ตัวแบบ : ทางโลก ทางธรรม

จงทำจิตให้“ว่าง”จาก“ความยึดถือ”

“ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา และ ไม่ควรยึดมั่น นี้เป็นหลักที่ตายตัวแล้วในพระพุทธศาสนา (ส่วน)ศีล สมาธิ ปัญญา หรือที่เรียกว่าไตรสิกขานี้ เป็นเพียงยานพาหนะ มีไว้อาศัยเดินทาง ไม่ใช่สำหรับยึดถือหรือหาบหามเอาไว้ด้วยความหวงแหน.

จงทำจิตให้ว่างจากความยึดถืออย่างเดียวเถิด หน้าที่ทั้งปวงก็จะหมดลงทันที ไม่ต้องมีใครเป็น(ตัวตน)ผู้ลุถึงนิพพาน นอกไปจาก..“จิตซึ่งหมดความยึดถือว่าตัวมันเองเป็นตัวตน” อย่างเด็ดขาดแล้ว.

เพราะฉะนั้น ท่านจึงกล่าวเป็นหลักไว้ว่า “การลุถึงนิพพานมีได้โดยไม่ต้องมีตัวใคร(ตัวตน)เป็นผู้บรรลุ. การเดินทางไปจนถึงที่สุดทุกข์ก็มีได้แล้ว โดยไม่ต้องมีตัว(ตัวตน)ผู้เดิน” ซึ่งเป็นคำที่ฟังยากๆอยู่สักหน่อย แต่ถ้าพิจารณาดูให้ดีๆก็จะเห็นได้ชัดเจนว่า มีแต่ “จิต” ซึ่งบัดนี้หมดความสำคัญผิดยึดถือตัวเองว่าเป็น“ตัวตน”นั่นเอง, ที่เคยเป็นตัวประธานยืนโรงอยู่ตลอดเวลา.

เราจงมีความกล้าพอ “ที่จะปรารถนาความมีจิตชนิดนี้” ด้วยการถอนตัวเรา(ความยึดถือว่าเป็นตัวตนเรา)ออกเสีย ให้ยังคงเหลือแต่จิตทำนองนั้นล้วนๆเถิด”

#หมายเหตุ : คำในวงเล็บผู้โพสต์ได้เพิ่มเติมเข้าไปเอง เพื่อให้สามารถเข้าใจข้อความได้ง่ายขึ้น เพราะผู้ที่ไม่ได้อ่านหรือฟังเนื้อหาทั้งหมด อาจทำความเข้าใจในข้อความที่ยกมาบางส่วนนี้ได้ยาก

#พุทธทาสภิกขุ

ที่มา : ปาฐกถาธรรม หัวข้อเรื่อง “ภูเขาแห่งวิถีพุทธธรรม” เมื่อวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๔๙๑ ณ “พุทธสมาคมแห่งประเทศไทย”

" มิจฉาสมาธิ

คือ ความที่จิตเข้าสู่สมาธิ เงียบ...หมด

ไม่รู้อะไรเลย ปราศจากความรู้

นั่งอยู่...สองชั่วโมงก็ได้ กระทั่งวันก็ได้

แต่...จิตไม่รู้ว่ามันจะไปถึงไหน

มันเป็นอย่างไร ไม่รู้เรื่อง

นี่สมาธิอันนี้ เป็นมิจฉาสมาธิ

มันก็เหมือนมีด ที่เราลับให้คมดีแล้ว

แต่เก็บไว้เฉย ๆ ไม่เอาไปใช้มันก็ไม่เกิด-

ประโยชน์อะไร อย่างนั้น

ความสงบอันนั้น เป็นความสงบที่ หลง

คือว่า ไม่ค่อยรู้เนื้อรู้ตัว

เห็นว่าถึงที่สุดแล้ว ก็ไม่ค้นคว้าอะไรอีกต่อไป

จึงเป็นอันตราย

เป็นข้าศึกในขั้นนั้น อันนี้เป็นอันตราย

ห้าม ปัญญาไม่ให้เกิด

ปัญญา เกิดไม่ได้

เพราะขาดความรู้สึกรับผิดชอบ

ส่วนสัมมาสมาธิ ที่ถูกต้อง

ถึงแม้จะมีความสงบ ไปถึงแค่ไหน

ก็มีความรู้อยู่ตลอดกาล ตลอดเวลา

มีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์ บริบูรณ์

รู้...ตลอดกาล

นี้เรียกว่า สัมมาสมาธิ

เป็นสมาธิที่ไม่ให้หลงไป ในทางอื่นได้

นี่ก็ ให้นักปฏิบัติเข้าใจไว้ให้ดี

จะทิ้งความรู้อันนั้น ไม่ได้

จะต้องรู้แต่ต้น จนปลายทีเดียว

จึงจะเป็นสมาธิ...ที่ถูกต้อง

ขอให้สังเกต ให้มาก

สมาธิชนิดนี้ ไม่เป็นอันตราย

เมื่อ...เราเจริญสมาธิที่ถูกต้องแล้ว

อาจจะสงสัยว่า มันได้ผลที่ตรงไหน

มันจะเกิดปัญญา ที่ตรงไหน

เพราะท่านตรัสว่า สมาธิเป็นเหตุ

ให้เกิดปัญญาวิปัสสนา

สมาธิที่ถูกต้อง เมื่อเจริญแล้วมันจะมี

กำลังให้เกิดปัญญา ทุกขณะ

ในเมื่อตา เห็นรูปก็ดี หู ฟังเสียงก็ดี

จมูก ดมกลิ่นก็ดี ลิ้น ลิ้มรสก็ดี

กาย ถูกต้องโผฏฐัพพะก็ดี

ธรรมารมณ์เกิด กับ จิตก็ดี

อิริยาบถยืน ก็ดี นั่ง ก็ดี นอน ก็ดี

จิต จะไม่เป็นไปตามอารมณ์

แต่...จะเป็นไปด้วยความรู้

ตามเป็นจริงของ ธรรมะ

ฉะนั้น การปฏิบัตินี้ เมื่อมีปัญญาเกิดขึ้นแล้ว

ก็ไม่เลือก สถานที่

จะยืน จะเดิน จะนั่ง จะนอนก็ตาม

จิตมันเกิดปัญญาแล้ว

เมื่อมีสุขเกิดขึ้นมา ก็รู้เท่า

มีทุกข์เกิดขึ้นมา ก็รู้เท่า

สุข ก็สักว่า สุข ทุกข์ ก็สักว่า ทุกข์เท่านั้น

แล้วก็ปล่อยทั้งสุข และ ทุกข์

ไม่ยึดมั่น ถือมั่น

เมื่อสมาธิถูกต้องแล้ว มันทำให้จิตเกิดปัญญา

อย่างนี้เรียกว่า...วิปัสสนา

มันก็เกิดความรู้เห็น ตามเป็นจริง

นี้เรียกว่า...สัมมาปฏิบัติ

เป็นการปฏิบัติที่ถูกต้อง

มีอิริยาบถสม่ำเสมอกัน

คำว่า อิริยาบถสม่ำเสมอกันนี้

ท่านไม่ได้หมายเอา อิริยาบถภายนอก

ที่ว่ายืน เดิน นั่ง นอน แต่ท่านหมายเอาทาง

จิต ที่มีสติสัมปชัญญะ อยู่นั่นเอง

แล้วก็รู้เห็นตามเป็นจริง ทุกขณะ

คือ...มันไม่หลง."

_______________________________________

(หลวงพ่อชา สุภัทโท วัดหนองป่าพง)

เหตุแห่งความไม่ฟุ้งซ่าน

คือรู้เท่าทันความฟุ้งซ่าน

เราอยู่ในโลกที่มีแต่ความสับสน

มีสิ่งดึงจิตให้ออกนอกมากมาย

ไม่ใช่มัวแต่จะดึง

หรือกดดันจิตให้เกิดความสงบ

แต่ต้องรู้เท่าความฟุ้ง เห็นความฟุ้ง

รู้เท่าความชอบไม่ชอบในความฟุ้ง

เมื่อไม่มีใครเป็นผู้ฟุ้ง

ความสงบจึงจะปรากฏกับใจเอง...

การภาวนาตั้งแต่จนสุดปลาย

เราก็จะพบเจออยู่ 2 อย่าง

คือ รู้ กับไม่รู้

รู้อะไร? รู้ รูป รู้ นาม เท่านี้

กับ ไม่รู้ รูป ไม่รู้ นาม

โดยความเป็นทุกข์

สำคัญคือ รู้หรือไม่รู้แล้ว

จิตเป็นกลางไหม....

เป็นกลางเพราะ

รู้เท่าความยินดียินร้ายไหม

ยินดีก็จะพยายามรักษาไว้

ยินร้ายก็พยายามผลักดันออก

ซึ่งอยู่ในข่ายของตัณหา

เราต้องพิจารณานะ

บางช่วงเวลาในการภาวนา

เราจะต้องพบเจอกับสิ่งเหล่านี้

คือ มีความว่าง มีวุ่น

มีเจริญ มีเสื่อม

มีชอบ มีชัง

มีสงบ มีฟุ้งซ่าน

มีหดหู่ มีสว่างผ่องใส

มีเห็นสภาวะ มีไม่เห็น

ให้ รู้ ด้วยใจเป็นกลาง

ยอมรับความเป็นจริงที่เกิดขึ้น

แบบไม่แทรกแซง..

พระเจษฎา คุตฺตจิตฺโต

12 พฤษภาคม เวลา 15:59 น. ·

ผู้มาตามรู้เท่าความคิด พูด ทำ ของตนอยู่ทุกขณะ

ผู้นั้นได้ชื่อว่า เป็นผู้รู้ขันธโลกภายนอก ภายใน

อารมณ์ทั้งหลายที่ข้องอยู่แล้ว ย่อมหายไปตั้งอยู่ไม่ได้

__________________________

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

ต้องเข้าใจไว้อย่างนะว่าการปฏิบัติธรรม

ไม่ใช่เพียงแค่ว่านั่งหลับตาเฉยๆ

การนั่งหลับตาทำใจให้สงบเป็นเพียงแค่ส่วนหนึ่งเท่านั้น

การปฏิบัติที่แท้จะไม่มีการแยกว่าขณะนี้ลืมตา หรือ หลับตา

การปฏิบัติที่เป็นสัมมาคือต้องกลมกลืน

ไปกับชีวิตประจำวันของเรา มีสติสัมปชัญญะ

คอยเรียนรู้ความเป็นจริงของโลกภายในและภายนอก

พิจารณาเห็นความเป็นไตรลักษณ์ของสิ่งทั้งหลาย

ทั้งหยาบและละเอียด มีหลักง่ายๆ คือรู้กายและใจ

ตามที่มันเป็น ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

เช่นว่ากายเคลื่อนไหวทำการงานต่างๆ

ก็คอยรู้สึกๆไว้เห็นกายเคลื่อนไหวใจเป็นผู้ดูอยู่

จิตใจมีอารมณ์เปลี่ยนผ่านเข้ามาก็ให้รู้สึกๆ

ไม่เข้าไปเป็นอารมณ์นั้นๆ เป็นเพียงผู้สังเกตุการณ์

แม้กระทั่งตอนที่นั่งหรือนอนทำความสงบ

ก็ต้องประกอบด้วสติรู้ตัว ไม่งั้นก็จะนั่งเคลิ้มๆ

ไหลไปกับความสบายเป็นลักษณะของโมหะสมาธิ

ถ้าเรายังเคลื่อนไหวร่างกายได้หรือแม้ไม่ได้

แต่ยังพอมีความรับรู้อยู่ ไม่บ้าหรือสมองตาย

เราก็สามารถปฏิบัติธรรมได้ทุกเวลา....ด้วยใจที่ตื่นรู้

เมื่อใดที่เรารู้เท่าความคิด

มีความรู้สึกตัว จนหลุดออกมาจากโลกความคิด

เมื่อนั้นจะมีจิตที่มีคุณภาพพอที่จะรู้ตามจริง

เป็นความรู้ที่รู้สึกจริงๆ ไม่ถูกเจือปนด้วยเจตนา

ความคิดปรุงแต่ง และให้ค่าใดๆ

จึงตามเห็นจริงของสภาวธรรมตามที่มันเป็นจริงๆ

ซึ่งเป็นการเห็น ที่จะถอดถอนความสำคัญผิด

ว่ามีสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เป็นตัวตนที่ถาวร

พระพุทธองค์ทรงตรัสสอนเอาไว้ว่า

ให้พิจารณาเห็นกาย เวทนา จิต ธรรม

เห็นเพียงส่วนหนึ่งส่วนใดที่ชัดในขณะปัจจุบัน

จิตอันเป็นไปในภายในย่อมคงที่ เป็นธรรมเอก ผุดขึ้นตั้งมั่น

เหมือนๆกับที่พระองค์ตรัสไว้ว่า เจริญจิตมีวิตก วิจาร ปิติ สุขเอกัคตา อันเป็นการเจริญฌาน จนเมื่อวิตก วิจารดับไป

จิตอันเป็นไปภายในย่อมคงที่แน่นิ่ง เป็นธรรมเอกผุดขึ้นตั้งมั่น

ก็มาลงที่เดียวกัน คือความตั้งมั่นแห่งจิตเพื่อใช้ในการเรียนรู้ความจริง ของกายใจหรือรูปนาม จะเห็นว่าไม่ว่าจะมาทางไหนๆ

ไม่ว่าจะเจริญฌาน หรือเจริญสติ ก็ต้องมาถึงจุดตรงนี้

คือมีจิตตั้งมั่น อันเป็นสิ่งสำคัญในทางแห่งความรู้แจ้ง

โลกไม่ได้ทำให้เราทุกข์ เราทุกข์เอง

ฉะนั้นจึงมาแก้ที่เรา ใจเรานี้มันหลงโลก

ไม่ใช่โลกหลงเรา เรามันหลงโลกเข้าใจไหม ?

ถ้าว่าอาหารทั้งหลาย ถ้ามันอร่อย

ไม่ใช่อาหารมันหลงเรา เรามันหลงอร่อยอันนั้น

หลงหวาน หลงเปรี้ยว หวานก็พอดีของมัน

เปรี้ยวก็พอดีของมัน มันเป็นของพอดี

ทุกสิ่งทุกอย่างในโลก มันถูกต้องอยู่แล้ว

มีแต่ความเห็นของเราเท่านั้นที่ผิด

_____________________________

หลวงพ่อชา สุภัทโท

#ธาตุรู้

ธาตุรู้เป็นผู้อยู่กลางๆ ไม่มีอาการใดๆทั้งหมด

ฉะนั้น ธาตุรู้จึงไม่มีความรู้สึก ดีชั่วอะไร

ธาตุรู้นี้ ต้องมีสัญญา สังขาร อุปาทาน

เข้าไปสัมปยุต จึงจะเกิดอาการต่างๆ ขึ้นมาได้

เช่น สังขารปรุงแต่งดีชั่ว หยาบละเอียดต่างๆ

จึงเกิดขึ้นมา เมื่อสังขารปรุงแต่งแล้ว

ปัญญาเข้าไปตรึกตรองในสิ่งนั้นๆ

จึงถอดเอาความดี ความชั่ว ออกมาตั้งไว้

ให้ปรากฎเห็นชัดว่าอันนี้ดี อันนี้ชั่ว....

___________________________

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

เมื่อจิตใจมีกามวิตกทีนี้..ความตริในทางกาม ผลของใจก็นำมาให้ในเวลานั้นในกามวิตก เมื่อจิตใจส่งเสริมพยาบาทวิตก ผลของความพยาบาทก็มาหาจิตใจในเวลานั้น​ เมื่อจิตใจส่งเสริมวิหิงสาวิตก ผลของความเบียดเบียนก็มาหาใจในขณะนั้น​ "อกาลิโก" ให้ผลไม่มีกาล ให้ผลไม่มีเวลา จิตใจจะรู้ตัวหรือไม่รู้ตัวก็ไม่เป็นปัญหา เดินไปก็เหมือนกันจะรู้ตัวหรือไม่รู้ตัวก็ไม่เป็นปัญหา เวลา "แดดส่อง" เงาก็ไปตามเงา ผลของเหตุตามไปยิ่งกว่าเงาอีกด้วย เงาในที่มันมืดก็ไม่ค่อยจะเห็น เหตุฉะนั้นพระพุทธศาสนาจึงอาศัย "หลักของเหตุ"

เหตุปัจจะโย เหตุเป็นปัจจัยในมหาปัฏฐานอนันตนัย ปัจจุบันนะเหตุ ปัจจุบันนะผล อตีตะเหตุ อตีตะผล อนาคตตะเหตุ อนาคตตะผล ใครเป็นผู้สร้างขึ้น..ก็ "พญาจิตราช" คนเดียวเป็นผู้สร้างขึ้น ตาหูจมูกลิ้นกาย เขาไม่ได้แย่งสร้าง เพราะเขาอยู่ใต้อำนาจพญาจิตราช ถ้าพญาจิตราชฉลาดก็ต้องพาเขาสร้างอันดีเพราะเราเป็นหัวจากเขา เวลาเขาช่วยได้ เวลาเขาบอกได้ไปเป็น เมื่อเวลากายและวาจาเขาไม่ยอมทำตามพญาจิตราช พญาจิตราชจะไปสั่งก็ไม่ได้อีก สั่งให้กระดิกก็ไม่ได้ สั่งให้ไปก็ไม่เป็น เพราะกายกับวาจาเปรียบเหมือนรถ​ เมื่อรถไปไม่ไหว ผู้ขับรถจะตีอกชกเศียรให้ไปก็ไปไม่ได้ เพราะชำรุดทรุดโทรมมาก หมดทางที่จะยกเครื่อง หมดทางที่จะดัดแปลงก็เลยทิ้งกัน หาซื้อคันใหม่​ ถ้าเบื่อหน่ายในรถแล้วก็ไม่ต้องซื้ออีก

ฉันใดก็ดี ถ้าหากว่าเบื่อหน่ายในชาติๆภพๆแล้ว

ก็ไม่ต้องไปก่อภพอีก ใครจะเป็นผู้เบื่อหน่าย ใครจะเป็นผู้คลายกำหนัด ก็ "พญาจิตราช" คนเดียว...