แก้ที่ "ใจ"

" ความเป็นจริงท่านว่า...

การปฏิบัตินั้น อย่าทำตามใจ ของตน

นักปฏิบัติให้พิจารณาบ้าง

ใจเรา...

มัน ถูกล่อลวงมาหลายภพหลายชาติแล้ว

ว่า...เป็นใจของตน

มัน ไม่ใช่หรอก

มัน ล้วนแต่เป็นของปลอม

มันพาเราโลภ มันพาเราโกรธ มันพาเราหลง

มันพาเราปล้น พาสดมภ์

พาอยากได้ พาอิจฉาพยาบาท อย่างนี้

มัน ไม่ใช่(ใจจริงๆ)ของเราแล้ว

ลองถามดูใจ ของเราซิ อยากได้ดีไหม ?

มีแต่อยากได้ดี ทั้งนั้น

แล้วทำอย่างนั้น มันดีไหมล่ะ ?

แน่ะ ไปทำไม่ดี แต่มันอยากได้ดี

ถึงว่า...

ของที่มันไม่จริง มันก็ต้องเป็นอย่างนั้น

พระพุทธเจ้าท่าน ไม่ให้ตามมัน

ให้ ขัดมัน

มัน ไปทางนั้น หลบมาทางนี้

มัน มาทางนี้ หลบไปทางโน้น นั่นแหละ

พูดง่าย ๆ ก็เท่ากันกับ เรื่องกับที่พูดมาแต่ต้น

ใจเรา มันชอบอันนี้ เอา ไปโน่น

ใจมัน จะชอบอันโน่น เอา มานี่

เหมือนคน เคยเป็นเพื่อนกันมาก่อน

แต่มาถึงวันนี้ ก็มีความเห็นไม่ตรงกัน

ไปคนละทาง แยกทางกัน

พูดจา ไม่ลงรอยกันทะเลาะกันเลย

มันแยก ไปอย่างนั้น

นั่นแหละ ไม่ตามใจของตน

ถ้าผู้ใดทำตามใจ ของตน

มันรักอันไหน มันชอบอันไหน

ก็เอาไปตามเรื่องตามราว ของมัน

นั่นแหละ ยังไม่ได้ปฏิบัติอะไรเลย สักอย่าง

ลองดู...ก็ได้."

_____________________________________

(หลวงพ่อชา สุภัทโท วัดหนองป่าพง)

พระพุทธเจ้า ต้องการให้มันมา รู้"ใจ"เฉพาะ

ให้เหลือแต่ "จุดรู้" อย่างเดียว

ถ้า ใจ ออกไป "รู้ข้างนอก" เป็น "ดวงวิญญาณ"

"ยินดีพอใจข้างนอก" เป็น "อารมณ์"

ใจ มันอยู่ข้างนอก มัน ไม่อยู่ที่ตัวเอง ถึงวุ่นวาย

ให้มัน รู้ อยู่ที่ ใจ อย่าออกนอก อย่าไปรู้ข้างนอก

มันไม่รู้จักตัวเอง วุ่นวาย

ให้รู้จัก ใจข้างใน ให้น้อมเข้ามาสู่ ดวงรู้ เข้าหา จุดรู้

ดู ลม ไม่ให้ เอาลม ให้ ใจ เข้าสู่ ดวงรู้ จุดรู้ เข้าสู่ จุดนั้น น้อมเข้า น้อม ใจ เข้าสู่ จุดรู้ เลย ให้ รู้จักตัวเอง ที่ตั้งจุดรู้ จึงให้ ใจไปรู้ ดวงรู้ อีกครั้ง

ใจ ไม่มี ตัวตน รูปร่างสัณฐาน ใจ เป็นสภาวะ "รู้"

อย่าให้ ใจ "รู้" ทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ให้ ใจ มันรู้ ใจ ใจ ไม่มีตน ไม่มีรูปร่าง เป็นเป็นสภาวะที่ "รู้" อยู่ในนี้

ใจมันออกไปรู้ รู้ รูป ข้างนอก มันจึงเป็น ภัย แก่ใจ ให้น้อม เข้ามาหา ดวงรู้ จุดรู้

ใจมันออกไป รู้ ข้างนอก จึงเป็นเหตุให้ใจมันยินดียินร้าย ไปตามอารมณ์ที่กอดสิ่งนั้น

อารมณ์ นั้นมันวางไม่ได้ มัน ติดรูป แม้จะหลับตามันยัง เห็นอยู่ในใจ อย่างนั้น เพราะใจมันจดจ่อสิ่งที่มันเห็นนั้น หรือจดจ่อสิ่งที่มันฟัง

ความประสงค์ของพระพุทธเจ้า ต้องการให้มันมา รู้ใจเฉพาะ ให้เหลือแต่ จุดรู้อย่างเดียว ถ้ามันรู้มันถือในจุดอื่นอยู่ ใจมันยังข้องอยู่กับสิ่งนั้น

(ต้องมี"อารมณ์เดียว" อยู่กับจิตเดิมตลอด อยู่กับ "จิตหนึ่ง" เท่านั้น อยู่กับ "หนึ่ง" เท่านั้น)

เช่น มันติดอารมณ์ภายใน อารมณ์ภายใน มันก็ เก็บมาจาก ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มันจำไว้ มันเป็น สัญญาเวทนา ที่มัน เก็บ อยู่ที่ ใจ

สัญญา เวทนา เป็น จิตสังขาร

จะคิด จะปรุง จะแต่ง ก็ต้องอาศัย สัญญา กับ เวทนา คือสิ่งที่มัน จำไว้ ในสิ่งที่ มันสบาย ไม่สบาย การทำ ใจ ให้ สงบ ให้ รู้อยู่ ใน จุดรู้ อยู่อย่างเดียว .......ประคองเข้าสู่ จุดนั้น รักษา ความรู้สึก ไว้ใน จุดเดียว

ถือเอาความรู้สึกนั้นให้ ไปรวม อยู่ในที่ จุดเดียว

หรือมิฉะนั้นให้ กลั้นลมหายใจ มันจะ จดจ่อ ที่ ตั้งของใจ เมื่อได้ที่ตั้งแล้ว ให้ จำตรงนั้น ประคองความรู้สึกไว้ที่ ตรงนั้น ให้มันอยู่ ให้ มันติดตรงจุดนั้น ให้ได้

เมื่อตั้งจนชำนิชำนาญ จิตมันจะติดตรงนั้น เมื่อใจมันติดตรงจุดนั้นได้ มันก็วางข้างนอก มันไม่ไปต่อข้างนอก มันจะต่อจุดนั้นอย่างเดียว เมื่อมันแน่วอยู่ในจุดเดียวแล้วมันเป็นสมาธิเบื้องต้น

รักษาจิตให้อยู่ใน จุดนั้น มากขึ้นเท่าใด ใจก็จะมั่นคงมากขึ้นเท่านั้น เป็น เอกัคตาจิต จิตมีอารมณ์เป็นอันเดียว อยู่ใน จุดที่ตั้ง นั้น

หลวงปู่ชา สุภัทโท

หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว

"ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง

ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง"

หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง ถ้าพูดให้ถูกๆ

"ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง

ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง"

รูปธรรมนามธรรมนั่นเอง เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

“ เราทำฌานไม่ได้ ดูจิตไป ใช้ชีวิตที่ธรรมดา ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ กระทบอารมณ์ไป

กระทบแล้วความรู้สึกเกิดขึ้นที่จิต

หรือพฤติกรรมเกิดขึ้นที่จิต ให้รู้ทันนะ มีความรู้สึกเช่น สุขทุกข์ ดีชั่ว เกิดขึ้นที่จิต รู้ทัน

เกิดพฤติกรรมของจิตเช่น จิตไปดู จิตไปฟัง จิตไปคิด รู้ทัน

จิตเข้าไปยึดถือไปหยิบฉวยอารมณ์ รู้ทัน จิตวางอารมณ์ รู้ทัน

หัดรู้ไปเรื่อยๆนะ ปัญญามันจะเกิด มันจะรู้ว่า รูปธรรม นามธรรม ทั้งหลายไม่ใช่ตัวเรา ”

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ณ วัดสวนสันติธรรม 6 ส.ค. 2560

☀️หลวงตา : "ใจ" แท้ คือ ความไม่มีตัวจิต ตัวใจ ไม่มีรูปลักษณ์ ไม่มีการปรุงแต่ง ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา

มันว่างเปล่าเหมือนท้องฟ้าหรืออวกาศ แต่มันไม่ใช่ความว่างที่เป็นอากาศ แต่มันเป็นธาตุรู้ที่ว่างเปล่า

มันจึงเป็นธรรมชาติที่สงบเงียบที่สุดในท่ามกลางความปรุงแต่ง โดยไม่ต้องพึ่งพาสิ่งใด

"ใจ" แท้ มันเป็นธรรมชาติรู้ของมันเอง ไม่ใช่เป็นใจเรา หรือ เป็นใจของเรา ไม่ใช่เรา หรือ ตัวเราเป็นคนรู้

ธาตุรู้ ซึ่งเป็นธรรมธาตุ เขารู้ของเขาเอง โดยไม่มีตัวตนของผู้รู้ หรือ เป็นความรู้ที่ว่างเปล่าจากตัวตน ว่างเปล่าจากความปรุงแต่ง ว่างเปล่าจากอาการ

"ใจแท้"

"ว่างเปล่าที่สุด" เพราะไม่มีตัวตน ไม่มีรูปลักษณ์

"สงบเงียบที่สุด" เพราะเป็นธรรมชาติไม่ปรุงแต่ง (วิสังขาร อสังขตธาตุ หรือ อสังขตธรรม)

☀️หลวงตา : ส่วนขันธ์ห้า รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นธรรมชาติปรุงแต่ง จึงเกิดดับ เป็นทุกข์

เมื่อธาตุขันธ์ยังไม่ดับ ขันธ์ห้าก็ยังเป็นสังขารปรุงแต่งอย่างเก้อ ๆ ไม่มีตัวตนของผู้ยึดถือ

ส่วน "ใจแท้" ไม่ใช่ขันธ์ห้า แต่เป็นธาตุรู้แท้ ว่างเปล่า เงียบ สงบ อย่างเก้อ ๆ ไม่มีตัวตนของผู้ยึดถือ

🙎‍♀️โยม : ใช่เจ้าค่ะ​ เพราะรู้ว่าขันธ์ห้านี้ที่เป็นทุกข์เพราะธรรมชาติของเขาเป็นเช่นนั้นเอง​ ส่วน​ "ใจแท้ ๆ" ไม่ว่าขันธ์​ห้ามันจะเป็นอย่างไร​ มันก็สงบของมันเช่นนั้น

☀️หลวงตา : สาธุ

................................

ความนึกคิดปรุงแต่งของเราเองนั่นแหละ

บดบัง “ความจริงสูงสุด” ไว้

~~~~~~~~~~~~~~~

มันจบในตัวของมันเอง

“สิ้นปรุงแต่ง”

ก็... ว่างเปล่า

..............................

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย

ถ้ารู้เท่า "ใจ" โดยสิ้นเชิงแล้ว ก็รู้เท่า "ธรรม" โดยสิ้นเชิงทั้งนั้น

ถ้าไม่มี "อุปทาน" ยึดว่า "ใจ" เป็นตัวตน เรา เขา สัตว์ บุคคล ก็ไม่ยึดมั่นถือมั่นว่า ธรรมทั้งหลายเป็นเรา เขา สัตว์ บุคคลไปในตัว ก็จบปัญหากันไปเท่านั้น

ที่ไม่จบปัญหา ก็เพราะรู้ตามสัญญาความจำได้หมายรู้

เคยหู ก็หัดปากว่าไป เหมือนแก้วเจ้าขากินข้าวกับกล้วย กล้วยที่คาปากอยู่ก็ไม่รู้จักชัด

แต่สมมติก็จริงตามสมมติ วิมุติก็จริงตามวิมุติ จะเอาของตื้นและของลึก มาเป็นสงครามกันก็ไม่ได้

ต้องปล่อยให้เป็นจริงคนละชั้น ธรรมละชั้นไปซะ

แต่..สมมุติและวิมุติเป็นของกลางไม่มีใครเป็นเจ้าของ ..

ก็ตกลงทรง อนัตตาธรรม ตามเป็นจริงของธรรม ไม่เป็นหน้าที่จะไปยึดถือว่าเราเขาอะไร

...

หลวงปู่หล้า เขมปัตโต

มโนทวาราวัชชนจิต คือ กิริยาจิตที่แฝงอยู่ที่มโนทวาร มีหน้าที่ผลิตความคิดนึกต่างๆ นานา คอยรับเหตุการณ์ภายในภายนอกมากระทบ จะดีหรือชั่วก็สะสมเอาไว้ จะห้ามจิตไม่ให้คิดในทุกๆ กรณีย่อมไม่ได้

ก็แต่ว่าเมื่อจิตคิดปรุงไปในเรื่องราวใดๆ ถึงวัตถุ สิ่งของ บุคคลอย่างไร ก็ให้กำหนดรู้ว่าจิตคิดถึงเรื่องเหล่านั้น ก็สักแต่ว่าความคิด ไม่ใช่สัตว์บุคคล เราเขา ไม่ยึดถือวิจารณ์ความคิดเหล่านั้น

ทำความเห็นให้เป็นปกติ ไม่ยึดถือความเห็นใดๆทั้งสิ้น จิตย่อมไม่ไหลตามกระแสอารมณ์เหล่านั้น ไม่เป็นทุกข์

หลวงปู่ดูลย์ อตุโล

"ผู้เป็นพระ ก็เป็น พระดี ด้วยศีล

ด้วยสมาธิ ด้วยปัญญา

ผู้เป็นทายกทายิกา ก็เป็นทายกทายิกาที่ดี

คือ ยกทาน ยกศีล ยกภาวนา เข้าสู่หัวใจ

ยกโลภ โกรธ หลง ออกจากจิตใจ ของตน

ก็เป็น คนเบาล่ะที่นี้ เกิดที่ไหน มันเกิดขึ้นที่

ใจของตน.."

"เพราะสังขารที่มีวิญญาณครอง และไม่มี

วิญญาญครอง เป็นทุกข์อยู่เสมอ ไม่มีสุข

ผู้ที่ไม่รู้ความจริง อัธยาศัยใจคอนั้นชอบสุข ทุกข์ไม่ชอบ จึงแสวงหาอามิสสุข คือรูป

เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่ดี เป็นที่ตั้งแห่ง

สุขเวทนา.. ครั้นหามาได้ก็กำหนัดยินดี

ติดอยู่เพลิดเพลินพัวพันเกิดสุขโสมนัสใน

กามเหล่านั้น.. ครั้นกามารมณ์ที่ตนชอบ

เหล่านั้นวิบัติไป จึงเกิดความเดือดร้อน

เศร้าโศกเสียใจ เพราะกามารมณ์ทั้งหลายเหล่านั้น.. "

โอวาทธรรม

หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต

" เธอทั้งหลาย จงเจริญสมาธิ

เพราะเมื่อภิกษุมี จิตตั้งมั่นเป็นสมาธิแล้ว

สิ่งทั้งปวง ย่อมปรากฏตามความเป็นจริง

ก็อะไรเล่า ปรากฏตามความเป็นจริง

คือ...ใจ ย่อม ปรากฏตามความเป็นจริงว่า ไม่เที่ยง

ธรรมารมณ์ ย่อม ปรากฏตามความเป็นจริงว่า ไม่เที่ยง

มโนวิญญาณ ย่อม ปรากฏตามความเป็นจริงว่า ไม่เที่ยง

มโนสัมผัส ย่อม ปรากฏตามความเป็นจริงว่า .ไม่เที่ยง

แม้...สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรือ อทุกขมสุขเวทนา

ที่เกิดขึ้นเพราะ มโนสัมผัสเป็นปัจจัย

ย่อม ปรากฏตามความเป็นจริงว่า ไม่เที่ยง."

_________________________________________

ชีวกัมพวนสูตรที่ ๑

พระไตรปิกฎฉบับหลวง ๑๖ / ๒๔๙ / ๑๔๘

#แก้จิตให้หลุดจากการครอบงำของนิวรณ์

"เราภาวนานี่ก็อบรมจิตนี่แหละ ต้องการให้จิตอยู่ ครั้นจิตอยู่แล้วมันจึงจะเกิดแสงสว่างขึ้น

จิตเดิมมันเป็นของสว่าง เป็นของเลื่อมประภัสสร แต่อาศัยอาคันตุกะกิเลส มันเข้ามาปกคลุมรัดรึงให้ขุ่นมัวเร่าร้อน อาคันตุกะกิเลสก็ไม่อื่นไม่ไกลดอก มันไม่พ้นนิวรณ์ธรรมทั้งห้า กามฉันทะ พยาบาท ถีนมิทธะ อุัจจะกุกุจจะ วิจิกิจฉา นี่แหละ

" ถ้า...เรา พิจารณาธรรมะ

เรา..พิจารณา ที่ใจเรา..น้อมเข้ามา ที่ใจ..มารู้ อยู่ ที่ใจ

นึกแต่เพียงว่า "สิ่งภายนอก"เป็นเพียงอารมณ์

สิ่งรู้ ของจิต..สิ่งระลึก ของจิตเท่านั้น

รู้นอก "เป็นสมุทัย"..รู้ใน "เป็นมรรค"

ถ้าไปรู้นอก เป็นเหตุให้"สร้างบาปสร้างกรรม"

ถ้ารู้เข้ามาใน เป็นเหตุให้ "ละวาง"

ความรู้ที่จำเป็น ที่สำคัญที่สุด

ก็คือ...รู้จิต...รู้ใจ ของเราเอง

ว่าปัจจุบันนี้สภาพจิตใจของเรา เป็นอย่างไร

เศร้าหมอง หรือ ผ่องใส มีกิเลสตัวไหนอยู่ ในใจเราบ้าง

เมื่อ...เรารู้ ความจริงของตัวเราแล้ว

เรา จะแก้ไขดัดแปลงอย่างไร นั้น

ก็ขึ้นอยู่กับ ความตั้งใจของเรา

อ่านจริต ของเราให้รู้ว่า

เรา เป็นราคะจริต โทสะจริต

โมหะจริต วิตกจริต พุทธจริต

ศรัทธาจริต อย่างใดอย่างหนึ่ง

เพื่อ จะดูให้รู้แจ้ง..เพื่อ จะเป็นพื้นฐาน

ที่เรา จะแก้ไขดัดแปลงจิตของเรา

เมื่อ...เรารู้ชัดลงไปว่า

เรา มีกิเลสตัวไหน

เป็น จริตประเภทไหน

เรา จะได้แก้ไขดัดแปลง

ตัดทอนสิ่งที่เกิน แล้วเพิ่มสิ่งที่หย่อน

ให้อยู่ในระดับพอดีพองาม

เรียกว่า...มัชฌิมาปฏิปทา."

หลวงพ่อพุธ ฐานิโย วัดป่าสาลวัน

การรู้ธรรม เห็นธรรม

ส่วนมากเรามักจะเข้าใจกันว่า การรู้ธรรมเห็นธรรมคือต้องเห็นสังขารไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา เห็นโครงกระดูกแล้วรู้ว่า เป็นรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

เราไปหมายเอาหมวดใหญ่ที่ท่านเขียนเอาไว้ในคัมภีร์การตีความหมายอย่างนั้นก็ไม่ผิด เป็นการถูกต้องกับการรู้ธรรมเห็นธรรมโดยธรรมชาติที่จิตมันจะรู้เองด้วยพลังของสติสัมปชัญญะ แต่เราจะไปรู้ในกฎเกณฑ์ที่ท่านวางไว้เป็นแบบฉบับเท่านั้นไม่ได้

การรู้ธรรมเห็นธรรมโดยธรรมชาติมันจะต้องรู้ขึ้นมาเอง เป็นกระท่อนกระแท่น ไม่ติดต่อสืบเนื่องกันเป็นเรื่องยืดยาว การรู้ธรรมเห็นธรรมขอกำหนดหมายอย่างนี้

๑) คือการรู้ว่าจิตของเราคืออะไร เห็นว่าจิตของเราคืออะไร เป็นเบื้องต้น

๒) เมื่อจิตสัมผัสรู้อารมณ์ก็รู้ว่าจิตสัมผัสรู้อารมณ์

๓) เมื่อจิตสัมผัสรู้อารมณ์แล้วมีอะไรเกิดขึ้น จิตของเรายินดีไหม จิตของเรายินร้ายไหม จิตของเราพอใจไหม หรือเกลียดในอารมณ์นั้น ในเมื่อรู้ว่ายินดีหรือยินร้ายเกลียดหรือชอบ ก็ดูต่อไปว่าความเกลียดและความชอบบังเกิดขึ้นภายในจิตเป็นอย่างไร ทำให้จิตร้อนหรือเย็น ทำให้จิตสุขหรือทุกข์ ถ้าหากว่าจิตรู้สึกสุขก็ผ่านไป แต่ถ้าจิตของเรารู้สึกทุกข์ ความทุกข์ที่เกิดขึ้นมานั้นเป็นความร้อนภายในจิต เรารู้ความร้อนของจิตในเมื่อเรารู้ความร้อนของจิตแล้ว ความร้อนเป็นทุกข์ เราจะต้องถามหาเหตุว่าทุกข์นั้นเกิดมาจากอะไร

ในเมื่อจิตรู้ว่าความทุกข์นั้นเกิดขึ้นมาจากอำนาจของโลภะ เกิดมาจากอำนาจของโทสะ เกิดมาจากอำนาจของโมหะ จิตมันก็จะยอมรับว่าไฟ คือ โลภะ โทสะ โมหะ เป็นอันว่าจิตรู้ธรรมเห็นธรรม คือเห็นทุกข์ในจิต เห็นสุขในจิต

เทศนาธรรม

ท่านเจ้าคุณพระราชสังวรญาณ

(หลวงพ่อพุธ ฐานิโย)

“การฝึกจิตเพื่อให้เห็นความจริง”

...การฝึกจิตให้เห็นความจริงนั้น พระพุทธเจ้าตรัสไว้ “มโน ปุพพังคมา ธัมมา มโน เสฏฐา มโน มยา ธรรมทั้งหลายมีใจถึงก่อน มีใจเป็นประธาน สำเร็จแล้วด้วยใจ”

ทีนี้กายกรรม การกระทำทางกายเรียกว่ากายกรรม การกระทำทางวาจาเรียกว่าวจีกรรม การกระทำทางความคิดนึกมีเจตนามุ่งเป็นหลัก เรียกว่ามโนกรรม

“เจตนาหัง ภิกขเว กัมมัง วทามิ ภิกษุทั้งหลายเจตนาเป็นตัวกรรม”

ทีนี้กายกรรมวจีกรรมนั้นมาจากมโนกรรม กรรมนั้นเป็นคำกลาง ๆ กรรมแปลว่าการกระทำ กระทำทางกายเรียกว่ากายกรรม กระทำทางวาจาเรียกวจีกรรม กระทำออกมาทางความคิดนึกเรียกว่ามโนกรรม

กายกรรมวจีกรรมมาจากมโนกรรม มโนกรรมนั้นจะเป็นกุศลหรือเป็นอกุศล ก็ขึ้นกับจิตดวงนั้นประกอบด้วยวิชชาหรืออวิชชา

ถ้าจิตดวงนั้นประกอบด้วยวิชชา มโนกรรมนั้นก็จะเป็นสัมมาทิฏฐิ มีความเห็นชอบตรงตามสัจธรรมคือความจริง

ความเห็นที่ชอบตรงตามสัจธรรมคือความจริง ภาษาพระเรียกว่า สัมมาทิฏฐิ

เมื่อมีความเห็นชอบตรงตามสัจธรรมคือความจริง ก็มีความคิดชอบ ความคิดชอบก็เรียกว่าสัมมาสังกัปปะคือดำริชอบ เมื่อคิดชอบก็ไปพูดชอบกระทำชอบ เป็นกายกรรม เป็นวจีกรรม เรียกว่าสัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ

ทีนี้ ถ้าจิตดวงนั้นประกอบด้วยอวิชชา ก็จะมีความเห็นผิด เรียกว่ามิจฉาทิฏฐิคือเห็นไม่ชอบนั่นเอง

สัมมาทิฏฐิเห็นชอบก็คือเห็นถูกนั่นเอง ถูกตรงไหน ก็ถูกตรงสัจธรรมคือความจริง ไม่ได้ถูกตามความเห็นหรือการประพฤติปฏิบัติของหมู่ชนใดหมู่ชนหนึ่ง ต้องถูกตรงตามสัจธรรมคือความจริงที่มันมีอยู่ที่มันเป็นอยู่

ทีนี้เมื่อจิตประกอบด้วยอวิชชาก็จะมีความเห็นผิด เรียกว่ามิจฉาทิฏฐิ คำว่าผิด ก็ผิดจากสัจธรรมคือความจริง

ยกตัวอย่างง่าย ๆ เวลามนุษย์เกิดมาก็มีพ่อกับมีแม่เป็นแดนเกิด มีไข่กับอสุจิผสมกัน อาศัยมดลูกของแม่ แล้วก็โตมาก็ออกจากท้องของแม่

ทีนี้เราบอกว่าลูกนั้นจะเกิดออกมาจากท้องพ่อ อันนี้มันตรงความจริงไหม

ถ้ามันไม่ตรงความจริง ความเห็นตรงนี้ก็เป็นมิจฉาทิฏฐิ

ถ้าเราบอกว่าลูกนั้นมันออกจากท้องแม่ มันตรงความจริงไหม ถ้าตรงความจริงก็เรียกว่าสัมมาทิฏฐินั่นเอง

ทีนี้เมื่อจิตประกอบด้วยอวิชชาก็จะเป็นมิจฉาทิฏฐิ เห็นผิด เห็นผิดจากความจริงคือสัจธรรม

สัจธรรมนี้ไม่มีใครไปปรุงแต่งขึ้น มันเป็นกฎธรรมชาติที่มันมีอยู่ มันเป็นของมันอยู่อย่างนั้น นี้อันที่ ๑

เมื่อจิตนั้นมีมิจฉาทิฏฐิคือเห็นผิด ก็มีมิจฉาสังกัปปะคือดำริผิด อันนี้เป็นอกุศลกรรมมโนกรรม เรียกว่าอกุศลมโนกรรม เมื่อเห็นผิดก็ไปพูดผิด ไปกระทำทางกายผิด ก็เรียกว่าอกุศลวจีกรรม อกุศลกายกรรม

เหตุนั้น ถ้าเรารู้เบื้องต้นอย่างนี้ การประกอบกรรมนั้น จะประกอบกรรมที่ถูกเรียกว่า กุศลกรรม หรือจะประกอบกรรมที่ผิดเรียกว่า อกุศลกรรม ก็ขึ้นกับจิตดวงนั้นมีวิชชาหรือมีอวิชชา นี่ต้นสายเขาอยู่ตัวนี้

ถ้าเราเข้าใจอย่างนี้ เราจึงต้องอบรมจิตให้มีวิชชา ถ้าจิตนั้นมีวิชชาเกิดเมื่อไหร่ คำว่าอวิชชามันก็เกิดไม่ได้ ถ้าจิตมีอวิชชาเกิด คำว่าวิชชามันก็เกิดไม่ได้...

โดยท่านพระอาจารย์วิชัย กัมมสุทโธ

สถานปฏิบัติธรรมป่าวิเวกสิกขาราม อ.พล จ.ขอนแก่น

บางส่วนจากพระธรรมเทศนา

เรื่อง “การฝึกจิตเพื่อให้เห็นความจริง”

เทศน์ที่ศาลปกครอง แจ้งวัฒนะ จ.กรุงเทพฯ

วันที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕๖๑

รับฟังฉบับเต็ม

https://youtu.be/EHR-ewa6kIo