ใจที่เป็นกลาง-ทางสายกลาง

จฉา​-วิสัชนา​ ตอน1:

ถาม: จะปฏิบัติให้ถึงสุขอันไพบูลย์จะดำเนินทางไหนดี?

ตอบ: ก็ต้องดำเนินทางองค์มรรค 8

ถาม: องค์มรรค 8 ใครๆ ก็รู้ ทำไมถึงเดินกันไม่ใคร่จะถูก?

ตอบ: เพราะองค์มรรคทั้ง 8 ไม่มีใครเคยเดิน จึงเดินไม่ใคร่ถูก พอถูกก็เป็นพระอริยเจ้า

ถาม: ที่เดินไม่ถูกเพราะเหตุอะไร?

ตอบ; เพราะชอบเดินทางเก่าซึ่งเป็นทางชำนาญ

ถาม: ทางเก่านั้นคืออะไร?

ตอบ: ได้แก่กามสุขัลลิกานุโยคแลอัตตกิลมถานุโยค

ถาม: กามสุขัลลิกานุโยคนั้นคืออะไร?

ตอบ: ความทำตนให้เป็นผู้หมดมุ่นติดอยู่ในกามสุขนี้แล ชื่อว่ากามสุขัลลิกานุโยค

ถาม: อัตตกิลมถานุโยคได้แก่ทางไหน?

ตอบ: ได้แก่ผู้ปฏิบัติผิด แม้ประพฤติเคร่งครัดทำตนให้ลำบากสักเพียงไร ก็ไม่สำเร็จประโยชน์ซึ่ง มรรค, ผล, นิพพาน, นี่แหละเรียกวาอัตตกิลมถานุโยค

ถาม: ถ้าเช่นนั้นทางทั้ง 2 นี้ เห็นจะมีคนเดินมากกว่ามัชฌิมาปฏิปทาหลายร้อยเท่า ?

ตอบ: แน่ทีเดียว พระพุทธเจ้าแรกตรัสรู้ จึงได้แสดงก่อนธรรมอย่างอื่นๆ ที่มาแล้วในธัมมจักกัปปวัตตนสูตร เพื่อให้สาวกเข้าใจ จะได้ไม่ดำเนินในทางทั้ง 2 มาดำเนินในทางมัชฌิมาปฏิปทา

"ใจ คือความเป็นกลาง หัด"ใจ"ให้เข้าถึง"ความเป็นกลาง"

ใจแท้ เป็นของกลาง ผู้ภาวนายังไม่ทันถึงภวังค์ คือ จิตเป็นกลาง ก็จะไม่รู้เรื่องของใจ คือ ความเป็นกลาง

ให้เข้าใจคำว่า ใจ ให้รู้เรื่องของใจ อันเป็นของกลาง"

.... หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

ดวงตา...เห็นธรรม

"ใจ".. ที่"รู้" นั่นแหละคือ "ใจ"ที่สงบ

"ใจ"...ที่"ไม่รู้" นั่นแหละคือ "ใจ"ที่หลง

อย่าไป"กลัวจะไม่สงบ"

อย่าไป"บังคับใจไม่ให้คิด"

เรื่อง"ใจ"มันเป็น"อนัตตา"

สิ่งที่หลายทั้งปวงบังคับบัญชาไม่ได้

มันจะสงบ อ๋อ! เราบังคับไม่ได้ มันสงบเอง

คนที่ภาวนาแล้ว...ไปบังคับให้สงบ ไม่ให้มันคิด

นั่นแหละ! จะไม่มีวันรู้จัก "อนัตตา" เลย

ถ้าเห็นอนัตตา...บ่อยๆ นี่ มันเข้าถึงธรรมได้นะ

จะเข้าถึงธรรมได้ ต้องเข้าถึงความจริงที่

กาย...จิต แสดงออกมา ยอมรับ และแก้ไข

ปรับปรุงไปตามหน้าที่ แม้ใจไม่อยากให้เป็น

ก็ อ๋อ! มันเป็นเรื่องของใจ ไม่ใช่เรื่องของเรา

ต้องเด็ดขาดลงไปอย่างนี้ ถึงจะได้ ดวงตา-เห็นธรรม

ไม่เช่นนั้นจะได้ ดวงตาหลงทาง"

อ.กำพล ทองบุญนุ่ม ชมรมเพื่อนคุณธรรม

ผู้ที่ไม่ปฏิบัติย่อมไม่เห็นอวิชชา ที่เกิดที่"ใจ"

ย่อมโทษข้างนอกว่าทำให้ทุกข์

พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ ไม่มีใครทำให้เราทุกข์

เหตุที่ทุกข์เพราะอวิชชา

"ผู้รู้"...ก็เกิดดับ "สิ่งที่ถูกรู้"...ก็เกิดดับ

"อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา"

.ยิ่งเห็นบ่อยๆ ยิ่งแจ้งแก่"ใจ" มันไร้สาระไปหมด

.

มัวแต่ ไปตาม"ดู" สิ่งเกิด..ดับ ใช้ชีวิต...กับ การเกิด...ดับ

ไม่มีอะไรเป็นแก่นสารเลย สุดท้าย"สูญ"หมด

.

เห็นภายใน"ใจ" จึงแจ้งภายนอก

.

ดูกาย ดูจิตใจ ดูไปดูมา เห็นแต่สิ่งที่ถูกรู้ สิ่งที่ถูกดู เกิดดับ อะไรก็เกิดดับ จะเรื่องราวสําคัญใหญ่โตเพียงใดในชีวิตก็เกิดมาเพื่อดับ สุดท้ายหมดประโยชน์ที่จะไปดู เพราะปลายทางยังไงก็ดับ

"ปัญญา" ใครแจ้งไวเห็นชัด ก็หมดเหตุที่จะตามไปดู ไปยุ่งเกี่ยว หมดค่าที่จะไปยึดถือ

ข้างในจิตใจมันว่าง ผลจากปัญญาที่เห็น หมดการเข้าไปยึดถือ สภาวะโล่งว่าง บังเกิดขึ้นชั่วขณะ เหมือนเพียงแว๊บเดียว แต่เห็นรายละเอียดมากมาย

แล้วภายนอก เรื่องราวต่างๆในชีวิต ภายในดับ ภายนอกยิ่งดับ ยิ่งไร้สาระกว่าภายในจิตใจ เห็นภายนอกเป็นคลื่นเป็นกระแสพลังงาน"กระแสแห่งใจ" หมดความยึดถือในรูป

เห็นรูป แต่เห็นเป็นกระแสจิตใจ ที่"หลง" ถูกเรื่องราวต่างๆ ที่จิตใจเราสร้างขึ้นมาเอง หลอกล่อให้ผูกพันพัวพัน เข้าไปอยู่ในเรื่องราวต่างๆ ซับซ้อนทับถมกันมากมายจนไล่หาต้นหาปลายไม่เจอ

แค่เรื่องราวเดียวยังไล่ไปไม่สิ้นสุด ยิ่งหลายเรื่องราวมาพันผูกกันเป็นสังสารวัฎ จึงยิ่งยากที่จะบอกถึงความผูกพัน ถูกผิด ยุติธรรมหรืออยุติธรรม ตัดสินกันแทบไม่ได้เลย สุดท้ายดูเพลินไป ก็รู้ว่าจะไหลเข้าไปกลายเป็นตัวละครในเรื่องไม่จบไม่สิ้น

.

ละครชีวิตภายนอก ก็เหมือนสภาวะภายในจิตใจ ตามดูไปก็ไร้ประโยชน์ ยิ่งกลายเป็นโทษหากลงไปเล่นจนเกินบทบาท สุดท้ายก็ดับ ดังที่ไปตามดูจิต หมดประโยชน์ที่จะไปตามดูจิต ไปตามดูสิ่งที่มัน"ดับสูญ" เพราะสุดท้ายก็"ดับเหมือนกัน" ก็แจ้งแก่ใจว่าเรื่องราวภายนอก จะสําคัญเพียงใด สุดท้ายล้วนจบสิ้นสุดเหมือนกัน ไม่แตกต่างเลย

.

ไร้เรื่องราวภายใน ก็ไร้เรื่องราวภายนอก

อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา แจ้งแก่ใจตน แก่รอบขึ้นเรื่อยๆ

แต่ถึงอย่างไร ชีวิตก็ยังต้องเลือก ถ้าเลือกย่อมเอาดี ดีกว่าเลว

Trader Hunter พบธรรม

< “สักแต่ว่ารู้” >

ความว่างนี่แหละพระพุทธเจ้าจึงตรัสไว้ว่า...

"ปรมัง สุญญัง นิพพานัง ปรมัง สุญญัง"

ความสุขระดับของ พระนิพพานนี้ก็เกิดจาก...

▪การมีจิตที่ว่างจากทุกสิ่งทุกอย่าง

▪ไม่ยึด ไม่ติด ไม่พึ่งพาอะไรต่างๆ มาเป็นเครื่องมือ ให้ความสุข

▪ไม่ยึดไม่ติดกับลาภยศ สรรเสริญ กับรูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะ

▪ไม่ยึดไม่ติดกับ รูปเวทนาสัญญา สังขาร วิญญาณ ไม่ยึด ไม่ติดกับธรรมารมณ์ต่างๆที่มีอยู่ภายในจิตคือปล่อยวางหมด

▪สลัดทิ้งไปหมด จึงทำให้ใจนี้ว่างเต็มร้อยเป็น ปรมัง สุญญัง พอใจว่างเต็มร้อยเป็นปรมัง สุญญัง ใจก็จะเป็นปรมัง สุขัง เป็นบรมสุขขึ้นมา

》การปฏิบัติธรรมทางพระพุทธศาสนานี้จึงปฏิบัติเพื่อ

▪ลด เพื่อละ เพื่อตัด เพื่อปล่อย เพื่อวาง

▪ไม่ได้ปฏิบัติเพื่อที่จะสั่งสม สร้างสมสิ่งต่างๆ เช่นลาภยศ สรรเสริญ หรือรูปเวทนาสัญญาสังขารวิญญาณ ให้มีอยู่ไปเรื่อยๆ ให้มีเพิ่มมากขึ้นไปเรื่อยๆ

▪มีแต่จะสลัดทิ้งไปปล่อยวางไป

》เพราะว่าเห็นว่าเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตานั่นเอง

▪อนิจจัง ก็คือเป็นความสุขชั่วคราว

▪อนัตตา ก็คือไม่อยู่ภายใต้คำสั่งของเรา ถ้าเราไปอยากให้เขา ไม่เสื่อมอยากให้เขาอยู่กับเราไปตลอด เราก็จะต้องเกิดความทุกข์ใจขึ้นมา

▪แต่ถ้าเราปล่อยเขาไป ไม่ต้องการเขา เขาจะอยู่ก็ปล่อยเขาอยู่ไป เขาจะไปก็ปล่อยเขาไป ต่างฝ่ายต่างอยู่กัน ถ้ายังอยู่ด้วยกัน ก็อยู่ด้วยกันไปแบบไม่มี ความอยากให้เขาเป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้ ใจก็จะว่างจากเขาไป ใจว่างใจก็จะเกิดความสุขขึ้นมา จะไม่ทุกข์กับการเจริญกับการเสื่อมของเขา เขาจะเจริญก็สักแต่ว่ารู้ไป เขาจะเสื่อมก็สักแต่ว่ารู้ไป

》ขอให้สักแต่ว่ารู้ กับทุกสิ่งทุกอย่างเท่านั้น ใจก็จะว่างจากเขาไป ถึงแม้ว่าจะอยู่ด้วยกัน เช่นร่างกายกับใจ ขันธ์กับใจยังอยู่ร่วมกันอยู่

▪แต่ถ้าใจรู้ทันว่าขันธ์ ร่างกายนี้เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

▪ก็จะปล่อยวางจะสักแต่ว่ารู้ ร่างกายตอนนี้เป็นอย่างไรก็รู้ว่าเป็นอย่างนั้น แก่ก็รู้ว่าแก่

▪จะไม่มีความอยาก ให้ไม่แก่เกิดขึ้นมาในใจ

▪เจ็บไข้ได้ป่วยขนาดไหน ก็จะไม่มีความอยากให้มันไม่เจ็บไข้ได้ป่วย

▪ถึงเวลาจะตายก็จะไม่มีความอยาก ที่จะให้มันไม่ตาย

▪จะรู้สักแต่ว่ารู้ไปทุกวินาที ทุกลมหายใจเข้าออกเลย

》ขอให้สักแต่ว่ารู้เท่านั้นเอง รู้ว่ามันเป็นอย่างนี้ไม่ต้องไปถามว่าทำไมมันถึงเป็นอย่างนี้ ถามไปทำไมแล้วมันได้ประโยชน์อะไร มันจะเป็นอย่างไรมันจะมาอย่างไร มันจะเป็นอย่างไรก็ ไม่เป็นเรื่องสำคัญ

เรื่องสำคัญอยู่ที่ว่าเราปล่อยวาง มันได้หรือเปล่า ถ้าเรายังถามว่ามันเป็นอย่างไรแสดงว่าเรายังอยากจะไปแก้มันอยู่ มันเกิดขึ้นได้อย่างไร เพื่อเราจะรู้เราจะได้ไปแก้มันไม่ให้เกิด มันเสื่อมได้อย่างไร ถ้าเรารู้ว่ามันเสื่อมได้อย่างไร เราจะได้ไปแก้ ไม่ให้มันเสื่อม อย่างนี้ก็แสดงว่าเรายังไม่ปล่อย เรายังอยากมันอยู่ แล้วของเหล่านี้ก็แก้ไม่ได้

▪พระพุทธเจ้าก็บอกว่า มันเป็นอนัตตา ของมันจะเสื่อมจะไปห้ามไม่ให้มันเสื่อม

▪มันห้ามไม่ได้ ของมันจะเกิด มันก็ไปห้ามมันไม่ได้ มันจะเกิด

▪งั้นมันจะเกิดหรือจะเสื่อมหรือจะดับก็ให้รู้ตามความจริงของมัน

▪ตราบใด ถ้ามันไม่ได้เกิด มันไม่ได้ดับด้วยการกระทำของเราก็แล้วกัน เช่นอย่าไปดับร่างกายในขณะที่มันยังไม่ดับ ถ้าเราไปทำให้มันดับนี้ ก็ถือว่าไม่ปล่อยมันอีกเหมือนกัน ถือว่าเรายังไปผูกติดกับมันอยู่ ยังมีความอยากกับมันอยู่ ใจก็ยังจะไม่ว่างอยู่นั่นเอง เช่นเวลาร่างกายเจ็บไข้ ได้ป่วยเป็นอัมพฤกษ์เป็นอัมพาตไม่สามารถ รับใช้ตัณหาของใจได้ ไม่สามารถทำตามความอยากของใจได้ก็เลยฆ่ามันเสีย เลยฆ่าตัวตาย ฆ่าร่างกาย อย่างนี้ก็ไม่ได้ถือว่าเป็นพระนิพพาน

ไม่ถือว่าเป็นสักแต่ว่ารู้ ไม่ถือว่าได้ปล่อยวาง ถ้าปล่อยวางแล้วก็ปล่อยมันซิ มันจะเป็นอย่างไรก็เรื่องของมัน ถ้ายังอยู่ในวิสัยที่จะเลี้ยงดูมันได้ก็เลี้ยงดูมันไป อยู่ในวิสัยที่รักษาได้ก็รักษามันไป ก็ทำได้เท่านั้น ทำแบบปล่อยวาง คือทำแบบไม่ได้มีความอยากทำแล้วมันจะหายก็หายไม่หายก็ไม่หาย ไม่เป็นปัญหาแต่อย่างใด ถึงจะเรียกว่า "ใจว่าง" ปรมัง สุญญัง ต้องสักแต่ว่ารู้เท่านั้น รู้ทุกสิ่งทุกอย่างไม่ว่า จะเป็นสุขเวทนา ทุกขเวทนา หรือไม่สุขไม่ทุกขเวทนา มันจะเป็นแบบไหนก็ให้รู้มันไปอย่างนั้นก็แล้วกัน ไม่ว่าธรรมารมณ์แบบไหน ธรรมารมณ์แบสุข ธรรมารมณ์แบบทุกข์ ธรรมมารมณ์แบบไม่สุขไม่ทุกข์ ก็ให้รู้กับมันไปตามความจริงของมันถ้ายังต้องอยู่ด้วยกันอยู่

ถ้ายังมีร่างกายยังมีขันธ์อยู่ มันก็จะมีสิ่งเหล่านี้อยู่กับใจ มันจะหมดไปก็ต่อเมื่อไม่มีขันธ์แล้วไม่มีร่างกายแล้ว ทุกอย่างมันก็จะไม่เป็นปัญหากับใจ เพราะใจรู้ทัน รู้ด้วยปัญญา รู้ว่าเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

》ถ้าไม่อยาก จะให้เกิดความทุกข์ใจ ก็ต้องสักแต่ว่ารู้ รู้ว่าเป็นอนิจจัง รู้ว่าเป็นอนัตตา แล้วจะได้ไม่เกิดตัณหาความอยาก ให้มันเป็นนิจจังหรือให้มันเป็นอัตตาขึ้นมา นี่คือปัญญาของพระพุทธเจ้า ที่ได้ทรงตรัสรู้ไม่มีผู้ใดสามารถรู้ ความจริงอันนี้ได้ด้วยตนเอง มีพระพุทธเจ้าเพียงพระองค์เดียวเท่านั้นที่สามารถรู้ได้ แต่พอพระองค์ทรงรู้แล้ว แล้วทรงนำเอามาเผยแผ่สั่งสอนให้แก่ผู้ที่ไม่รู้ก็ทำให้ผู้ที่ไม่รู้เหล่านี้หลากหลายบุคคลหลากหลายชาติชั้นวรรณะ เพศ สามารถรับรู้ได้อย่างง่ายดาย สามารถสอนใจให้สักแต่ว่ารู้ได้ เพียงแต่สอนสั้นๆ คนที่ฉลาดฟังแล้ว ก็จะเข้าใจทันที

อย่างที่มีชาย(พาหิยะ)ได้พยายามขอกราบทูลให้พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรม ในขณะที่ทรงบิณฑบาตอยู่ พระพุทธองค์ก็ทรงปฏิเสธไปบอกว่าไม่ใช่เวลาที่จะแสดงธรรม แต่ชายคนนั้น ก็ยังยืนยันของเพียงสั้นๆก็ได้ พระพุทธเจ้าก็ทรงตรัสอย่างสั้นๆว่า ให้สักแต่ว่ารู้ ไม่ว่าจะได้ยินอะไรก็ให้สักแต่ว่า ได้ยิน ไม่ว่าจะเห็นอะไร ก็สักแต่ว่าเห็น คือสักแต่ว่ารู้ รู้ว่าเห็นอย่างนั้น รู้ว่าได้ยินอย่างนี้ พอไม่ได้ต้องทำอะไรทั้งนั้น พอตรัสเท่านั้นเขาก็เข้าใจ ใจเขาก็บรรลุก็ขออนุญาตไปเตรียมขอบริขารเพื่อที่จะบวชเป็นพระภิกษุต่อไป

》นี่ก็คือคำสอนที่สรุปที่สั้นๆ แต่เป็นคำสอนที่ลึกซึ้งที่สามารถทะลุ โมหะ อวิชชา ทำให้ใจนี้สว่างไสวขึ้นมาทำให้ใจ สามารถหลุดพ้นจากอำนาจของโมหะอวิชชาที่หลอกให้ใจต้องไปเวียนว่ายตายเกิดด้วยความอยากให้สิ่งต่างๆ เป็นไปตามความอยากของตน

ผู้ที่มีปัญญาที่ฉลาดพอได้ยินได้ฟังก็จะเข้าใจและสามารถทำใจให้หลุดพ้น จากความหลงความไม่รู้ต่างๆได้

▪เพียงแต่ให้สักแต่ว่ารู้เท่านั้น

▪สักแต่ว่ารู้ก็คือให้ใจว่า ไม่มีการคิดปรุงเเต่ง ไม่มีความอยากให้เป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้

▪ซึ่งปกติใจของปุถุชนนี้ ใจของผู้ที่ยังไม่ได้เข้าถึงธรรมขั้นสูงสุดนี้ เวลาสัมผัสรับรู้อะไรแล้วมักจะเกิดความอยากตามมา เห็นอะไรแล้วก็อยากจะให้เป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้ ได้ยินอะไรก็อยากจะให้เป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้

▪พอเกิดความอยากแล้วก็ต้องดิ้นรนแก้ เพราะเกิดความ ไม่สบายใจขึ้นมา พอเห็นอะไรไม่เป็นไปตามความอยากก็ต้องไปแก้สิ่งนั้น ให้มันเป็นไปตามความอยากให้ได้

▪นี่แหละเป็นการสร้างปัญหาขึ้นมาโดยไม่รู้สึกตัว

▪แต่ถ้าเพียงเห็นอะไรก็สักแต่ว่าเห็นไป มันจะดี มันจะชั่วก็เรื่องของมัน เราเป็นผู้ดูก็ให้มันดูไปเฉยๆ ให้รู้ไปเฉยๆเท่านั้นมันก็หมดเรื่อง

▪แต่เรามันดูเฉยๆไม่ได้ ดูแล้วมือไม้มันคันขึ้นมา มันต้องไปเกาต้องไปแตะพอไปเกาไปแตะมันก็เลยเกิดเรื่องเกิดราวขึ้นมา เป็นลูกโซ่ต่อเนื่องกันไปไม่มีวันจบไม่มีวันสิ้น พออยากได้ให้มันเป็นอย่างนี้ พอทำให้มันเป็นอย่างนี้ ได้สักพักหนึ่ง เดี๋ยวมันเปลี่ยนไปเป็นอีกอย่างก็ต้องกลับมาทำใหม่อีก หรือพอมันเปลี่ยนไปแล้วก็ไม่ชอบมันอีก อยากจะให้มันเป็นไปอีกอย่าง ก็ต้องกลับมาเปลี่ยนมันอีก เปลี่ยนไปเปลี่ยนมาอยู่อย่างนั้นน่ะ เปลี่ยนยังไงมัน ก็ไม่หายคัน เปลี่ยนยังไงมันก็ยิ่งคันขึ้นไปเรื่อยๆ

▪ท่านถึงบอกว่าเกาไม่ถูกที่คัน ปุถุชนอย่างพวกเรานี้ เกาไม่ถูกที่คันกัน แทนที่จะเกาที่ใจเราไปเกาที่ลาภยศ สรรเสริญ ไปเกาที่รูปเสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ไปเกาที่ขันธ์ รูปเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มันจึงกลายเป็นเรื่องราวใหญ่โตขึ้นมา

▪ถ้าเกาที่ใจจุดเดียวนั้นจบ ให้สักแต่ว่ารู้เท่านั้น ให้หยุดความอยากทั้งหลาย.

ธรรมะบนเขา วันที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๘

“สักแต่ว่า”

พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต