ความสงบ

ธรรมธาตุ”💠

👤โยม : กราบในความเมตตาค่ะหลวงตา หนูมีบ้างอย่างที่อาจจะทำให้หลวงตาหายเหนื่อยขึ้นมาบ้างนะค่ะ แต่หนูกราบรบกวนหลวงตาไม่ออกสื่อได้ไหมคะ เพราะหนูก็ไม่ทราบว่ามันคืออะไร

หนูคิดว่าหนูเจอใจ (จิต) ในการภาวนาแล้วค่ะ แต่หนูไม่ทราบจะอธิบายออกมายังไงนะค่ะ หนูจะพยายามลองนะคะ

จิตหรือใจ มีอยู่ในที่ว่าง ๆ แบบที่ไร้ขอบเขตของที่สุดอ่ะค่ะ หลวงตา

จิต เกิด ดับ ในความว่างที่มีอยู่ของมันอยู่แล้วค่ะ

จิต ยังคงอยู่ภายใต้เงื่อนไขของความเป็นอนัตตา (เกิด-ดับ)

“จิต” จริง ๆ จึง ไม่ใช่ “เรา” เลยค่ะ ทำได้ “แค่รู้” แบบไม่ใช่เรารู้อีกนะคะ

“รู้ “ของเขาเองอ่ะค่ะ แล้วก็ “จบไป” จิตดวงใหม่ ก็มีมา ไม่ว่าสภาวะไหนเกิดที่จิต มันก็ได้แค่รับรู้ รู้อยู่ แต่ไม่มีการแทรกแซงนะค่ะ แลัวมันก็ดับค่ะ

ส่วน “รู้” อยู่ในธรรมชาติของเดิมอยู่แล้วจริง ๆ แบบหลวงตาสอนเลยค่ะ

พอมาเจอสภาวะจริง ๆ มันคือ ความไม่มีอะไรในอะไรเลยค่ะ ตรงนี้อธิบายยากที่สุดค่ะ มันจะคล้ายการคืนกลับสู่ธรรมชาติเดิมที่มันกว้างใหญ่ไม่มีที่สิ้นสุดค่ะ

หนูก็ไม่แน่ใจว่าเกิดอะไรขึ้นนะคะ พอมันรู้วาง รู้วางของมันเองแบบนี้ อาการเด้งผัวะ ๆ ๆ เหมือนมีอะไรเด้งหลุดจากตัวหนูก็เกิดตามมา 3-4 ครั้งค่ะ คล้าย ๆ กับมันสลัดอะไรออกมาอ่ะค่ะ คล้าย ๆ ที่เคยเป็นมานะคะ แต่แรงกระเด้งมันเบาลงมาก ๆ เลยค่ะ

หนูคงอธิบายได้แค่นี้จริง ๆ ค่ะ หลวงตา เพราะมันไม่สามารถแทนปรากฎการณ์ด้วยคำพูดได้จริง ๆ เลยค่ะ

☀️หลวงตา : สาธุ

เมื่อพบธรรมธาตุ (ธาตุรู้ซึ่งเป็นเหมือนกับความว่างในธรรมชาติ) แล้ว ขันธ์ห้าซึ่งเป็นสังขารปรุงแต่ง กับธาตุรู้นี้ก็ยังคงเป็นธรรมชาติคู่กันอยู่ คือ ขันธ์ห้าก็เกิดดับในธาตุรู้ที่ไม่เกิดดับ ไม่มีตัวตน จนกว่าจะสิ้นอายุขัย ขันธ์ก็ดับไป

ส่วนธาตุรู้บริสุทธิ์ เพราะสิ้นผู้ยึดถือแล้ว ก็จะไปรวมกับความว่างในธรรมชาติอย่างเป็นอมตะ

👤โยม : กราบค่ะหลวงตา หนูคิดว่าหนูเข้าใจที่หลวงตาอธิบายมาค่ะ

ธาตุรู้ ที่ไม่เกิด ไม่ดับ ไม่มีตัวตน คือที่มันรู้ของมันเอง หรือแค่รู้ หรือรู้ซื่อ ๆ ใช่ไหมคะ

เพราะฉะนั้นก็ไม่ต้องไปทำอะไรกับมันเลยใช่ไหมคะ ปล่อยให้ รู้ก็รู้ไป

หลักการเดียวกันกับการเห็นธรรมชาติในจิต แค่รู้อย่างที่มันเป็น แบบนี้นะค่ะ

☀️หลวงตา : สาธุ ถูกต้องแล้ว

พิจารณาเห็นว่า จะมีประโยชน์แก่ผู้อื่น ขออนุญาตแชร์นะ

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย

โอวาทธรรมจากปุจฉาวิสัชนา

14 ธันวาคม 2562

จิตอวิชชา ค่ะ

มันต้องปฏิบัติที่จิตเดิมแท้ "วิญญาณ" นี่แหละ มันมี "อวิชชา" อยู่

ก็ต้องให้มันเข้าใจที่ถูกต้องว่าตัวตนมันไม่มีหรอก มันมีแต่ความรู้ ตัวตนมันไม่มี แต่กลาย

เป็นในความรู้มีตัวตน มีตัวเราซะ มันก็เลยสร้างเป็นกายโปร่งแสงไว้

แต่ถ้ามันมีแต่ความรู้ ไม่มีตัวตนของเราหรอก "วิญญาณ" มันมีแต่ความรู้ ตัวตนมันไม่มี

มันก็เลยมีแต่ความรู้ที่ว่างเปล่าเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ แม้แต่ขันธ์ห้ายังไม่ตายมันก็

เป็นความรู้ที่ว่างเปล่า ไม่มีตัวตน

มันต้องปฏิบัติที่จิตนั่นแหละ ให้จิตมันหายโง่ มันยังเป็นอวิชชา คือมันยังโง่อยู่ ก็ให้มัน

หายโง่ ให้มันเข้าใจให้ถูกต้อง

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย

สิ่งใดปรุงแต่งเกิดดับได้ เรียกว่า "สังขาร"

ส่วน "วิสังขาร" จะคิดปรุงแต่งยึดถือว่าเป็นเรา เป็นตัวเรา เป็นของเราไม่ได้

ดังนั้น ความปรุงแต่งหลงยึดถือขันธ์ห้า หรือ หลงยึดถือใจ ว่าเป็นเรา เป็นตัวเรา เป็นของเรา นั้น ก็เป็นเพียงสังขารที่ปลอมปนผสมอยู่ใน “วิสังขาร” เป็นเหมือนผงคาร์บอนที่ละลายอยู่ในน้ำ

แต่สำหรับผู้ที่เฝ้าสังเกตจิตใจของตนเองอยู่เงียบ ๆ ด้วยสติ สมาธิ ปัญญา ศรัทธา ความเพียร และ ขันติ โดยไม่มีตัวตนของผู้เฝ้าดู

ซึ่งระหว่างการฝึกอย่างหนัก จะหลงมีตัวตนของผู้เฝ้าดูเสียก่อน โดยหลงยึดถือว่า เราเป็นผู้เฝ้าดู หรือ ผู้เฝ้าดูเป็นตัวเรา

ความรู้สึกว่าเราเป็นผู้เฝ้าดู หรือ ผู้เฝ้าดูเป็นตัวเรานั้น จะเป็นเหมือนกับผงคาร์บอนที่ละลายอยู่ในน้ำบริสุทธิ์ ซึ่งเป็น “อวิชชา” ตัวจริง

แต่ถ้าสังเกตให้ดี จะเห็นได้ว่าผู้เฝ้าดูนั้น เป็นสังขาร เพราะสามารถคิดปรุงแต่งต่าง ๆ ได้ เช่น มีเจตนา จงใจ ตั้งใจ พยายามที่เริ่มต้นจะดูจิต

มีความแทรกแซง มีความอยาก มีความพยายาม ดิ้นรน ค้นหา สงสัย มีความเพ่ง จ้อง เน้น กด ข่ม บังคับ กดดันตนเอง หงุดหงิดเมื่อปฏิบัติไม่ได้อย่างใจอยาก มีความสุขใจสบายใจ เมื่อปฏิบัติได้อย่างใจอยาก

ปรุงแต่งยึดถือว่าเราเป็นผู้ดู เราเป็นผู้รู้ เราเป็นผู้เห็น เราเป็นผู้รู้แจ้ง เราถึงธรรม เราบรรลุนิพพาน... เป็นต้น

เมื่อรู้เท่าทันสังขารที่ปรุงแต่งเป็นเรา หรือ ตัวเราผู้เฝ้าดูจิตแล้ว ก็ไม่หลงทำตามสังขาร ที่ปรุงแต่งเป็นเราหรือตัวเราเริ่มต้นมีเจตนา จงใจ ตั้งใจ หรือ พยายามจะดูจิต หรือ แสดงพฤติกรรมต่าง ๆ ดังกล่าวในปัจจุบันขณะนั้นเสีย และไม่หลงไปพยายามดับเขา

แล้วสังขารในปัจจุบันขณะก็จะเกิดเอง ดับเอง เกิดเอง ดับเอง... โดยไม่มีตัวตนของผู้เฝ้าดู ไม่มีตัวตนของเราไปรองรับหรือไปยึดถือสิ่งเกิดดับ

ก็จะรู้เห็นจากใจจริง ๆ ว่า สังขารในปัจจุบันขณะที่เกิดเอง ดับเอง เกิดเอง ดับเอง... โดยไม่มีตัวตนของผู้เฝ้าดู ไม่มีตัวเราของเราไปยึดถือรองรับนั้น เกิดดับในความว่างที่ไม่ปรากฏอะไรเลย

แต่ถ้าหากรู้ไม่เท่าทัน ก็จะหลงมีตัวตน มีเรา หรือ มีตัวเรา เป็นผู้หลงยึดถือความว่าง และ รังเกียจสังขารที่เกิดดับ

ถ้าสังเกตให้ดี ๆ โดยไม่มีตัวตนของผู้สังเกต หรือ ไม่หลงมีตัวเราเป็นผู้มีส่วนได้เสีย ก็จะรู้เท่าทันความหลงเอาสังขารมายึดถือ "วิสังขาร" ซึ่งเป็นความไม่มีอะไรปรากฏ โดยหลงสังขารปรุงแต่งเป็นความอยากพ้นทุกข์ หรือ อยากเป็นวิสังขารอย่างถาวร ซึ่งมันเป็นอวิชชา เหมือนกับผงคาร์บอนที่ละลายอยู่ในน้ำที่บริสุทธิ์

แต่สำหรับผู้มีสติ สมาธิ ปัญญา ศรัทธา ความเพียร และขันติอย่างต่อเนื่อง ก็จะสังเกตเห็นว่ายังหลงยึดถือว่าผู้ดู ผู้รู้ ผู้เห็น ผู้เข้าใจ ผู้รู้แจ้ง ผู้เงียบ สงบ สงัด ผู้ถึงความว่าง ผู้นิพพานเป็นเรา เป็นตัวเรา เป็นของเรา

ยังมีกิเลส มีความทุกข์ มีความกังวล มีความผ่องใสแล้วเศร้าหมองได้ มีความรู้สึก นึก คิด ตรึก ตรอง วิเคราะห์ วิจารณ์ วิจัย สงสัย ดิ้นรนค้นหา ยังโหยหานิพพาน มีการปรุงแต่งพูดพากษ์อยู่ในใจคนเดียวเหมือนคนบ้าอยู่ตลอดเวลาได้ หรือ มีอาการต่าง ๆ เกิดดับได้

ถ้าไม่รู้เท่าทัน ก็จะหลงไปเป็นสังขารเหล่านี้ เกิดเป็น “อวิชชา” ห่อหุ้มจิตหรือใจที่บริสุทธิ์ ซึ่งเป็นความว่างไว้ภายใน เป็นเหมือนกับลูกโป่งวิทยาศาสตร์ หรือ ลูกโป่งฟองสบู่ ที่เด็กเอามาเป่าเล่น ที่ห่อหุ้มความว่างไว้ภายใน โดยจะหลงมีเรา ตัวเรา ตัวตนของเราอยู่ในห้องว่าง

เมื่อรู้เท่าทันว่าหลงเอาสังขารมาปรุงแต่งยึดถือจิตหรือใจบริสุทธิ์ ก็จะสิ้นหลง

จิตหรือใจจึงเป็นความบริสุทธิ์ หรือ นิพพานแท้จริง ๆ

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย

โอวาทธรรมส่วนหนึ่งจากปุจฉาวิสัชนา

19 กรกฎาคม 2562

⚜️อธิษฐานฟังธรรม และ ความสำคัญของสติ⚜️

ไฟล์เสียงที่ถามตอบ เราตั้งใจฟัง ตั้งใจอ่าน ถ้าเราฟังหรืออ่านไม่เข้าใจ ให้อธิษฐานจิต

อธิษฐานระลึกถึงคุณพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ อธิษฐานถึงพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ พุทธบารมี ธัมมะบารมี สังฆะบารมี พุทธานุภาเวนะ ธัมมานุภาเวนะ สังฆานุภาเวนะ รวมกับบุญบารมีของเราทั้งหมดที่ได้ทำมาแล้ว และคุณงามความดีที่เราตั้งใจที่จะละบาป บำเพ็ญบุญ จะฝึกฝนจิตใจ ทำความเพียร อธิษฐานฟังธรรมให้เข้าใจถึงใจ อธิษฐานให้เห็นธรรม ให้เข้าใจธรรม ให้รู้แจ้งถึงใจ ให้สิ้นอวิชชา ดับมิจฉาทิฏฐิ ดับอวิชชาคือความเห็นผิด ความหลง ให้เป็น “ธรรมแท้ถึงใจที่สิ้นความหลงยึดมั่นถือมั่น”

ไฟล์ใหม่ ๆ และถามตอบหลัง ๆ มานี่ดีมาก ละเอียดมาก ชัดเจนมาก ให้ตั้งใจอ่าน ตั้งใจฟัง

ที่สำคัญที่สุดคือ “สติ” ไฟล์เมื่อเช้าส่งไป 3 ไฟล์ ละเอียดมาก เรื่องสติสัมปชัญญะ ตอนที่ 1, ตอนที่ 2 และตอนที่ 3 ตั้งใจฟังดี ๆ ว่า “สติ” มันคืออะไร เป็นยังไงจึงเรียกว่าสติ ตั้งใจฟังให้ดี ๆ

เพราะว่าสำคัญที่สุด ถึงเราจะฟังธรรมมาก อ่านธรรมมาก ปฏิบัติมาก ตั้งใจปฏิบัติดี เป็นคนดี แต่ถ้าเราไม่เข้าใจเรื่อง “สติสัมปชัญญะ” ถึงจะปฏิบัติยังไง มันก็ไม่ไปยังไง มันจะเดินทางช้ามาก

เพราะว่าพระพุทธเจ้าและพ่อแม่ครูบาอาจารย์ทั้งหลาย ก็ล้วนแต่ “สติ” อันเดียว หลวงปู่จูม พันธุโล พ่อแม่ครูอาจารย์รุ่นเก่า ถามหลวงปู่มั่น ภูริทัตโตว่า... เราจะรู้ได้ยังไงว่าเรามีสมาธิดี สมาธิของเราดีแล้ว สมาธิของเราตั้งมั่นแล้ว สมาธิของเราเป็นสัมมาสมาธิ ถูกต้องแล้ว เราจะรู้ได้ยังไง

หลวงปู่มั่นบอกว่า... อย่าดูที่ตัวสมาธิ ให้ดูที่ “สติ” ถ้าไม่มีสติ ไม่มีสมาธิ ไม่มีปัญญา ไม่มีธรรม ต้องดูที่ “สติ”

ตั้งแต่พระพุทธเจ้ามาถึงพ่อแม่ครูบาอาจารย์ทุกท่าน จนมาถึงหลวงปู่ทา จารุธัมโม “สติอันเดียวก็ไม่หลาย” หลวงปู่คำตัน ฐิตธัมโม เจอหน้าท่านครั้งใดก็...

สติขาด สมาธิขาด ปัญญาขาด

สติหาย สมาธิหาย ปัญญาหาย

สติมี สมาธิมี ปัญญามี

สติเป็นมหาสติ มหาสมาธิ มหาปัญญา เป็นพระนิพพาน

“สติ” อันเดียว

ฉะนั้น ถ้าเราไม่เข้าใจเรื่อง “สติ” ต่อให้เราฝึกสมาธิยังไงก็ตาม เดินจงกรมยังไงก็ตาม อ่านธรรมะ ฟังธรรมะยังไงก็ตาม แต่มีชีวิตอยู่ในทุกปัจจุบันขณะโดยไม่มีสติ

เมื่อไม่มีสติ เท่ากับไม่มีสมาธิ ไม่มีปัญญา ไม่มีธรรม “ธรรม” ขาดหมดเลย

สติขาด สมาธิขาด ปัญญาขาด ... เป็นทุกข์

สติมี สมาธิมี ปัญญามี ธรรมมี ... ไม่ทุกข์

สติเป็นมหาสติ เป็นมหาสมาธิ เป็นมหาปัญญา เป็นพระนิพพาน ... พ้นจากทุกข์

“สติ” อันเดียว ... ก็ไม่หลาย

ฉะนั้น มันต้องเข้าใจว่า พอพูดถึง “สติ” มันละไว้ในฐานที่เข้าใจ มันรวมถึง “สัมปชัญญะ” ด้วย

🔸“สติ” คือ ความระลึกได้

🔸“สัมปชัญญะ” คือ ความรู้สึกตัวทั่วพร้อม

ระลึกได้อย่างไร? มีความรู้สึกตัวทั่วพร้อมอย่างไร? มีอยู่ใน 3 ไฟล์ เราตั้งใจฟังทบทวนให้ดี แล้วปฏิบัติตามนะ

ส่วนใหญ่ที่เราปฏิบัติกัน มันมีความเป็นอยู่โดยไม่มีสติ อ่านมาก ฟังมาก ปฏิบัติมาก แต่ก็ยังไม่มีสติ ยังไม่เข้าใจเรื่องสติ กลับไปฟังกันนะ 3 ไฟล์ที่ส่งไปให้

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย

โอวาทธรรมก่อนฉันภัตตาหารเช้า

ณ พุทธธรรมสถานปัญจคีรี

วันที่ 19 ธันวาคม 2562

🔅ปรารภเหตุเป็นปุจฉาวิสัชนาธรรม🔅

(ภาคปฏิบัติต่อเนื่องจากไฟล์เสียง)

☀️หลวงตา : *****แม่ชียังหลงคิดละเอียด ๆ อยู่ข้างใน

ถ้าไม่พูดคุยก็จะเห็นแต่อาการนิ่ง แต่แม่ชีจะเข้าใจผิดว่าจิตของตนเองนิ่งเงียบสงบดี

แต่ถ้าได้พูดคุย รวมทั้งคุยทางโทรศัพท์ หรือ คุยด้วยการพิมพ์คุยกันทาง Line หรือ Facebook ก็จะฟุ้งซ่าน ส่งจิตออกนอกโดยไม่รู้ตัว

เป็นเพราะยังไม่เห็นจิตปัจจุบันขณะ เห็นแต่อารมณ์หรืออาการของจิตหรืออาการของใจที่ถูกรู้

ทั้งนี้เพราะแยกไม่ขาดระหว่างอารมณ์หรืออาการที่ถูกรู้ในปัจจุบันขณะ กับจิตผู้รู้อารมณ์ ซึ่งโดยปกติธรรมชาติจิตเมื่อรู้อารมณ์ก็ต้องเอามาคิดปรุงแต่งในใจ (เพราะจิตเกิดจากวิญญาณขันธ์ซึ่งเป็นผู้รู้อารมณ์ในปัจจุบันขณะ ทำงานร่วมกับเจตสิก คือ เวทนา สัญญา สังขาร)

*****จิตผู้รู้อารมณ์แล้วเอามาคิดปรุง หรือ ปรุงคิดในใจทุกขณะปัจจุบันขณะ ซึ่งจิตผู้รู้ทุกดวง ต้องคิดปรุง หรือ ปรุงคิด จะเกิดดับเร็วมาก ๆ ๆ ๆ ..... เขาเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา คือ เกิดเอง ดับเอง เกิดเอง ดับเอง....... ตลอดเวลา

*****ถ้ารู้เห็นจิตผู้รู้คิดปรุง หรือ ปรุงคิด เกิดเอง ดับเอง เกิดเอง ดับเอง ทุกปัจจุบันขณะ... ด้วยใจบริสุทธิ์ หรือธาตุรู้บริสุทธิ์ (เพราะไม่มีผู้ยึดมั่นถือมั่น) ซึ่งเป็นธรรมชาติที่รู้ขึ้นมาเอง เหมือนกับรู้ว่านั่ง ยืน เดิน นอนขึ้นมาเอง โดยไม่ต้องมีเจตนารู้ จงใจรู้ พยายามรู้ ตั้งใจรู้ หรือ ไม่มีเจตนาเหลือบมองดูข้างใน โดยไม่มีผู้หลงยึดมั่นถือมั่น ก็จะไม่มีอวิชชา ตัณหา อุปาทาน หรือ กิเลส ตัณหาให้เป็นทุกข์

👤แม่ชี : อีกอย่างเจ้าค่ะ... อาการนิ่งที่เกิดจากที่ฝึกจิตมาผิด หมายไว้จนชินกับร่องเดิมแบบนี้ กับพลังอัด มันเป็นอาการของจิตที่มันกดข่ม เครียด พยายาม (เพราะอดข้าวมาหลายวัน) มันปน ๆ กัน หรือว่ามันมีพลังอื่นแทรกเข้ามาจริง ๆ อันนี้ไม่ทราบจริง ๆ เจ้าค่ะ

☀️หลวงตา : จิตที่นิ่งข้างในมันเป็นอารมณ์หรือ อาการของจิต หรือ อาการของใจที่ถูกรู้ แต่แม่ชีเข้าใจผิดว่าจิตของตนเองนิ่งเงียบสงบดี จึงทำจิตนิ่งจนเป็นปกตินิสัย ใครจะบอกสอนอย่างไร ไม่ยอมฟัง เพราะเข้าใจผิดว่าทำถูกแล้ว

ครั้นกระทบกับสิ่งที่ไม่พอใจ ก็จะยิ่งสะกดจิตหรือทำจิตให้นิ่งเฉยนิ่งมากยิ่งขึ้นไปอีก โดยไม่รู้ตัวว่าทำผิด ปฏิบัติผิด เมื่อเก็บไม่อยู่ ก็จะระเบิดอารมณ์ใส่คนอื่น ๆ ...

อารมณ์ที่ถูกเก็บกดไว้ข้างใน มีผลทำให้เกิดพลังอัดแน่นจากข้างใน เพราะคับแค้นแน่นหน้าอก ที่ไม่ได้อย่างใจหรือถูกขัดใจ เพราะถ้าได้พูดคุยหรือเล่นโทรศัพท์มือถือ ก็จะไม่อึดอัดคับข้องใจนิ่งอยู่ภายใน แต่จะฟุ้งซ่านส่งจิตออกนอกแทน

หลวงตาณรงค์ศักดิ์ ขีณาลโย

โอวาทธรรมจากปุจฉาวิสัชนา

15 ธันวาคม 2562

คำตอบของหลวงปู่ชา สุภทฺโท

ถาม : จำเป็นไหมครับที่จะต้องนั่งภาวนาให้นานๆ

ตอบ : ไม่จำเป็นต้องนั่งภาวนานานนับเป็นเวลาหลายๆ ชั่วโมง

บางคนคิดว่า ยิ่งนั่งภาวนานานเท่าใด ก็ยิ่งเกิดปัญญามากเท่านั้น

ผมเคยเห็นไก่กกไข่อยู่ในรังของมันทั้งวัน นับเป็นวันๆ

"ปัญญาที่แท้เกิดจากการที่เรามีสติในทุกๆ อิริยาบถ"

การฝึกปฏิบัติของท่าน ต้องเริ่มต้นขึ้นทันที ที่ท่านตื่นนอนตอนเช้า

และต้องปฏิบัติให้ต่อเนื่องไปจนกระทั่งนอนหลับไป

อย่าไปกังวลว่าท่านต้องนั่งภาวนาให้นานๆ

สิ่งสำคัญก็คือ ท่านเพียงแต่*เฝ้าดู*ไม่ว่าท่านจะเดินหรือนั่งอยู่ หรือกำลังเข้าห้องน้ำอยู่

แต่ละคนต่างก็มีทางชีวิตของตนเอง บางคนตายเมื่อมีอายุ ๕๐ ปี บางคนเมื่ออายุ ๖๕ ปี

และบางคนเมื่ออายุ ๙๐ ปี ฉันใ้ดก็ฉันนั้น ปฏิปทาของท่านทั้งหลายก็ไม่เหมือนกัน

อย่าคิดมากหรือกังวลใจในเรื่องนี้เลย

จงพยายาม*มีสติ*และปล่อยทุกสิ่งให้เป็นไปตามปกติของมัน

แล้วจิตของท่านก็จะสงบมากขึ้นๆ ในสิ่งแวดล้อมทั้งปวง

มันจะสงบนิ่งเหมือนหนองน้ำใสในป่า ที่ซึ่งบรรดาสัตว์ป่าที่สวยงามและหายาก

จะมาดื่มน้ำในสระนั้น ท่านจะเข้าใจถึงสภาวะธรรมชาติของสิ่งทั้งปวง (สังขาร) ในโลก

อย่างแจ่มชัด

ท่านจะได้เห็นความมหัศจรรย์และแปลกประหลาดทั้งหลาย*เกิดขึ้นและดับไป*

แต่ท่านก็ยังสงบนิ่งอยู่เช่นเดิม *ปัญหา*ทั้งหลายจะบังเกิดขึ้น

แต่ท่านจะ*รู้ทันมันได้ทันที* นี่แหละคือศานติสุขของพระพุทธเจ้า

จาก มรดกธรรมเล่มที่ ๓๔ “คำตอบหลวงปู่ชา” หน้า ๒๑-๒๒

💠

รู้ปรมัตถ์ คือ เเจ้งชัด ..พุทธรรม

"...หาก เกิดปัญญาญาณ

รู้เห็นปรมัตถ์เมื่อใด..

การเจริญสติ ..

จะเป็นไปโดยอัตโนมัติ

และ .. สติ

จะมีความมั่นคงสมบูรณ์มากขึ้น

เพราะ ..

รู้เห็นประโยชน์อย่างชัดเจนว่า ..

สติ ..

ที่อยู่ด้วย ศีล สมาธิ ปัญญา

จะมี ..ความสุข ประณีต

ละเอียดอ่อน สุขุมเยือกเย็นจริงๆ

ต่างกับ ..จิต

ที่อยู่ด้วยกิเลสตัณหาอย่างสิ้นเชิง

และ .. การปรารภความเพียร

ก็ทำโดยไม่ต้องใช้ความเพียร

เพราะ ..

มันกลายเป็นชีวิตจิตใจไปแล้ว

เดิน ยืน นั่ง นอน หยิบจับฉวย

สติ ..จะปรากฎตัวอยู่เสมอ..

พร้อมกับ ..สมาธิ ปัญญา

ไม่ยอมทิ้งกาย ใจ ไปไหนอีกเลย..."

เคลื่อนไหวไปสู่ความรู้สึกตัวทั่วพร้อม(ภายใน๗วัน)

พระพุทธยานันทภิกขุ

https://www.youtube.com/watch…

สติ สมาธิ ปัญญา (layer)

สิ่งทั้งหลายก็ทุกข์ต่อไป ตามเรื่องของธรรมชาติ

แต่ใจเราเป็นอิสระมีสุขที่สมบูรณ์”

สิ่งทั้งหลายที่เป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

มีความเปลี่ยนแปลงเป็นไปต่างๆ

มันก็ต้องเป็นอย่างนั้นเป็นธรรมดา

เพราะมันอยู่ในกฏธรรมชาติอย่างนั้น

ไม่มีใครไปแก้ไขได้ แต่ที่มันเป็นปัญหาก็เพราะว่า

ในเวลาที่มันแปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปตามกฏธรรมชาตินั้น

มันพลอยมาเบียดเบียนจิตใจของเราด้วย เพราะอะไร ?

เพราะเรายื่นแหย่ใจของเรา เข้าไปใต้อิทธิพล

ความผันผวนปรวนแปรของธรรมชาตินั้นด้วย

ดังนั้น เมื่อสิ่งเหล่านั้นปรวนแปรไปอย่างไร

ใจของเราก็พลอยแปรปรวนไปอย่างนั้นด้วย

เมื่อมันมีอันเป็นไป ใจของเราก็ถูกบีบคั้นไม่สบาย

แต่พอเรารู้เท่าทันถึงธรรมดาแล้ว

กฎธรรมชาติก็เป็นกฎธรรมชาติ

สิ่งทั้งหลายที่เป็นธรรมชาติ ก็เป็นไปตามกฎธรรมชาติ

ทำไมเราจะต้องเอาใจของเราไปให้กฎธรรมชาติบีบคั้นด้วย

เราก็วางใจของเราได้ ความทุกข์ที่มีในธรรมชาติ

ก็เป็นของธรรมชาติไป ใจของเราไม่ต้องเป็นทุกข์ไปด้วย

ตอนนี้แหละที่ท่านเรียกว่ามีจิตใจเป็นอิสระ

จนกระทั่งว่า แม้แต่ทุกข์ที่มีในกฎของธรรมชาติ

ก็ไม่สามารถมาเบียดเบียน บีบคั้นใจเราได้

เป็นอิสรภาพแท้จริง ที่ท่านเรียกว่า “วิมุตติ”

เมื่อพัฒนามาถึงขั้นนี้ เราก็จะแยกได้ระหว่าง

การปฏิบัติต่อสิ่งทั้งหลายภายนอก

กับการเป็นอยู่ของชีวิตจิตใจภายในของเรา กล่าวคือ

สำหรับสิ่งทั้งหลายภายนอก ก็ยกให้เป็นภาระของปัญญา

ที่จะศึกษาและกระทำไปให้ทันกันถึงกัน กับกระบวนการ

แห่งเหตุปัจจัยของธรรมชาติให้ได้ผลดีที่สุด

ส่วนภายในจิตใจก็คงอยู่เป็นอิสระ พร้อมด้วยความสุข

ความสุขจากความเป็นอิสระถึงวิมุตติที่มีปัญญารู้เท่าทัน

พร้อมอยู่นี้ เป็นความสุขที่สำคัญ พอถึงสุขเช่นนั้นแล้ว

เราก็ไม่ต้องไปพึ่งอาศัยสิ่งอื่นอีกต่อไป

ไม่ว่าจะเป็นรูปธรรมหรือนามธรรม

มันจะกลายเป็นความสุขที่เต็มอยู่ในใจของเราเลย

และเป็นสุขที่มีอยู่ประจำอยู่ตลอดทุกเวลา เป็นปัจจุบัน

ความสุขที่เรานึกถึงหรือใฝ่ฝันกันอยู่นี้

มักเป็นความสุขที่อยู่ในอนาคต

คือเป็นความสุขที่หวังอยู่ข้างหน้าและอิงอาศัยสิ่งอื่น

แต่พอมีปัญญารู้เท่าทันความจริงแล้ว

จะเกิดความสุขที่อยู่ในตัวเป็นประจำและมีอยู่ตลอดทุกเวลา

เป็นปัจจุบันทุกขณะ กลายเป็นว่าความสุขเป็นเนื้อเป็นตัว

เป็นชีวิตจิตใจของเราเอง พอถึงตอนนี้

ก็ไม่ต้องหาความสุขอะไรอีก

ถ้ามีอะไรมาเสริมให้ความสุขเพิ่มขึ้น

เราก็มีความสุขที่เป็นส่วนแถม และเราก็มีสิทธิ์

เลือกตามสบายว่าจะเอาความสุขนั้นหรือไม่ ไม่มีปัญหา

และเมื่อสุขแถมนั้นไม่มี ก็ไม่เป็นไร เราก็สุขอยู่ตลอดเวลา

ตอนนี้ท่านเรียกว่า ไม่มีอะไรต้องทำเพื่อตนเองอีก

พลังงานชีวิตที่เหลืออยู่ก็ยกให้เป็นประโยชน์แก่โลกไป

นี่แหละเป็น สุขที่สมบูรณ์ และก็เป็น ชีวิตที่สมบูรณ์ด้วย

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

จากหนังสือ : ความสุขที่สมบูรณ์