พุทธะ

จิตที่ส่งออกนอก เป็นสมุทัย (เหตุให้เกิดทุกข์)ผลอันเกิดจากจิตที่ส่งออกนอก เป็นทุกข์ (ผล คือ ทุกข์)จิตเห็นจิต เป็นมรรค (เหตุ คือ ทางดับทุกข์)ผลอันเกิดจากจิตเห็นจิต เป็นนิโรธ (ผล คือ การดับทุกข์)หลวงปู่ดูลย์ ท่านชี้ให้เห็นว่า เป็นเพราะจิตส่ายแส่ออกนอกกายและจิต ไปในความคิดนี้เอง

ทำให้เราไปยึดติดอยู่กับความคิด เป็นต้นเหตุให้เกิดทุกข์ หรือ สมุทัย นำไปสู่ผลคือทุกข์

แต่เมื่อจิตเห็นจิตอย่าง แจ่มแจ้ง นั่นคือ มี"สติ" เห็น"จิต"ว่ากำลังคิดอะไรอยู่ หรือกำลังสั่งกายให้พูดหรือทำอะไรอยู่ตลอดเวลา นั่นคือ มรรค หรือทางดับทุกข์ เป็นเหตุให้นำไปสู่ผล คือการดับทุกข์ หรือ นิโรธ