Δεν κρινω τις παραπανω μεθοδους. Τις δεχομαι, στην κυριαρχια τους βλεπω να ανταποκρινονται προφανως στην πραγματικοτητα του σημερινου ανθρωπου. Κατι που φαινεται να την χαρακτηριζει ειναι η εγκαταλειψη καθε εσωτερικοτητας. Το λεω χωρις οργη και πενθος.
Ομως το λεω και μαζι πεφτω σε ενα ερωτημα: Αν η ψυχοθεραπεια εχει νοημα μονο σε αναφορα με την πραγματικοτητα, και αν η πραγματικοτητα του σημερινου ανθρωπου δεν ειναι αυτη που γνωριζαμε, δεν ειναι η "ψυχη", αν ο σημερινος ανθρωπος δεν εχει ψυχη, τοτε ποια θα ηταν η ψυχοθεραπεια που θα του ανταποκρινονταν;
Βεβαια μπορω να ερμηνευσω τον αψυχο ανθρωπο στους γνωστους μου ορους και να τον ανακηρυξω ελλιπη. Ετσι 30 χρονια πριν υπηρχε ο χαρακτηρισμος "ψυχοπαθητικη προσωπικοτητα". Γι' αυτην ελεγαν οτι δεν εχει υπερεγω κι ετσι δεν εχει ενοχες. Κατι σαν ψυχικη αναπηρια. Αυτος ο χαρακτηρισμος ερχοταν μεσα απο μια συγκριση του πως ειναι αυτος με το πως θα επρεπε να ειναι. Με αλλα λογια, στραβος ηταν ο γιαλος κι εμεις αρμενιζαμε σωστα.
Αν ομως ο γιαλος της πραγματικοτητας ειναι εκει, οπως ειναι, ισως οφειλουμε να τον προσεξουμε.
Την γνωριζουμε, την πραγματικοτητα; Το πραγματικο ως το εσωτερικο, το ασυνειδητο, η γεγονοτητα της συμπεριφορας, το πρεπει. Π.χ. μιλω σ' αυτον που εχω απεναντι μου; Μιλω, ως αυτος που βρισκεται στον εκαστοτε δεδομενο τοπο και χρονο; Η μηπως οι διαφορες μορφες ασυνεννοησιας, παρεξηγησης και συγκρουσεων ξεκινουν απο το οτι σπανια μιλαμε καθαρα σ' αυτον στον οποιο αποτεινομαστε, αλλα τον κρινουμε μεσα απο τετοιες συγκρισεις;
Οδηγος για να αναγνωρισουμε τη σημερινη πραγματικοτητα ειναι, οπως λεει ο Heidegger, η τεχνη.
Ισως ο καλλιτεχνης ειναι ο κατεξοχην αψυχος ανθρωπος - Στον βαθμο που βρισκεται στο μεσα του, αυτοπαρατηρουμενος, συγκρινοντας με σημειο αναφορας τα συναισθηματα και τις αξιες του, στον ιδιο βαθμο δεν μπορει να γραφτει ενα ποιημα, δεν μπορει να παιχθει ενας ρολος, δεν μπορει να στηθει ενα σκηνικο.
Γι' αυτο και εδω σημερα, αναζητωντας τη μορφη μιας ψυχοθεραπειας χωρις ψυχη, εχουμε καλλιτεχνες [...]
Με σοφια και θαρρος. Picasso και Laurens. Να
πατησουμε πανω στην Ψυχολογια, στην Πολιτικη,
στην Κοινωνιολογια, ηλιοκαμενοι μ' ενα σκετο
ασπρο πουκαμισο.