เจโตวิมุติ-ปัญญาวิมุติ

"ปฏิสนธิวิญญาณ"

เมื่อไม่กี่ปีที่แล้ว....

ตอนนั้น"เริ่มเข้าใจ" แล้วว่า

สัมมาสมาธิ คืออะไร

จิตตั้งมั่น คืออะไร.....

แต่เพียงแค่ "เริ่มเข้าใจ"....

ก็ปฏิบัติไป.....

ล้มลุกคลุกคลานไป.....ตามเรื่อง

พยายามบริหารเวลา....

ให้สามารถทำทุกอย่างได้บริบูรณ์ครบถ้วนตามหน้าที่....

ขณะที่จิตตั้งมั่น...

ได้ "เห็น" สภาวะต่างๆ

ภายในกาย ภายในจิตมากมาย

เป็นการ "เห็น" ด้วยกำลังของสติสัมปชัญญะ หรือ "เห็น" ด้วยกำลังของสมาธิในอริยมรรค

ผ่านรูปธรรมบ้าง....นามธรรมบ้าง....

หากกำลังสติสัมปชัญญะไม่มากพอ....

ก็อาศัยดูกายที่ไหวไปมา.....ดุ๊กๆดิ๊กๆ

ดูอิริยาบถ....ไปกว้างๆ......

ดูฐานกายไป....ซึ่งเป็นกรรมฐานที่ชำนาญในช่วงนั้น

เป็นการดูไปแบบกว้างๆ.....

ได้ประโยชน์มากมาย....

ดีกว่าปล่อยร่างกายนี้ให้ชราภาพไปวันๆ

ปล่อยเวลา นาทีทอง ให้ผ่านล่วงเลยไปอย่างเปล่าประโยชน์

หากกำลังสติสัมปชัญญะมากพอ....

ก็จะเห็นสภาวะนามธรรมภายในจิต......

ยิ่งกำลังสติสัมปชัญญะมากเท่าไร....

ยิ่งเห็นนามธรรมต่างๆชัดเจนมากขึ้นเท่านั้น.....

ได้เห็นนามธรรมมากมาย.....

ขอเรียกรวมๆกันว่า "อาการของจิต"

เพราะมีหลากหลายเหลือเกิน

ดูไป.....

สังเกตไป....

ทันบ้าง.....ไม่ทันบ้าง.....

นำข้อมูลที่เคยสังเกตไว้มาพิจารณาดูว่า

อะไรเป็นเหตุ อะไรเป็นผล.....

ต่อมาได้ "เห็น" นามธรรมหนึ่ง....

ทราบด้วยว่าเป็นกิเลสรวมตัวกัน....

ที่จะพาเดินทางวนเวียนไปในวัฏสงสาร.....

ได้แต่เห็น....แต่ทำอะไรไม่ได้เลย.....

จึงไปกราบเรียนถามครูบาจารย์....

ท่านเมตตาสอนว่า.....

นั่นแหละคือ "ปฏิสนธิวิญญาณ" .....

(โดยส่วนตัว เห็นแต่ปฏิสนธิวิญญาณ)

วิญญาณในที่นี้....

ไม่ใช่ดวงวิญญาณ....

ไม่ได้เป็นดวงๆ ใสๆ ล่องลอยไปมา

หากเป็นนามธรรมสภาวะหนึ่ง มีลักษณะเกิด ดับ เป็นขณะๆไป.....

จาก "จุติวิญญาณ" ดวงสุดท้าย (คำขยายความง่ายๆคือตาย)

ขณะต่อไป....

คือ เคลื่อนสืบเนื่องต่อไป เป็น "ปฏิสนธิวิญญาณ" (คำขยายความคือไปเกิดใหม่)

นั่นคือ....

หากยังไม่สิ้นเชิ้อแห่งการเกิด

จักไม่มีความตายจริงๆ....

มีแต่ไปเกิดใหม่

ในร่างกายใหม่

ในขณะต่อไป

เน้นย้ำว่า.....ไม่ตายจริง.....

คือ จะหอบข้อมูลใส่Software รวมเรียกว่า "ปฏิสนธิวิญญาณ"....

ไปหาHardware คือ ร่างกายใหม่ ( A new compatible physical body ) ที่เหมาะสมกับกรรมที่ได้กระทำและสั่งสมไว้.....

เช่น สัตว์เดรัจฉานต่างๆ เทวดา พรหม มนุษย์ เปรต อสุรกาย สัตว์นรก เป็นต้น

ยกเว้นผู้ที่ปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์แปด

จนสามารถถอดถอนความเห็นผิดได้ในเบื้องต้น

และตามด้วยการละวางตัวตนได้โดยสมบูรณ์ในเบื้องปลาย

คือ ผู้ไม่มีเชื้อของการเกิดหลงเหลืออยู่เลยแม้แต่เศษเสี้ยวภายในจิต........

เมื่อละธาตุขันธ์.....

ทิ้งร่างกายนี้แล้ว....

ไม่มีเชื้อแห่งการเกิด.....

ไม่มีปฏิสนธิวิญญาณ......

ไม่เกิดการสืบต่อ.....

จึงสิ้นสุดการเวียนว่ายตายเกิด...ในที่สุด

ขอน้อมถวายเป็นพุทธบูชา ธรรมบูชา สังฆบูชา และอาจาริยบูชา

และน้อมถวายเป็นพระราชกุศลฯ

นฤมล สุมะโน

130363

#ปฏิสนธิวิญญาณ

< วิปัสสนาภูมิ 6 คืออะไร >

วิปัสสนาภูมิที่พระพุทธองค์ทรงแสดงนั้น มีอยู่ 6 ภูมิด้วยกัน เรียกว่า วิปัสสนาภูมิ 6 แต่เมื่อย่อวิปัสสนาภูมิลงแล้ว คงได้ 2 อย่างคือ รูปธรรม กับ นามธรรม กล่าวสั้นๆ ว่า รูป-นาม

การเจริญวิปัสสนานั้น จะต้องมีเฉพาะรูปนามเท่านั้นเป็นอารมณ์หรือเป็นกรรมฐาน หรือเป็นที่ตั้งของวิปัสสนา เรียกว่า ทางเดินของวิปัสสนาคือ รูปนามเท่านั้น

เฉพาะคำว่า วิปัสสนา แปลว่าเห็นแจ้ง, เห็นวิเศษ ซึ่งได้แก่ ตัวปัญญานั่นเอง แต่ปัญญาในที่นี้ เป็นความรู้เห็นแจ้ง เห็นวิเศษ หมายถึงว่าเป็นความรู้เห็นของจริง ตามเป็นจริง ของจริงก็คือรูปนาม ตามความเป็นจริงก็คือ รูปนามมีสภาพ อนิจจัง คือไม่เที่ยง ทุกขัง คือเป็นทุกข์ ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ อนัตตา คือบังคับบัญชาไม่ได้ ดังนั้นการเจริญวิปัสสนา ก็ต้องกำหนดรู้อยู่ที่รูปนาม ตามเป็นจริงว่า มีสภาพไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ และบังคับบัญชาไม่ได้

1) ขันธ์ 5 คือ กองทั้ง 5

2) อายตนะ 12 คือสะพานเครื่องเชื่อมต่อให้เกิดความรู้ มี 12

3) ธาตุ 18 คือ สิ่งที่ทรงไว้ซึ่งสภาพของตน มี 18

4) อินทรีย์ 22 คือ ความเป็นใหญ่ มี 22

5) อริยสัจจะ 4 คือ ความจริงอันประเสริฐ มี 4

6) ปฏิจจสมุปบาท 12 คือ ความประชุมพร้อมด้วยเหตุผล มี 12

ย่อลงเหลือ รูปกับนาม

❝ ธรรมะนี้

มันไปจบลงที่เรื่อง “ไม่มีตัวตน”

คือเรื่อง “อนัตตา”

.

ถ้ายังมีอัตตา มีตัวตนอยู่ ยังไม่จบ ไม่ว่าจะเป็นอัตตาชั้นดี ชั้นเลิศชั้นประเสริฐ ชั้นมั่นคงอะไร ก็ยังไม่จบมันยังมีตัวตนอยู่ จิตที่ยังรู้สึกว่ามีตัวตนอยู่ก็เป็นจิตที่แบกของหนัก ❞

.

พุทธทาสภิกขุ

---------------------------------

อัตตา - อัตตนียา

อหังการ - มมังการ

ตัวกู - ของกู

.

❝ เราจะพิจารณากันว่า "ตัวเรา-ของเรา" นี้ มันทำให้เกิดทุกข์ขึ้นมาอย่างไร

แล้วเราจะจัดการกับมันอย่างไร

เริ่มตั้งแต่ชั้นที่จะทำลายตัวเราชนิด

อันชั่วร้าย ให้เหลืออยู่แต่ตัวเราชนิด

ที่ดีๆ แล้วค่อยๆบรรเทายึดถือใน

ตัวเราชั้นดีให้น้อยลงๆ จนกระทั่งถึง

ขั้นสุดท้าย คือไม่มีความรู้สึกของ

"ตัวเรา-ของเรา"

ชนิดใดๆ เหลืออยู่ในใจเลย

.

เรื่องมันก็จบกันเพียงเท่านี้ และเป็นการจบเรื่องหมดทั้งพระไตรปิฎก หรือทั้งหมดในพระพุทธศาสนา แล้วผู้นั้น

ก็จะประสบสันติสุขอันถาวร

ไม่ว่าจะอยู่ในสภาพเช่นไร

.

เพราะสิ่งที่เรียกว่า "ตัวเรา-ของเรา" นี้

มันเป็นเหตุของความทุกข์ทุกอย่าง

สิ่งที่เรียกว่า "ตัวเรา" และ "ของเรา" นี้

ก็มีชื่อโดยภาษาบาลีว่า "อหังการ"

และ "มมังการ" ถ้าเป็นคำทางจิตวิทยา

จะเรียกว่า "อัตตา" และ "อัตตนียา"

ก็ได้ ทั้งหมดนี้

ก็หมายถึง จิตที่กำลังกลัดกลุ้ม

อยู่ด้วยความรู้สึกที่เห็นแก่ตัวจัด

กำลังดิ้นรนทุกอย่างเพื่อจะทำ

ตามใจตน โดยไม่คำนึงถึงศีลธรรม

หรือ ความรู้สึกผิดชอบชั่วดีใดๆ

.

"อุปาทาน"

คือการยึดมั่นถือมั่นทางจิตใจ เช่น

ยึดมั่นในเบญจขันธ์ คือร่างกายและจิตใจ รวมกันว่าเป็น "ตัวตน"

และยึดมั่นถือมั่นในสิ่งที่ถูกใจ

อันมาเกี่ยวข้องด้วยว่าเป็น "ของตน"

หรือที่ละเอียดลงไปกว่านั้นก็

ยึดถือจิตส่วนหนึ่งว่าเป็น "ตัวเรา"

แล้วยึดถือเอารูปร่างกาย

ความรู้สึก ความจำ และความนึกคิด

สี่อย่างนี้ว่าเป็น "ของเรา"

.

#พุทธภาษิตมีอยู่ว่า...

" เมื่อกล่าวโดยสรุปแล้ว เบญจขันธ์ที่ประกอบอยู่ด้วยอุปาทาน นั่นแหละ

เป็นตัวทุกข์ "

ฉะนั้น คนที่มีอุปาทานยึดมั่นว่า

"ตัวเรา" ว่า "ของเรา"

จึงมีเบญจขันธ์ที่เป็นทุกข์ คือ

แสดงอาการที่ทนได้ยากแก่บุคคลนั้น

และแสดงอาการที่น่าเกลียด น่าเอือมระอา แก่บุคคลที่ได้พบเห็นทั่วไป

.

ส่วนเบญจขันธ์ที่ไม่มีอุปาทานครอบงำนั้น หาเป็นทุกข์ไม่

.

ฉะนั้น คำว่า บริสุทธิ์ หรือ หลุดพ้น จึงหมายถึง การหลุดพ้นจากอุปาทานว่า "ตัวเรา" ว่า "ของเรา" นี้โดยตรง

ดังมีพระพุทธภาษิตว่า

"คนทั้งหลายย่อมหลุดพ้น

เพราะไม่ยึดมั่นถือมั่นด้วยอุปาทาน"

ถ้ายังมีอุปาทานก็ยังไม่พ้นจากความทุกข์ สิ่งที่เรียกว่า "ตัวเรา-ของเรา"

นั่นแหละเป็นบ่วงทุกข์ ที่คล้องหรือ

ร้อยรัดผูกพันเราทั้งหลายอยู่ ถ้าเรา

ตัดบ่วงนี้ให้ขาดไม่ได้ อยู่เพียงใด

เราก็จะต้องเป็นทุกข์อยู่เรื่อยไป ❞

.

- พุทธทาสภิกขุ -

นิพพานคืออะไร...

ว่าโดยย่อ นิพพาน หมายถึงความพยศหมดไป... หรือ ความมีมานะ ทิฎฐิ หมดไป หรือ ความมี โทสะ โมหะ โลภะ หมดไป หรือ กิเลส ตัณหา อุปาทาน หมดไป มีแต่ความ "ปกติ" หรือว่า "ว่าง" นี่แหละ...นิพพาน...

พระนิพพานอยู่ที่ใจ... พระนิพานมีอยู่ในคนทุกๆคนไม่ยกเว้น เพียงแต่ว่า คนๆนั้นจะทำให้ มรรค ผล นิพพาน ปรากฎ เกิดขึ้น หรือไม่ ....เท่านั้นเอง...

....หลวงพ่อเทียน....

อินทรีย์ 5 คือ ธรรมที่ทำหน้าที่เป็นใหญ่ในอารมณ์

1. สันธินทรีย์ คือ ความศรัทธาเป็นใหญ่

2. วิริยินทรีย์ คือ ความเพียรเป็นใหญ่

3. สตินทรีย์ คือ สติที่ระลึกรู้ในอารมณ์ปัจจุบันเป็นใหญ่

4. สมาธินทรีย์ คือ การทำจิตให้เป็นสมาธิตั้งมั่นจดจ่ออยู่ในอารมณ์กรรมฐาน

5. ปัญญินทรีย์ คือ ปัญญาทำหน้าที่เป็นใหญ่ด้วยการรู้แจ้ง

สมาธิ คือ จิต ที่แน่นอยู่ในอารมณ์เดียวเรียกว่า “สมถะ”

จิต ที่ไม่ติดต่อกับสิ่งใด มีความสะอาด ปราศจากอารมณ์ภายนอก มีสติสัมปชัญญะ รู้รอบคอบ ปลดปล่อยอารมณ์เสียได้ เรียกว่า “วิปัสสนา”

เมื่อสมาธิ ซึ่งประกอบด้วยวิปัสสนาเกิดขึ้น ความเป็นใหญ่ เป็นอิสระในตัวทั้ง ๕ อย่างก็จะบังเกิดขึ้นพร้อมกันคือ

๑. ”สัททินทรีย์” ศรัทธาความเชื่อก็เข้มแข็งมั่นคง ใครจะมาพูดดีหรือไม่ดีอย่างไร ใจก็ไม่หวั่นไหว

๒. “วิริยินทรีย์” ความพากเพียรก็แก่กล้า ถึงใครจะมาสอนให้หรือไม่สอนให้ ก็ทำไปเรื่อย ไม่ท้อถอยหรือหยุดหย่อน

๓. “สตินทรีย์” สติก็เป็นใหญ่ เป็นมหาสติ ไม่ต้องไปข่มไปบังคับ มันก็แผ่จ้ากระจายไปทั่วตัวเหมือนต้นไม้ใหญ่ กิ่งก้านใบของมันย่อมจะแผ่สาขาลงมาคลุมลำต้นของมันไว้ และพัดกระพือขึ้นเองโดยไม่ต้องมีใครไปจับเขย่าหรือดึงยอดมันลงมา ความรู้ของเราก็จะจ้าไปหมด ทั้งยืนเดิน นั่ง นอนทุกอิริยาบถ มันรู้ของมันได้เองโดยไม่ต้องไปนึก ความรู้รอบอย่างนี้แหละเรียกว่า ”มหาสติปัฏฐาน”

๔. “สมาธินทรีย์” สมาธิของเราก็เป็นใหญ่ จะทำอะไร ๆ อยู่ก็ตาม จิตก็ไม่มีวอกแวก ถึงจะพูด จะคุยกันให้ปากอ้าออกไปตั้งวา ใจก็คงที่เป็นปกติอยู่ กายมันจะอยากกิน อยากนอน อยากนั่ง อยากยืน อยากเดิน อยากวิ่ง อยากนึก อยากคิด อยากพูด อยากทำก็ทำไป ช่างมัน หรือว่ากายมันจะเจ็บ จะป่วย จะปวด จะเมื่อยที่ตรงไหนก็ให้มันเป็นไป จิตใจก็ตั้งเที่ยงอยู่ในอารมณ์เดียว ไม่วอกแวกไปทางอื่น

๕ “ปัญญินทริย์” ปัญญาความฉลาดรู้ก็เป็นให้เกิดขึ้นในตนเอง อาจสามารถที่จะทำดวงจิตของตนให้บรรลุธรรมสำเร็จมรรคผลเป็นโสดา สกิทาคา อนาคาจนถึง อรหันต์ ก็ได้

-:- ท่านพ่อลี ธมฺมธโร -:-

วัดอโศการาม อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ