου κωδικα", για το οριστικο "σπασιμο" του οποιου σημερα, το 1994, βρισκεται σε εξελιξη ο "Γαλιλαιος", ενα απο τα πλεον μεγαλεπηβολα προγραμματα που γνωρισε ποτε ο κοσμος.

Τα κειμενα του Αριστοτελη, τα οποια πραγματευονται το Ειναι των οντων, ειναι τα "Φυσικα". Σημερα ο Heidegger, για να ονομασει την ουσιαστικη διασταση αυτου το οποιο ειναι, χρησιμοποιει το ονομα "Τεχνικη". Η πορεια απο τα "Φυσικα" στην "Τεχνικη" ειναι η πορεια της αναληψης της φυσης απο την τεχνη.

Η δυνατοτητα μιας τετοιας πορειας δεν θα μπορουσε ποτε να προκυψει εαν δεν υπηρχε ηδη στον λογο του Αριστοτελη. Διοτι εδω πρωτα, στον Αριστοτελη, διαφοροποιουνται: αυτο το οποιο οφειλεται στην ΠΟΙΗΣΙ, και διαγραφει τον χωρο της ΤΕΧΝΗΣ, και αυτο το οποιο αναφυεται "φυσικα" - ΦΥΣΙΣ. Αυτη η ΦΥΣΙΣ λοιπον, ως "αναφυηση", εννοειται ως το συμβαν της ελευσης στην μορφη. Η ΦΥΣΙΣ καθισταται ΓΕΝΕΣΙΣ. Αντιθετως η φθορα φαινεται να θεωρειται "φυσικη" μονον ως ΣΤΕΡΗΣΙΣ. Εδω εχει την αρχη της και η εννοηση της "υγειας" ως του "φυσικου" και της νοσου ως στερητικου φαινομενου της. Το "φυσιολογικο" καθισταται κυριαρχο.

Ο διττος περιορισμος της ΦΥΣΕΩΣ, αφενος αναφορικα με τον ανθρωπο ως το ΠΟΙΗΤΙΚΟΝ ΑΙΤΙΟΝ για την περιοχη της ΤΕΧΝΗΣ και αφετερου με τον τονισμο της γενεσης απεναντι στη φθορα, διαγραφει εναν ουσιαστικο χαρακτηρα της μοιρας της δυτικης νοησης. Και η φυση ως ΓΕΝΕΣΙΣ, στις εποχες που ακολουθουν, γινεται προοδευτικα αντικειμενο της ΤΕΧΝΗΣ, π.χ. με την αναζητηση του "γενεσιουργου αιτιου", και, στο τελος, δινει τη θεση της στη "γενετικη"...

Αργοτερα θα εκτεθουν ιχνη μιας αλλης δυνατοτητας για την εννοηση της "φυσης", της "γενεσης" και της "φθορας", της σχεσης του ανθρωπου μαζι τους. Αυτα τα ιχνη ερχονται απο την πρωτη ελληνικη νοηση, την πρωτη ΜΟΥΣΙΚΗ, ομως η δυνατοτητα την οποια υπαινισσονται εμεινε ανεκπτυκτη. Ισως τωρα, οπου ο δρομος της πλατωνικης – αριστοτελικης μεταφυσικης εχει φθασει στο τελος, εκεινη η αλλη δυνατοτητα να καταστει αναγκη. Και ισως ενας τροπος αυτης της αναγκης να υποδηλωνεται με την ψυχαναλυση, οπως επιχειρειται να γινει νοητη εδω. Ομως προεχει να παρακολουθησουμε την ελευση αυτου του τελους καθαροτερα, μεσα απο την συντελεση της ιατρικης.

Το οτι η ιατρικη στην καθημερινοτητα της ασκειται διχως να χανει στιγμη για τετοιες σκεψεις, δεν σημαινει τιποτε για το δεινο, το υπερβολικα δεινο για να αποτελει απλως κατι "αρνητικο", το οποιο εχει ηδη απλωσει τη σκια του επανω στον κοσμο και στον ανθρωπο που τον κατοικει - λαθος, ποιον ανθρωπο; Οταν εδω ο ιδιος ο "ανθρωπος" εχει καταστει αντικειμενο της τεχνης; Ποια ονοματα μπορουν ακομη να βασταζουν ο,τι για χιλιετιες ονομαζαν; Φυση; Ανθρωπος; Κοσμος;

Το κειμενο, απο το οποιο παρατεθηκε το προηγουμενο αποσπασμα, ο Heidegger το εγραψε το 1939, περιπου εικοσι χρονια πριν απο την ελευση του "γενετικου κωδικα". Σ’ αυτο το κειμενο, λιγο αργοτερα, ο Heidegger συνεχιζει:

Η ΤΕΧΝΗ μπορει την ΦΥΣΙΝ μονο να την διευκολυνει, την υγιανση λιγοτερο η περισσοτερο να την προωθησει⋅ ομως ως ΤΕΧΝΗ ποτε δεν μπορει να αντικαταστησει την ΦΥΣΙΝ, να παρει την θεση της και να γινει η ιδια ΑΡΧΗ της υγειας (με τον παλαιο τροπο). Αυτο θα συνεβαινε μονον εαν η ζωη (με τον παλαιο τροπο) γινοταν ενα "τεχνικα" δημιουργησιμο προϊον⋅ την ιδια στιγμη δεν θα υπηρχε πλεον υγεια, ουτε γεννηση και θανατος. Μερικες φορες φαινεται πως η συγχρονη ανθρωποτητα κατευθυνεται ιλιγγιωδως προς αυτον τον σκοπο: ο ανθρωπος να παραγει τον εαυτο του τεχνικα.

Η γενετικη, με την οποια η συγχρονη ιατρικη φερεται προς μια κορυφωση της, εχει αδραξει αυτην ακριβως την δυνατοτητα: "Ο ανθρωπος να παραγει τον εαυτο του τεχνικα". Και η ιατρικη, η οποια ως τεχνη υπηρετει τη φυση, οταν συλλαμβανει και τη φυση ακομη τεχνικα, εξαντλει πλεον τον ορο της υπαρξης της. Διοτι οπου δεν υπαρχει πλεον φυση, χανει και η υγεια την αρχη και το εδαφος της. Και ακομη, οπου δεν υφισταται καμμια ΟΔΟΣ ΕΙΣ ΦΥΣΙΝ, δηλαδη καμμια υγιανση, δεν υπαρχει και ιατρικη. Αυτο που υπαρχει και απλωνεται με το ονομα της ιατρικης, ειναι κατι αλλο, διχως ονομα δικο του. Ομως η ιατρικη καθεαυτην εχει φτασει στο τελος. Και το τελος της τωρα μολις αρχιζει.

Η ιατρικη, η οποια εμφανιζεται στην Ελλαδα με τη διαφοροποιηση τεχνης και φυσης, και συντελειται στις μερες μας, ειναι για τον ανθρωπο επικινδυνη. Ναι, αυτη η ιδια ιατρικη, η οποια υπερηφανευεται για τα επιτευγματα της, η οποια, λεγεται, "κανει θαυματα", στην οποια πολλοι απο μας αναγνωριζουμε καποια αποφασιστικη παρεμβαση για την υγεια την δικη μας, η κοντινων μας ανθρωπων, ειναι για τον ανθρωπο επικινδυνη - για τον ανθρωπο οχι ως νοσουντα αλλα για τον ανθρωπο ως ανθρωπο. Ο λογος βρισκεται στο οτι η ιατρικη θεσπιζεται απο τους Ελληνες ως τεχνη. Στην ιατρικη ο ανθρωπος εξ υπαρχης δεν εννοειται στην φυση του, δηλαδη ως ανθρωπος. Ο ανθρωπος εννοειται τεχνικα, μεσα απο την επιχειρηση της "ιατρευσης".

Ο ανθρωπος, τον οποιο εμαθα στις ιατρικες μου σπουδες, ηταν αρχικα ενας σκελετος. Τα πρωτα ετη επανω στο γραφειο καθε φοιτητη ανηκε "το κρανιο", το οποιο κανεις προμηθευονταν απο τους παλαιοτερους η αγοραζε σε καποιο συνοικιακο νεκροταφειο, και μελετουσε επανω του τα "τρηματα" και τις "αποφυσεις". Γρηγορα ομως η μελετη επικεντρωθηκε στο "πτωμα". Τα πτωματα ηταν στο Ανατομειο, μεσα σε δεξαμενες απο φορμολη. Τα αδραχναμε μ’ ενα αγκιστρο, τα απλωναμε σε μακροστενα μαρμαρινα τραπεζια και οταν τελειωναμε την "ασκηση" τα επιστρεφαμε στις δεξαμενες τους. Μαθαιναμε επανω τους την ανατομια. Ομως πολυ πριν απο τις ανατομικες γνωσεις συνεβαινε μια αλλη μαθηση, αφανης και γι’ αυτο ριζικοτερη. Αλλαζαμε εμεις οι ιδιοι. Εξοικειωνομασταν μ’ αυτα τα σκηνωματα ανθρωπων ως τα πλεον αρμοζοντα αντικειμενα μελετης των νοσουντων ανθρωπων. Ο ανθρωπος της ιατρικης, την οποια οι ιατροι μαθαινουν και εξασκουν, και σωζουν ζωες, κρυβει στο βαθος του εναν σκελετο κι ενα πτωμα. Ετσι βλεπει παντα ο ιατρος τον νοσουντα ανθρωπο. Οσο ασκει την ιατρικη δεν εχει, και δεν μπορει να εχει αλλη δυνατοτητα.

Αντικειμενο τεχνικης ειναι ο ανθρωπος και για την ψυχαναλυση, στο σημειο που η ιατρικη της επιβαλλει τους ορους της. Ομως τωρα διακρινουμε την ιδια την ουσια της ιατρικης να υιοθετειται απο την ψυχαναλυση. Διοτι η την ιατρικη θεσπιζουσα σχεση τεχνης και φυσης υπαρχει στο θεμελιο της συνηθους θεωρησης της ψυχαναλυσης ως η σχεση Ich-Es. Η προγραμματικη ρηση του Freud “Wo Es war, soll Ich werden” ["Οπου ηταν Es πρεπει να γινει Εγω"] ειναι το ψυχαναλυτικο ομολογο της πορειας της τεχνης, η οποια προοδευτικα υφαρπαζει ο,τι ανηκε στην φυση. Αυτη η ψυχαναλυση ειναι, με μια λεξη του Heidegger για την ψυχολογια εν γενει, ψυχο-τεχνικη.

Ομως οχι μονον ο ιατρος και ο ψυχαναλυτης αλλα ο ιδιος ο ανθρωπος, οταν εννοει τον εαυτο του στο πλαισιο υγειας και νοσου, δεν τον εννοει πλεον ως ανθρωπο αλλα τεχνικα. Σε απολυτη αντιστοιχια με τη βλαβη ενος μηχανηματος, θεωρει οτι στις δικες του "λειτουργιες" υπαρχει καποια "ζημια". Αυτος ειναι ο εξευτελισμος του ανθρωπου. Η ιατρικη ειναι επικινδυνη διοτι εξευτελιζει τον ανθρωπο - τον καθιστα ευτελη με το να εξαντλει την υποσταση του σε τεχνικους ορους. Ο ανθρωπος συρρικνωνεται και παραμορφωνεται, καταντα μοντελο ενος πλεγματος "μηχανισμων", γινεται κατι το περα για περα υπολογισιμο, κατανοησιμο και προβλεψιμο. Η ιατρικη, και μαζι της η ψυχαναλυση στη συνηθη της θεωρηση, αγνοουν παντελως το ΔΕΙΝΟΝ, το οποιο καποτε λεχθηκε ως ονομα για την ουσιωση του ανθρωπου. Η ιατρικη, και αυτη η ψυχαναλυτικη εννοηση του ανθρωπου παραμενουν κλειστες για το μυστηριο. Ετσι κανουν τον ανθρωπο να λησμονει πως ειναι ανθρωπος. Και ακομη περισσοτερο: να μην γνωριζει πλεον καν τι θα πει, να εισαι ανθρωπος.

Και αυτη η ιατρικη, με τον κινδυνο που εγκυμονει για τον ανθρωπο ως ανθρωπο, εχει φθασει στο σημερα απαρχιζον τελος της. Εχει συντελεστει η αποστολη της, η οποια και την εθεσπισε ως ιατρικη στους χρονους του Αριστοτελη.

Εδω ομως θα εγερθει επιτελους ο κοινος νους: η ιατρικη, θα μου θυμισει, δεν ειναι, ουτε μπορει να ειναι η ιατρικη του Αριστοτελη και του Ιπποκρατη. Δεν μενει η ιδια. Εξελισσεται. Αυτο, θα συνεχισει, το λησμονησα τελειως, την εξελιξη. Και γι’ αυτο βρεθηκα μπλεγμενος σε παραδοξολογιες. Και εαν του ζητησω να μου διευκρινισει αυτο που αποκαλει "εξελιξη της ιατρικης", με απορια και με καχυποψια, μηπως του στηνω καποια παγιδα, θα μου πει οτι η ιατρικη, "οπως ολα", δεν μενει η ιδια, αλλα με τον καιρο αλλαζει μορφη στην προσπαθεια της να αντιμετωπισει τις ασθενειες αποτελεσματικοτερα κλπ. Ετσι η εδω επαναλαμβανομενη φραση, πως η ιατρικη εχει φθασει στο τελος, ειναι, λογω ακριβως της εξελιξης της, ανοητη.

Ηδη απο ωρα νοιωθω να με βαραινει, την κοπωση του κοινου νου, ο οποιος λεει "πρωτα υγεια", ο οποιος χρησιμοποιει στις καθημερινες του συναντησεις ως χαιρετισμο τις λεξεις "γεια σου", και δεν καταλαβαινει τιποτε απο την "γκρινια" μου. Ας ειναι. Τον αφηνω λοιπον και συνεχιζω. Τι ακουσα εγω στις διευκρινισεις του για την εννοια της "εξελιξης"; Καταρχην η εξελιξη καθεαυτην δεν ειναι φαινομενο, δηλαδη δεν ειναι κατι το οποιο δειχνεται αφεαυτου. Αφεαυτης δειχνεται η ιατρικη του Ιπποκρατη, αφεαυτης δειχνεται η ιατρικη των πατερων μας. Η "εξελιξη" ομως ειναι εκεινη η επινοηση η οποια επιχειρει να ενοποιησει φαινομενα τα οποια αφεαυτων δειχνονται ως διαφορα. Ετσι η δαρβινικη "εξελιξη των ειδων" συνενωνει σε ενα συνεχες ολον τις διαφορες μορφες της "ζωης", ετσι η "εξελικτικη ψυχολογια" συλλαμβανει στην ιδια οπτικη τις μορφες του βρεφους, του παιδιου, του ενηλικα, του γεροντα. Και η "εξελιξη της ιατρικης" τοποθετει στον ιδιο παρονομαστη τα Ασκληπιεια και τα συγχρονα κεντρα "υπηρεσιων υγειας". Η εννοια της εξελιξης ματαιωνει εξαρχης καθε δυνατοτητα να αφεθει ενα φαινομενο ως αυτο το οποιο ειναι. Αφ’ ης στιγμης ομως τουτο, το ΣΩΖΕΙΝ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, καταστει αναγκη, τοτε ολα αλλαζουν. Τοτε το καθε πραγμα ειναι αυτο που ειναι, και ειναι εν ονοματι του, και το ονομα του διαγραφει τη μορφη του και του χαριζει την υποσταση του. Τοτε και τα ονοματα ΦΥΣΙΣ, ΤΕΧΝΗ, ΙΑΤΡΙΚΗ, ΥΓΕΙΑ, επανακτουν τη σοβαροτητα τους. Τοτε η ιατρικη μπορει να ειναι και παλι κατι το αφορισμενο και το περατο, και ετσι μπορει καποτε να φθασει στο τελος της.

Ο,τι σημερα καλειται "ιατρικη" δεν αποδιδεται με τουτο το ονομα επαρκως. Η ιατρικη εχει φθασει στο τελος. Το ονομα της ανηκει σε μια γλωσσα ομιλουμενη μεν, ομως στην πραγματικοτητα νεκρη.

Και ο,τι εδω αναπτυχθηκε σχετικα με την ιατρικη, δεν περιοριζεται στην ιατρικη. Ειναι η ιδια η εποχη, και η μοιρα που την οριζει. Οχι μονον η ιατρικη. Ολα εχουν φθασει στο τελος. Ακομη σπανια γινεται συνειδηση πως ονοματα τα οποια διαγραφουν τον χωρο της κατοικησης μας: ημερα και νυχτα, ανδρας και γυναικα, ζωη και θανατος, θεος και ανθρωπος, ειναι ονοματα μιας γλωσσας νεκρης. Ο ουρανος που μας χαριζε την σκεπη του ειναι αστρα σβυσμενα απο καιρο, που μονον λογω της αποστασεως εξακολουθουνε να στελνουν την λαμψη τους. Η ειδηση του τελους τους ακομη δεν εχει φτασει παντου, κι ας ταξιδευει με την ταχυτητα του φωτος. Ο κοσμος εγινε ολοκληρος μια απορια. Τα ιδια τα πραγματα ειναι τα ΑΠΟΡΟΥΜΕΝΑ, και γυρευουν το ονομα τους. Ισως ενας σημερα αρμοζων τοπος διαμονης για τον ανθρωπο να ειναι ακριβως η γειτονια του απορουμενου.

Αυτη η απορια διαφερει απο ο,τι εννοουμε συνηθως οταν λεμε "εχω μια απορια". Διοτι τωρα η απορια του κοσμου ειναι τετοια που δεν επιτρεπει πλεον την αποσταση του Εγω το οποιο "εχει μια απορια", και εχοντας την παραμενει αυτο το "Εγω". Τωρα η γειτονια του απορουμενου συμπαρασερνει καθε αποσταση στο περασμα της. Σ’ αυτην την απορια ο ΑΠΟΡΟΣ ειμαι πρωτα εγω, και μαλιστα πρωτα ως προς τον ιδιο μου τον εαυτο. Και τουτο επισης ειπωθηκε σε εναν ελληνικο λογο, ομως επρεπε, φαινεται, να μεινει αγνοημενο.

Και καποτε, στο χαραμα του τελους, συμβαινει μια συνομιλια μαζυ του. Ενα σχεδιασμα του Hölderlin με τον τιτλο Mnemosyne αρχιζει ως εξης:

Ενα σημαδι ειμαστε, ανερμηνευτοι

Απονοι ειμαστε κι εχουμε σχεδον

Χασει τη γλωσσα στα ξενα.