ปัญญาธรรม

พุทธธรรมสำหรับนักบวช วันที่ 9 ธันวาคม 2560

ตอนที่ 225 **ปัญญาธรรม**

+ +

ในเช้าของวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2560 ณ พุทธอุทยานภูสวรรค์

ข้าพระพุทธเจ้า ได้กราบนอบน้อมเข้าเฝ้าต่อองค์พระพุทธบิดา องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ท่านเพื่อเฝ้าฟังธรรม เมื่อข้าพระพุทธเจ้าได้กราบนอบน้อมพระพุทธองค์ท่านแล้ว จึงได้ทูลถามพระพุทธองค์ท่านไป ดังนี้ว่า…

“ ข้าแต่องค์พระพุทธบิดา องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เจ้าขา..

วันนี้ ลูกจะขอเข้าเฝ้าทูลถามถึง หมวดของปัญญา ตอนที่ 1* น่ะเจ้าค่ะ

การที่เรานั้นประพฤติ ปฏิบัติ มีศีล มีสมาธิ - เราก็ต้องมีปัญญา

ฉะนั้น ลูกจึงจะขอเฝ้าทูลถาม ถึงหมวดของการมีปัญญา

การที่เราจะมีปัญญาในทางธรรมนั้น.. จะเป็นลักษณะแบบไหน จะเกิดขึ้นยังไงกับตัวของเราบ้าง ล่ะเจ้าคะ ?

เราจะได้รู้ว่า.. นั่นคือการก่อเกิดปัญญาแล้วอย่างแท้จริง ในการประพฤติ ปฏิบัติของเรา น่ะเจ้าค่ะ “

- - - -

พระยาธรรมเอ๋ย.. ปัญญาของโลกก็คือ ก็คือ ศึกษาเรียนรู้ และเป็นไปตามเหตุที่มันพาให้เป็นไป

ติดอยู่กับสมมุติต่างๆ และวิ่งตามสิ่งเหล่านั้น.. ให้รู้ ให้เท่าทัน

ยุคสมัย กาลเวลาเปลี่ยนไปเท่าไร.. ก็ให้เราวิ่งรู้ให้ทัน

อย่างนั้นเรียกว่า..

“ปัญญาของโลก / ปัญญาในวัฏสงสาร / ปัญญาที่ต้องเวียนว่าย เวียนวน”

แต่ปัญญาแห่งธรรม ปัญญาเฉพาะบุคคลผู้ที่ตั้งใจจะบำเพ็ญ ให้ไปสู่การดับการเกิด / ไปสู่พระนิพพานได้นั้น คือ ปัญญาแห่งความรู้แจ้งในสรรพสิ่งทั้งหลาย

คือ เราจะฝึกฝนตน จนกว่าเราจะเกิดปัญญา

รู้แจ้งในเหตุที่เกิด

รู้แจ้งในสิ่งที่มันมีอยู่ /ในสิ่งที่มันซ้อนอยู่ในความมีอยู่นั้น..

ให้เราเห็นความเป็นจริงของสิ่งทั้งหลาย ที่ซ่อน ที่ซ้อนอยู่เบื้องหลังสิ่งสมมุติเหล่านั้น

ซึ่งถ้าเราติดอยู่ในสมมุติ.. เราก็จะมองเห็นแค่สิ่งสมมุตินั้น

และเป็นปัญญาที่ลุ่มหลง ที่วนไม่มีวันจบ

แต่ถ้าเป็นปัญญาแห่งธรรมแล้ว.. เรานี้ ก็จะสามารถมองทะลุ เข้าใจในสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง และจะค่อยๆถอดถอน

ช่วยให้เรานั้นเกิดความรู้แจ้ง ในสิ่งที่มันมี มันเป็นนั้น - ตามความเป็นจริง

เรียกว่า เข้าใจเหตุของธรรมชาติ เหตุที่มันเป็นไป

ยอมรับมันและรู้จักกับมันเป็นอย่างดี จนเห็นมันเป็นธรรมดา

-- อย่างนี้เรียกว่า *ปัญญาแห่งธรรม *

และย่อมแน่นอนละ พระยาธรรม.. การที่เรานั้น มีศีล มีสมาธิ

ย่อมจะช่วยให้เราเกิดปัญญาแห่งธรรม

เมื่อเรารักษาศีล - ศีลย่อมช่วยชำระล้างกิเลสตัณหา - ที่มีอยู่ออก

และย่อมเป็นเกราะป้องกัน ไม่ให้กิเลสตัณหาเข้ามาครอบงำเราเพิ่มอีก

เรารักษาศีล เราหยุดสร้างกรรมชั่ว ทำแต่กรรมดี

กรรมชั่วใดเล่า จะกลับมาปกคลุมจิตเรา ให้มืดมิด !

กรรมดี..ย่อมเป็นแสงสว่าง ช่วยนำพา ส่องสว่างให้กับจิตของเรา

-- เราก็จะเกิดความรู้แจ้ง เข้าใจตามความเป็นจริงได้ โดยธรรมชาติของมันเอง ++

จิตเรานั้นมืดบอด มองไม่เห็นธรรมะ มองไม่เห็นธรรมชาติ มองไม่เห็นความเป็นจริง

- ก็เพราะว่ามีกิเลสตัณหา คือ ความรัก โลภ โกรธ หลง / ความอยาก และความไม่อยาก

สิ่งเหล่านี้ปกคลุมเอาไว้ ปกปิดจิตของเราเอาไว้.. ทำให้เรามืดมิด มืดบอด

เหมือนคนที่ถูกขังเอาไว้ในโลกแคบ จึงมองไม่เห็นความเป็นจริงของโลกกว้าง

-- จึงโดนปิดหูปิดตา อยู่อย่างนั้น นับภพชาติไม่ถ้วน …

แต่การรักษาศีล ปฏิบัติตนอยู่ในกรอบของศีล - จะช่วยชำระล้าง เปิดม่านที่ปิดตาเราเอาไว้นั้น..ออกไป ม่านแห่งกิเลสตัณหา ม่านแห่งวิบากกรรม จะถูกชำระล้างออกไป

ความดีจะเติมเต็มให้จิต มีแสงสว่าง รู้แจ้งตามความเป็นจริง

... เป็นธรรมชาติอย่างนั้นอยู่แล้ว

โดยที่เราไม่จำเป็นต้องไปปรุงแต่ง ไปทำอะไรกับมันเลย.. เพราะมันเป็นธรรมดาของมันอยู่แล้ว..

เปรียบเสมือนกับการที่ลูกนั้น จะหว่านเมล็ดพืชชนิดใดชนิดหนึ่งลงบนพื้นดิน

และได้ปรับ ได้ดูแลพื้นดินนั้น เป็นอย่างดี

เมื่อหว่านพืชไปแล้ว ก็ได้ดูแลหลังการเพาะปลูกนั้นเป็นอย่างดี.. จนมันเจริญเติบโต จนมันออกดอกออกผล..

อย่างนั้นละ.. พระยาธรรม

ความเป็นจริงแล้ว ทุกสิ่งที่มันซ่อนอยู่ และเป็นไปตามเหตุของมัน

มันมีอยู่แล้ว..

- ขอเพียงแค่ให้เรา ทำเหตุให้ดี - ผลที่ดีย่อมก่อเกิด ++

ถ้าปลูกต้นศีลเข้าไป หรือว่าเมล็ดของศีลเข้าไป ดูแลมันอย่างดี อย่าให้บกพร่อง

แสงสว่าง ความรู้แจ้ง.. ย่อมก่อเกิด

กิเลสตัณหา กรรมวิบาก.. ย่อมถูกชำระล้างออกไป

เมื่อต้นแห่งศีลนั้น เจริญเติบโตแล้ว.. ออกดอกออกผลมา ก็ย่อมเป็น “ผลของปัญญา”

เพราะว่าเราถูกชำระล้างสิ่งที่มันปกคลุม ปกปิดเราออกไปหมดแล้ว..

-- แสงสว่างย่อมเกิดขึ้นแก่เรา --

หรือจะเปรียบเทียบกับการอาบน้ำ หรือยังไม่อาบน้ำก็ได้

ถ้าเกิดเรายังไม่อาบน้ำ -

ไม่อาบน้ำนานเท่าไร.. ก็สกปรกเท่านั้น !

แต่เมื่อเราชำระล้างร่างกายแล้ว อาบน้ำ ดูแลร่างกายอย่างดี ให้สะอาดสะอ้าน

.. ร่างกาย ก็ย่อมสะอาดขึ้น

-- เป็นธรรมชาติของมัน อย่างนั้นอยู่แล้ว..

ฉะนั้น พระยาธรรมเอย.. บุคคลผู้มีศีลแล้วอย่างสมบูรณ์ ผู้มีศีลแล้ว อย่างไม่บกพร่อง

- ย่อมเกิดปัญญา รู้แจ้งขึ้นมา -

และเรื่องของสมาธิ ก็เหมือนกัน.. พระยาธรรม

ถ้าเกิดเรามีศีลแล้ว..

ศีลชำระล้างสิ่งที่ทำให้เรา เร่าร้อน มืดมิด คือกิเลสตัณหา และกรรมวิบากออกไป ให้เบาบางลงเท่าไร

- จิตของเราก็จะยิ่งสงบได้มากเท่านั้น ++

เพราะที่มันรุ่มร้อน เร่าร้อนกระวนกระวาย ดิ้นรนขวนขวาย

นั่นก็เป็นเพราะว่า.. เรามีกรรมวิบาก และกิเลสตัณหาครอบงำจิตอยู่

เมื่อเรามีศีล.. สมาธิ ก็ย่อมมี และได้มาโดยง่ายดาย

เราฝึกสมาธิไปเรื่อยๆ เรื่อยๆ

จิตเรายิ่งสงบเท่าไร ยิ่งมีพลังของสมาธิเท่าไร

.. พลังของสมาธินั้น ก็จะยิ่งนำพาจิตของเรา - ให้มีพลังของจิตมากพอ

/ ที่จะรู้เท่าทัน ความเป็นจริง

/ ที่จะรู้และสามารถ ที่จะมีกำลังที่จะถอดถอน ตัดกิเลสตัณหาทั้งหลายได้

*ศีล* ช่วยให้เราเข้าใจ รู้แจ้งตามความเป็นจริง

*สมาธิ* ช่วยให้เรารู้แล้วก็ตัด.. แล้วก็ถอดถอนได้ด้วย

ฉะนั้น.. เมื่อมีศีล มีสมาธิ - ปัญญาแห่งธรรมย่อมก่อเกิดขึ้น ++

พระยาธรรมเอ๋ย .. ปัญญาแห่งธรรมนั้น ก็จะ..

เกิดขึ้น กับเรา..

เกิดขึ้นได้ ทุกที่ทุกแห่งหน

เกิดขึ้นได้ ในทุกสิ่งทุกอย่าง ทุกเรื่องราว..

สมมุติว่า.. ถ้าเราเห็นใครคนใดคนหนึ่ง กำลังถูกอีกคนหนึ่งเบียดเบียนอยู่

ถ้าเราไม่รู้ตามความเป็นจริง.. เราก็จะทุกข์กับเขาด้วย

เราก็จะรู้สึกหดหู่ใจ

รู้สึกว่า ทำไมต้องเป็นเช่นนั้น !

แต่ถ้าเกิดเราเห็นแล้ว เรารู้แล้วนี่ ว่าคนๆนี้เคยทำกรรมสิ่งนี้ไว้กับคนๆนั้น

.. เมื่อถึงรอบ กฎแห่งกรรมก็หมุนตีรอบกลับมา ให้ 2 คนนี้ ต้องมามีเรื่องนี้ขึ้นมา..

ทุกอย่างมันเป็นตามกรรม / ตามเหตุที่ก่อเอาไว้.. จึงเกิดผลเช่นนี้

ปัญญาของเรา ก็จะก่อเกิดเช่นนี้ - รู้ตามความเป็นจริง เข้าใจในสิ่งที่เกิด

ถ้าสมมุติว่า.. เราบอกในเรื่องที่ดี สอนในเรื่องที่ดี เผยแผ่ในสิ่งที่ดี กับบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ที่เราหวังดีกับเขา.. แต่เขากลับรับไม่ได้ - ในสิ่งที่เราบอกเลย

ไม่รู้เรื่อง ไม่เข้าใจ ในสิ่งที่บอกเลย

.. เราก็จะเห็นธรรมเฉพาะหน้า เกิดขึ้นว่า..

ในความเป็นจริง เขานั้นไม่ได้สร้างสั่งสมบุญไว้มาก - ภูมิจิตของเขาเลยยังมืดมิด มืดบอดอยู่ !

เราบอกอะไรไป ชี้อะไรไป.. เขาก็เลยยังไม่เข้าใจ รับสิ่งที่ดีไม่ได้

.. เราก็จะเห็นเป็นธรรมดา เช่นนี้..

ถ้ามีคนมาด่าเรา ใส่ร้ายเรา หรือว่าทำในสิ่งที่ถูกใจ ไม่ถูกใจกับเรา

เราก็จะมีปัญญารู้เท่าทัน ในสิ่งที่มันเกิดขึ้นเหล่านั้น ว่า.. เพราะอะไร /ทำไมถึงเป็นอย่างนั้น

อย่างนี้ละ พระยาธรรม.. เรียกว่าการเกิดปัญญาแห่งธรรม

และอีกอย่างหนึ่งก็คือ เรามองเห็นสรรพสิ่งทั้งหลายในโลกนี้ ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนแล้วแต่เป็นธรรมะทั้งนั้น.. สภาวธรรมของธรรมะหรือความเป็นจริงในทุกสิ่ง จะแตกฉาน ..

- เรามองดูเก้าอี้สักตัวหนึ่ง.. เราก็เห็นธรรมะที่อยู่ในเก้าอี้ตัวนั้น

- เรามองเห็นสัตว์สักตัวหนึ่ง เช่น วัว หรือว่าควาย .. เราก็จะเห็นธรรมะที่อยู่ในนั้น

- เราจะเห็นผู้คน บ้านเรือน รถรา.. เราก็เห็นธรรมะที่มันอยู่ในนั้น

อย่างนี้ละ พระยาธรรมเอย.. เรียกว่าเป็นผู้มีปัญญาแห่งธรรม

มันจะแตกฉานขึ้นมาเอง รู้แจ้งเอง เข้าใจเองลูก

เมื่อเราได้สร้างเหตุให้ดี คือ การมีศีล มีสมาธิแล้ว.. ปัญญามันก็จะแตกฉานเอง

และเราก็แค่ตามศึกษา เรียนรู้ ฝึกฝน พิจารณาธรรม ไปกับตัวปัญญา ที่มันแตกฉานไปเรื่อยๆนั้น..

ศีล และสมาธิ เป็นแสงสว่างและกำลังส่องทางให้เรามองดู

มองในที่ๆโดนปกปิดมานาน ที่ที่กิเลสตัณหา เป็นเงามืดบดบังความจริง /ปกปิดความจริงกับเรามานาน

เราจะมีศีล มีสมาธิเป็นกำลัง เป็นแสงสว่างที่ส่องทางให้เรา

เมื่อเรามีศีล มีสมาธิแล้ว - แสงสว่าง และกำลัง ก่อเกิดขึ้นแล้ว..

ในที่ใดที่มันถูกปกปิดอยู่

- ในที่นั้น.. ย่อมถูกเปิดให้เราเห็นทะลุแจ่มแจ้ง ตามความเป็นจริง ++

พระยาธรรมเอ๋ย.. เรื่องของปัญญา ก็เป็นเช่นนี้ละ

การที่เรามีปัญญา เราก็มีเช่นนี้ละ เรียกว่า *ปัญญาแห่งธรรม*

และแต่ละตอน แต่ละสิ่ง แต่ละหัวข้อ ก็จะเป็นปลีกย่อย ลงรายละเอียดลึกเข้าไปอีก

ให้ลูกทั้งหลาย.. ได้พิจารณา ตรึกตรองตามดู

เอาละนะ พระยาธรรมเอย.. วันนี้ได้ทำความเข้าใจ เกี่ยวกับเรื่องของปัญญา

ได้รู้แล้วว่า ปัญญาก่อเกิดขึ้นมาจากไหน

ต้องเพาะปลูกเมล็ดพืชใด จึงก่อเกิดเป็นปัญญา

เมื่อรู้เช่นนั้นแล้ว.. เราก็ต้องฝึกทำ

ฝึกรักษาศีล ฝึกทำสมาธิ

ศีลกับสมาธิ ก็จะเกิดงอกงามออกมา ออกดอกออกผล.. เป็นแสงสว่าง และกำลัง

แสงสว่าง และกำลัง- ก็จะช่วยส่องทางให้เรามีปัญญา ที่รู้แจ้งเห็นตามความเป็นจริง ในสรรพสิ่งทั้งหลาย ..

ลองนำไปประพฤติ ปฏิบัติ พิจารณาตาม ทำความเข้าใจ

เมื่อลูกเข้าใจแล้ว.. เดี๋ยวเราค่อยมาศึกษาข้อละเอียด หรือว่ารายละเอียดของแต่ละสิ่ง แต่ละอย่าง ที่มันทะลุเป็นปัญญา

ค่อยๆฝึกไป..

จะสอนเรื่องของปัญญา ไว้ในช่วงหนึ่ง

ให้นักบวชทั้งหลาย -ผู้ตั้งใจศึกษาเรื่อง ศีล เรื่องสมาธิ

เรื่องก่อนบวช ให้เตรียมตัวยังไง

เสร็จแล้วก็จะได้พิจารณาตามด้วยว่า.. ปัญญาของธรรมนั้น..

แตกฉาน - มันแตกฉานแบบไหน

จะหยิบยกเรื่องราวตัวอย่างแต่ละเรื่องขึ้นมา ให้ลูกทั้งหลาย ได้ศึกษาไปก่อน..

อย่างนี้ละ พระยาธรรม.. หมวดของปัญญา

ลองพิจารณาตามดูนะลูก

+ +

พระยาธรรม :: สาธุเจ้าค่ะ

กราบขอบพระคุณพระพุทธองค์ที่ทรงเมตตาชี้ทางสว่าง ให้ลูกได้รู้ ได้ทำความเข้าใจ เรื่องของปัญญา ว่าเราต้องทำแบบไหน - ปัญญาเราจึงจะก่อเกิด

เราต้องเพาะปลูกเมล็ดอะไร ผลจึงออกมา -ในเรื่องของปัญญา

กราบขอบพระคุณพระพุทธองค์ที่ทรงเมตตา แสดงธรรมให้ลูกได้ฟัง เจ้าค่ะ

แล้วไว้วันพรุ่งนี้ ลูกจะมาเฝ้าฟังธรรมในเรื่องของปัญญา ตอนที่ 1*

ลูกจะได้รู้ว่า ตัวอย่างของการมีปัญญา แต่ละรูปแบบนั้น.. เป็นแบบไหน ยังไง ?

แล้วจะได้นำไปเผยแผ่.. เจ้าค่ะ

สาธุ