Café-Finovo

Σημειωσεις για μια τηλεοπτικη εκπομπη, στα γυρισματα της οποιας τελικα δεν παρευρεθηκα λογω ομιχλης.



Café-Finovo

▶Σημειο αναφορας της εκπομπης ειναι το ντοκιμαντερ του Λευτερη Φυλακτου Café Finovo, ονομα ενος καφενειου μεσα στο παλιο νεκροταφειο του Βερολινου.

▶Οδηγος για την παρεμβαση μου ειναι ο θανατος ως το τελειως Αλλο. Πρβλ. Ηρακλειτος, απ. 27:

ανθρωπους μενει αποθανοντας ασσα ουκ ελπονται ουδε δοκεουσιν

στους ανθρωπους, οταν πεθανουν, μενουν αυτα που ουτε ελπιζουν ουτε διανοουνται

Με την καταβυθιση στο τελειως Αλλο αποσβενεται η ταυτοτητα, δηλαδη το Εγω ως υποσταση με την αριστοτελικη εννοια της μονιμοτητας, της σταθεροτητας, της διαρκειας.


▶Το Εγω ως υποσταση, ως θεμελιο του εαυτου, θα εννοησει τον θανατο ως αντιθετο της ζωης και ασυμβατον μ' αυτην. Αυτο το Εγω δεν μπορει να πεθανει. Ενδεχομενως ετσι δεν μπορει και να ζησει, παρα μονον ασφυκτικα, σαν επανω στην σχεδια της ζωης μεσα στη θαλασσα του θανατου που καποτε θα την καταπιει. Πως αραγε να ηταν για τους Αρχαιους, οπου οι ανθρωποι καλουνταν "οι θνητοι";


▶Δεν θα βρεις τον θανατο στο νεκροταφειο. Ουτε στον νεκρο. Αλλο ο νεκρος, αλλο το πτωμα, αλλο ο ταφος κι η σταχτη του και αλλο ο θανατος, ετσι οπως μας αφορα στη ζωη. Ο θανατος δεν ειναι πραγμα, ουτε χειροπιαστο ουτε ιδεατο.


Σχετικα με τα παραπανω, καποιες χαρακτηριστικες σκηνες του ντοκιμαντερ:

▶Ο θανατος γινεται θεμα:

13.15 ετοιμαζει τον ταφο της και τον σταυρο, επανω στον οποιο γραφει "εγω"

25.15 "ειναι ενα ωραιο συναισθημα … να ξερεις που θα καταληξεις"

27.50 "και να φανταστω οτι ξαπλωνω εκει κι ειμαι νεκρη"

31.47 "παροτι ασχολουνται με τον θανατο, ειναι ιστοριες για τη ζωη και δεν προετοιμαζουν για τον θανατο" [Το "προετοιμαζω" ειναι δυνατο μονο για πραγματα της ζωης. Πως να προετοιμαστεις για το τελειως Αλλο;]

34.50 "το ωραιοτερο πραγμα, θανατος και ζωη πλαι πλαι"

38.51 το ονομα "Finovo": fin / novo: "οταν ενα τελειωνει κατι αλλο ξεκινα"

▶η εικονα που εχει κανεις για τον θανατο του, στην πραγματικοτητα απεικονιζει, στον υπερθετικο, την ζωη του - εναν κυριαρχο τροπο σχεσης με ανθρωπους και πραγματα. Αυτη η σχεση εχει τετοια δυναμη που ονομαζεται ως συνωνυμο του θανατου.

11.34 "η μητερα πηρε πισω την καταρα" (Θανατος: το λυσιμο απο την καταρα που ειναι δυνατοτερη απο τον θανατο.)

39.27 "ειναι ωραιο συναισθημα να ξερεις οτι ο θανατος θα ερθει καποια στιγμη και θα τελειωσει το στρες" (Θανατος: η απαλλαγη απο το στρες που ειναι τοσο δυνατο ωστε μ' αυτο να ταυτιζεται η ζωη ολοκληρη, και τελειωνει μονο με το τελος της.)

43.54 "θα ειμαι παντα εκει" (θανατος: η απανταχου παρουσια μιας που ως νεκρη επιτελους θα εχει τους παντες ολοτελα δεσμιους της παρουσιας της.)

28.27 "νοιωθω ζωντανη εδω" (θανατος: η απολυτη νεκριλα καποιου που επιτελους θα βρεθει στο στοιχειο του, οπως π.χ. ο καταθλιπτικος που χαιρεται στην βροχη και στην συννεφια)

▶ η βολτα στο νεκροταφειο, η ανακουφιση ενος "μικρου θανατου" που αφηνει λιγοτερο ζωη, επομενως και λιγοτερα βαρη:

4.20 "Παιρνουμε τον εαυτο μας πολυ στα σοβαρα"

6.55 "μενω εκει μεχρι να νιωσω πιο ηρεμη"

15.30 "λες και ξεφορτωθηκαν κατι"

▶Το ντοκιμαντερ κλεινει με ενα close-up μαραμενων φυλλων. (48.10)

Στην Ιλιαδα ο Τυδεας, πριν φανερωσει στον Διομηδη την καταγωγη του, λεει:

οἵη περ φύλλων γενεὴ τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν.

φύλλα τὰ μέν τ' ἄνεμος χαμάδις χέει, ἄλλα δέ θ' ὕλη

τηλεθόωσα φύει, ἔαρος δ' ἐπιγίγνεται ὥρη·

ὣς ἀνδρῶν γενεὴ ἣ μὲν φύει ἣ δ' ἀπολήγει.

Σαν το γενος των φυλλων ειναι κι αυτο των ανθρωπων. Αλλα φυλλα ο ανεμος τα σκορπαει καταχαμα, αλλα παλι, σαν ερθει η ωρα της ανοιξης, αναφυει το θαλερο δασος. Ετσι και το γενος των ανθρωπων: το ενα φυτρωνει και το αλλο αποληγει.