เข้าใจในทุกข์

พุทธธรรมสำหรับนักบวช วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2561

ตอนที่ 269 **เข้าใจในทุกข์**

+ +

ในเช้าของวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 ณ พุทธอุทยานภูสวรรค์

ข้าพระพุทธเจ้า เมื่อได้กราบนอบน้อมเข้าเฝ้าต่อองค์พระพุทธบิดา องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ท่านแล้วนั้น จึงได้เฝ้าทูลกับพระพุทธองค์ท่านไป ดังนี้ว่า...

“ ข้าแต่องค์พระพุทธบิดา องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เจ้าขา..

วันนี้ พระองค์จะทรงเมตตาแสดงธรรม เรื่องปัญญาธรรม -ในรูปแบบไหน ให้ลูกได้ฟังละเจ้าคะ

จะได้นำไปประพฤติ ปฏิบัติตาม และเผยแผ่ น่ะเจ้าค่ะ “

- - - -

พระยาธรรมเอ๋ย.. บุคคลผู้มีปัญญาธรรม ที่เราจะกล่าวถึงในวันนี้ คือ ผู้ที่

มีปัญญารู้แจ้งในทุกข์

ทุกข์ของตน - ทุกข์ของผู้อื่น

และมีปัญญารู้แจ้งในวิธีดับทุกข์

เพื่อลูกนั้น.. จะได้น้อมไปพิจารณาตาม จะได้เห็นทุกข์ เข้าใจทุกข์ตาม

และจะได้น้อมไปพิจารณาประพฤติ ปฏิบัติ - เพื่อดับทุกข์ตาม

อย่างนั้น คงจะดีนะ.. พระยาธรรม

พระยาธรรมเอย.. จงตั้งใจฟังเช่นนี้ เถิดลูก

บุคคลผู้มีปัญญาธรรมดีแล้วนั้น - เขาย่อมรู้ดีว่า..

ทุกข์ของคนเรา มันมีอยู่ 2 อย่าง

อย่างที่ 1 ก็คือ “ทุกข์กาย”

อย่างที่ 2 ก็คือ “ทุกข์ใจ”

แล้วจะแยกความทุกข์ทั้ง 2 นี้ ออกจากกัน.. เพื่อที่จะได้หาวิธีรักษาอย่างถูกต้อง

ทีนี้เรามาหาวิธีรักษา “ทุกข์กาย” ก่อนนะลูก

การที่เรานี้ เจ็บป่วยในร่างกาย

การที่เรานี้รู้สึกไม่สบายกาย เหมือนกายนี้.. มันมีการแปรปรวนของธาตุดิน.น้ำ.ลม.ไฟ ระบบเลือดลม การทำงานในร่างกายผิดปรกติ หรืออวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่ง มันทำงานสะดุด ไม่ปรกติ

.. ก็จะกลายเป็นความทุกข์กาย..

.. ทุกข์กาย เพราะว่าไม่สบาย ป่วยกาย กายนั้นมันไม่ปรกติ

อันนี้ เราคงต้องหายาที่ตรงกับโรคที่เราเป็นมารักษา ดูแลรักษากายให้หายเจ็บ หายป่วย

หรืออย่างน้อย.. ก็บรรเทาให้มันดีขึ้นนิดหนึ่ง

แล้วเราก็จงมองให้เห็น *ความไม่เที่ยงแท้* ของร่างกาย

*ความเป็นธรรมดา ธรรมชาติ* ของกายนั้นด้วย

คือถ้ามันเป็นโรคอะไร มันเจ็บมันปวดตรงไหน มันควรจะรักษายังไง ?

-- เราก็ต้องรักษาไปตามเหตุ ดูแลไปตามเหตุ ขั้นต้นก่อน น่ะลูก..

แล้วเราค่อยไปนึกว่า มันเป็นเรื่องธรรมดาของร่างกาย..

เพราะว่าร่างกายนี้ มันอยู่ใน **กฎของความไม่เที่ยงแท้**

... ทุกสิ่งทุกอย่าง เกิดขึ้น - ตั้งอยู่ - และดับไป..

พระพุทธเจ้าสอนให้เรา เห็นความเป็นจริงที่อยู่ในกายนี้ว่า..

-- มันเป็นของไม่เที่ยงแท้

-- มันมีเกิด ก็ต้องมีแก่ มีเจ็บ และมีตายไป เป็นธรรมดา..

วันนี้.. กายนี้อาจจะยังไม่ตายทั้งหมด แต่ว่าแผล หรือว่าผิวหนังตรงที่มันโดนแล้วเป็นแผล

มันได้ตายไปนิดหนึ่ง คือ ผิดปรกติในจุดใดจุดหนึ่ง

ได้เสื่อม ได้เจ็บ ได้ป่วย มันก็เลยเสื่อมตรงนั้นไป ตายตรงนั้นไป

.. เราก็เลยเจ็บ ก็เลยปวด..

อวัยวะในร่างกายทั้งนอก และใน มันมีเหตุบกพร่อง ขัดข้อง - ไม่เป็นไปตามปรกติ

มันก็เลยเจ็บ ก็เลยปวด เป็นธรรมดา

** ทุกสิ่งทุกอย่าง เกิดขึ้น - ตั้งอยู่ - และดับไป **

เราทุกคนหนีความจริง - ก็หนีไปไม่ได้

เกิดแล้ว - ก็ต้องโต

โตแล้ว - ก็ต้องแก่

แก่แล้ว - ก็ต้องเจ็บ ต้องป่วย ต้องตายไป..

บางทียังไม่โต.. ก็เจ็บ ก็ป่วย ก็ตายได้เหมือนกัน

มันขึ้นอยู่กับว่า กายนี้มันจะเป็นยังไง ตามเหตุที่มันจะเป็น

…ไม่ได้เป็นตามใจของเราเลย !

พิจารณาให้เห็นความเป็นจริงของร่างกาย - แล้วก็เห็นเป็นธรรมดา ++

อันนี้ก็จะช่วยให้เรารู้สึกบรรเทา ความเจ็บ ความป่วย

ความปวด ความตึงเครียด ในความทุกข์ ที่ทุกข์เกี่ยวกับร่างกายลงได้บ้าง

/ หายากินรักษาโรค ที่ตรงกับตัว

/ เห็นเป็นธรรมดา - ยอมรับความเป็นจริง

เพื่อที่จะได้ไม่ต้องเอาจิตไปจดจ่อ กับเรื่องนั้น หรือว่าทำให้มันว้าวุ่น ให้มันเจ็บให้มันป่วย

ให้มันทรุดหนักกว่าเดิม

เห็นเป็นธรรมดาในกาย ว่าอย่างนั้นละ

-- ก็จะช่วยรักษา ก็จะเป็นสิ่งที่ทำให้หายทุกข์ในกาย.. ลูกเอ๋ย

เมื่อเราทุกข์ใจ ทุกข์ใจเพราะว่าอะไร ?

เราก็ต้องไปหาอีกนั่นละ.. พระยาธรรม

การที่ทุกข์ใจนั้น - สาเหตุมันเกิดมาจากไหน ?

มันอาจจะมีสาเหตุเยอะแยะมากมาย และมีเหตุผลของแต่ละบุคคลที่แตกต่างกันไป.. เป็นธรรมดา

แต่ในความเป็นจริงแล้ว ลูกเอ๋ย.. สาเหตุของการทุกข์ใจ มันก็มีเพียงแค่ไม่กี่อย่าง

คือ “เชื้อแห่งความหลง เชื้อแห่งความรัก ความโลภ และความโกรธ

/ ความอยาก และความไม่อยาก”

สิ่งเหล่านี้.. มันเกาะกินจิตใจของเรา มันครอบงำจิตใจของเรา

ให้รุ่มร้อน เร่าร้อน ดิ้นรนขวนขวาย ห่วงหน้าพะวงหลัง

ให้ปรุงแต่งไปเรื่องนั้นเรื่องนี้ ว้าวุ่น และวุ่นวายไปหมด..

-- ก็เลยทำให้จิตของเราป่วย ทำให้จิตของเราไม่สบาย ทำให้รู้สึกว่ามันเป็นทุกข์

.. ก็เลยก่อให้เกิดเป็นความทุกข์ใจ - ทุกข์ใจ ทุกข์ในจิตนั่นละ

ทีนี้.. เราก็แค่หาวิธี ขจัดความหลง ขจัดความรัก ความโลภ และความโกรธ - ออกจากตัวของเราไป

เราก็แค่ขจัดความอยาก และความไม่อยาก.. ออกจากจิตของเราไป เท่านั้นเอง !

พระยาธรรมเอ๋ย.. เมื่อเรารู้จักเชื้อโรคของมันแล้ว..

เราก็แค่ประพฤติ ปฏิบัติ ตาม *ศีล ธรรม สมาธิ และปัญญา*

*ศีล ธรรม สมาธิ และปัญญา* - จะช่วยถอดถอนเชื้อเหล่านี้ ออกจากจิตใจของเราได้

มันจะช่วยให้เรา รู้สึกสบายในจิตขึ้นมา

ลูกเอ๋ย.. เมื่อเรารักษาศีล - ศีลก็จะ

ชำระกิเลส คือ ความหลง ความรัก ความโลภ และความโกรธ

ชำระตัณหา คือ ความอยาก และความไม่อยากในตัวของเราไป

เมื่อเรามีธรรม รู้จักฟังธรรมะ แตกฉานในธรรม เข้าใจในธรรม - ก็จะทำให้เรารู้วิธี ที่จะชำระกิเลสตัณหา มากเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และถูกต้องตามทาง / ไม่หลงทาง

-- เราก็จะสามารถเข้าใจความเป็นจริงของชีวิต ได้มากขึ้น --

เมื่อเรานั้นมีสมาธิ.. เราก็ย่อมสามารถที่จะรู้และเข้าใจในเหตุต่างๆ ด้วยกำลังของสมาธิ

และสมาธิ ก็จะช่วยให้จิตของเรา สงบ- มีพลัง- มีแสงสว่างเกิดขึ้นในจิต

มองทะลุ มองเห็นสรรพสิ่งทั้งหลาย

- เมื่อนั้น ตัว*ปัญญา* ก็จะก่อเกิด -

เมื่อตัวปัญญาก่อเกิดแล้ว.. เราก็ย่อมสามารถเอาทั้ง 4 อย่างนี้...

- มาถอดถอน เชื้อแห่งความรัก ความหลง ความโลภ และความโกรธ

- ถอดถอนเชื้อแห่งความอยาก และไม่อยาก - ในตัวของเรา ในจิตในใจของเรา

ทีนี้.. เมื่อเรารู้แล้วว่า ยารักษาความทุกข์ในใจ ในจิตนั้น คือ *ศีล ธรรม สมาธิ และปัญญา*

เมื่อเราเจ็บ.. เราป่วย.. เรารู้สึกว่ามันเป็นทุกข์

เราก็แค่ตั้งหลักของเราเอาไว้ ด้วยการ..

มีศีล มีธรรม มีสมาธิ ปัญญา.. ประพฤติ ปฏิบัติตามสิ่งเหล่านี้

ย่อมแน่นอน ลูกเอ๋ย.. ทำไปๆ เดี๋ยวเราก็หายทุกข์เอง นั่นละ !

ใหม่ๆ ก็อาจจะทำได้ยากหน่อย - แต่ก็ไม่เกินความสามารถของเราหลอกลูก

มันก็เหมือนกับการกินยา นั่นละ

* มันอาจจะขมหน่อย.. แต่มันก็เป็นยาดี *

มันอาจจะไม่หวาน ไม่ได้กินง่ายๆ - แต่มันก็หายป่วย

ก็ฝืนเอา ทนเอาหน่อย ก็แล้วกัน !

ทำไป ทำมา.. อาการเจ็บป่วยของเราดีขึ้น..

มันก็จะทำให้เรามีแรง มีกำลังใจ รู้สึกชื่นชอบในสิ่งที่เรานั้นทำ

ก็จะทำให้เรามีความสุขกับสิ่งที่ทำ

ก็จะกลายเป็นว่า เราเป็นผู้ “มีศีล มีธรรม มีสมาธิ มีปัญญา” อยู่เสมอ

.. มีสิ่งเหล่านี้ เป็นเกราะป้องกันความทุกข์ให้เรา อยู่ตลอด

แล้วเมื่อเราสั่งสมการทำความดี ด้วยการ มีศีล มีธรรม มีสมาธิ มีปัญญา

- สั่งสมสิ่งเหล่านี้จนเต็ม -

... เราก็จะหายทุกข์ และไม่กลับมาทุกข์อีกเลย !

เรานี้.. ก็จะหายป่วยในจิตในใจ มันก็จะไม่มีการทุกข์อีกต่อไป..

เพราะเราได้ฝึกตน ให้รู้จักกินยา รักษาความเจ็บป่วยในจิต - ความทุกข์ในจิต

แล้วก็ฝึกกินบ่อยๆ จน

/ กินอยู่เสมอ

/ กินต่อเนื่องกันมาจนเป็นระยะยาว

/ กินจนมันเป็นเรื่องปรกติ

จนถึงวันหนึ่ง.. ที่เราหายป่วยในจิต

เช่นนี้ละ.. พระยาธรรม

บุคคลผู้ที่มีปัญญาธรรมดีแล้วนั้น.. เขาก็แค่รู้เหตุแห่งทุกข์ ทั้ง 2 ทุกข์นี้ - แบ่งแยกออกจากกัน

* ทุกข์กาย - ก็ดับทุกข์ที่กาย

* ทุกข์ใจ - ก็ดับทุกข์ที่ใจ

รู้แนวทางการประพฤติ ปฏิบัติ.. ว่าตนต้องรักษาตนยังไง ให้หายทุกข์

-- เมื่อไม่ทุกข์กาย /ไม่ทุกข์ใจ.. เราก็ไม่มีความทุกข์อะไรเลยลูก +

-- เมื่อทุกข์กาย ทุกข์ใจอยู่ มันก็เป็นเหตุให้เรานั้นเร่าร้อน เป็นทุกข์อยู่เสมอ +

นี่ละ พระยาธรรมเอย

บุคคลผู้ที่มีปัญญาธรรมดีแล้ว

// เขาแบ่งแยก แสวงหาวิธีรักษา ตามเหตุและปัจจัย

// เขาก็กินยารักษากาย ปรับสภาวธรรมที่จะทำให้กายนั้นมันเจ็บมันป่วยมากกว่าเดิม ให้มันทรุดไป

// เขาก็ต้องรักษาไปตามเหตุ และยอมรับความเป็นจริง

เมื่อเขาทุกข์ใจ เขาก็ต้อง “รักษาศีล ฟังธรรม ทำสมาธิ และฝึกฝนปัญญา”

- ใจของเขา ก็หายทุกข์ -

เท่านี้ละ.. พระยาธรรม

คือ ทุกข์ของมนุษย์ทั้งหลาย

คือ วิธีดับทุกข์ ของมนุษย์ทั้งหลาย

คือ หนทางที่องค์พระพุทธเจ้า องค์พระปัจเจกพุทธเจ้า และองค์พระอรหันต์เจ้า ใช้เพื่อดับทุกข์

ในกายในใจแห่งตน

-- จนทุกคนหลุดพ้นจาก ความทุกข์กาย ทุกข์ใจมาได้ ++

+ +

พระยาธรรม :: สาธุเจ้าค่ะ

กราบขอบพระคุณพระพุทธองค์ ที่ทรงเมตตาแสดงธรรมนี้ ให้ลูกได้ฟัง และพิจารณาตาม

... ลูกพอจะเข้าใจบ้างแล้วละเจ้าค่ะ

ถ้าอย่างนั้น วันนี้ลูกกราบขอลาก่อน นะเจ้าคะ

ไว้ลูกจะมาเฝ้าฟังธรรมใหม่.. เจ้าค่ะ

สาธุ