สมเด็จโต พรหมรังสี

การอธิษฐานไม่อยากเกิด

ดูซิว่าอาการของจิตตอนนี้เป็นเช่นไร ถ้าจิตนั้นมันเริ่มตื่นบ้างแล้ว..ค่อยกำหนดลมเข้าไปในปอดในสรรพร่างกายใหม่ ทำความรู้สึกให้ทั่วตัว เมื่อเรารู้สึกตัวดีแล้วให้สำรวมจิตไปไว้ที่อุณาโลมกลางหน้าผาก ถ้าจิตนั้นยังไม่คุ้นเคยก็ลองภาวนาจิตด้วย"พุทธัง สรณัง คัจฉามิ"ไว้ที่กลางหน้าผาก..แล้วเพ่งทรงอารมณ์จิตไว้อย่างนั้น ประคองจิตให้ตั้งมั่น ประคองจิตให้มันตั้งมั่นแล้วทรงไว้เท่าที่เราจะทรงได้..นี่เค้าเรียกว่า"การทรงฌาน"

เมื่อฌานจิตเราเพ่งถึง อำนาจแห่งฌานมันจะแปรเปลี่ยนสภาวะเป็นญาณ คือการหยั่งรู้แห่งจิต ตา..ดวงตาแห่งธรรมก็ค่อยบังเกิด เมื่อจิตมันตื่นรู้แล้วนั่นแล ภาวะจิตตื่นรู้ในขณะนั้น จิตนั้นไม่ตกอยู่ใต้อารมณ์ของนิวรณ์แล้ว..จิตผู้นั้นย่อมเป็นอิสระอยู่เหนือโลกสมมุติบัญญัติ แล้วจงเอาสติและปัญญานั้นแลมาพิจารณาให้เห็นตามความเป็นจริงของรูปที่เราไปยึดไปติดนั้นเป็นเพราะอะไร ก็เป็นเพราะความหลงความไม่เท่าทัน ความไม่เห็นโทษเห็นภัยแห่งวัฏฏะ แห่งทุกขัง อนิจจัง อนัตตา

จงกลับมาย้อนดูเพ่งดูในกายตน..นั่นแลที่เกิดแห่งทุกข์ทั้งหลาย ที่เรานั้นไม่สามารถออกจากวงโคจรคำสาปนี้ไปได้ เมื่อเราประคองจิตไว้ที่กลางหน้าผาก จิตพอมีกำลังดีแล้วก็กำหนดจิตระลึกถึงบุญกุศล นึกถึงทาน นึกถึงศีล นึกถึงการภาวนาที่เราได้เคยสะสมกระทำมาแล้ว ให้มาหล่อหลอมรวมกันเป็นหนึ่งจนจิตเราตั้งมั่น แล้วกำหนดจิตแผ่เมตตาออกไปโดยไม่มีประมาณ ไม่เลือกหน้าวรรณะ ผู้ที่มีทุกข์มีภัย ผู้ที่มีคุณ บิดามารดา ปู่ย่าตายาย วงศาคณาญาติ สามีภรรยา ลูกหลานญาติมิตร ผู้ที่เคยร่วมงานชิดใกล้กับเรา ผู้ที่มีอุปการคุณ ผู้ที่มีคุณทั้งหลายทั้งปวง ผู้ที่เคยมีกรรมอาฆาตพยาบาท คู่อิจฉาริษยา ให้ระลึกให้อุทิศให้แผ่ไป ให้อโหสิกรรม ให้อภัย ให้จนกว่าจิตเรานั้นจะวางจนว่างจนไม่มีจะให้แล้ว จนจิตนั้นสงบ

ให้เอาความสงบนั้นแลตั้งจิตอธิษฐานในความปรารถนาจากทุกข์ภัยทั้งหลายทั้งปวง ว่ากายนี้มีแต่ทุกข์ หาสุขไม่ได้ มันมีสุขน้อยมีทุกข์มาก เรานั้นไม่ปรารถนาที่จะต้องการเกิด แม้เทพเทวดาก็ดี..แม้หมดบุญหมดกรรมก็ต้องมาเกิด หาว่าจะหมดทุกข์การเวียนว่ายตายเกิดไม่ แต่การไม่เกิดต่างหากที่จะหลุดพ้นจากวัฏฏะสงสาร ให้เพ่งโทษในกายพิจารณาให้เห็นสิ่งที่เราเคยอบรมบ่มจิตพร่ำเรียนมาด้วยการเจริญพระกรรมฐานฌานวิถีนี้

เห็นว่ากายทั้งหลายทั้งปวงเป็นของมีทุกข์ เห็นว่ากายนี้แลเป็นเหตุที่ทำให้เรานั้นยังมีความตายมีความพลัดพราก เมื่อเราเห็นแบบนี้ทำให้เกิดความเบื่อหน่าย ทำให้เกิดเบื่อในความอยากในขณะนี้..เอาแค่ขณะนี้ ให้เห็นว่ากายนี้มันเกิดแล้วมันมีทุกข์มากน้อยเพียงใด ดู..พิจารณาให้เห็น ให้เกิดความสังเวชหดหู่ใจเศร้าหมองใจ ว่าอีกไม่นานกายเรานี้ก็จะต้องตาย พลัดพราก ทับถมโลกาแผ่นดินนี้เป็นกองภูเขาเลากา ซ้ำแล้วซ้ำเล่าที่เราเกิด หากเป็นอย่างนี้ต่อไปย่อมไม่มีที่สุดแห่งทุกข์ นั้นที่สุดแห่งทุกข์แล้วเราต้องมีความปรารถนาไม่อยากที่จะเกิด

เมื่อไม่อยากเกิดให้อธิษฐานไปว่า กายทั้งหลายทั้งปวงนี้เป็นของที่มีสุขน้อยมีทุกข์มาก เราจะทำพรหมจรรย์ให้ถึงที่สุดแห่งภาวะนิพพาน คือทำจิตให้เบาทำกายให้เบา..ทำอย่างไร ทำให้จิตนั้นเบาจากไฟแห่งราคะ ไฟแห่งโทสะ ไฟแห่งโมหะด้วยการตัดละอารมณ์ ดับอารมณ์ในขันธ์ ๕ ในรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ค่อยๆละ ค่อยๆปลง ค่อยๆเพ่งโทษ จนกว่ามันจะบรรเทาไป

นั่นคือมีสติกำหนดรู้เท่าทันอารมณ์ที่เกิดขึ้น ที่เรานั้นมีความพอใจไม่พอใจ ดูที่จิต ดูความคิดก็ดูที่ใจ ความคิดนั้นแลทำให้เกิดทุกข์ ทำให้เกิดภพ ทำให้เกิดชาติ ทำให้เกิดความชรา ความพลัดพราก ความคิดนี้แลทำให้จิตนั้นเข้าไปยึดมั่นถือมั่น เกิดอุปาทานแห่งจิต เมื่อดับความคิดเสียได้ เมื่อวางความคิดเสียได้ เมื่อนั้นแลจิตมันก็สงบเป็นปรกติ เข้าถึงศีลเข้าถึงธรรมได้ง่าย แต่ถ้าความคิดมันดับโดยที่ไม่มีความคิดเลย..อันนั้นแล้วเราไม่สามารถกำหนดรู้อะไรได้

แต่ทว่าเราดับความคิดวางความคิดได้ แต่ยังมีตัวรู้อยู่คือตัวระลึกได้อยู่..นั่นเรียกว่าตัวสติ แต่ในขณะจิตที่มันว่างจากความคิด..แต่ไม่มีตัวสติระลึกรู้ อย่างนั้นยังใช้ไม่ได้ สิ่งการใดเมื่อการฝึกจิตแล้ว เจริญภาวนาอบรมปัญญาขาดซึ่งสติแล้ว ความเพียรก็ดี ขันติก็ดี สัจจะบารมีก็ดี ในความเชื่อความศรัทธาในศีลก็ดี จักบังเกิดตั้งอยู่ไม่ได้..ถ้าขาดจากตัวสติ ดังนั้นสติจึงเป็นของสำคัญ..

สถานปฏิบัติธรรมพรหมรังสี บ้านโปร่งวิเชียร จ.เพชรบุรี

โทร ๐๙๕ ๕๖๙๕๑๙๙ (เพชรบุรี)

บุญเมื่อโยมทำอะไร บุญมันต้องตอบแทน ถ้าบุญไม่ตอบแทนแสดงว่าบุญนั้นไม่มีจริง หรือเรียกว่าทำบุญไม่ถูกที่ ทำดีไม่ถูกคน แต่เมื่อโยมทำบุญทำดีสิ่งใดแล้ว เมื่อเราไม่ยึดไม่ติดแล้วเค้าเรียกเป็นทาน ทานนั้นแม้โยมจะทำร้อยครั้ง พันครั้ง แสนครั้ง ล้านครั้งก็ดี ก็ยังสู้การเจริญภาวนาจิตครั้งเดียวไม่ได้

สวดมนต์เป็นร้อยเป็นวันเป็นพันบทก็ยังสู้การเจริญภาวนาให้เกิดปัญญาแม้ชั่วขณะจิตเดียวก็ยังไม่ได้อีก เห็นมั้ยจ๊ะ ดังนั้นคนจะหลุดพ้นจากบ่วงจากทุกข์ได้..ต้องมีปัญญา ปัญญาไม่ได้เกิดได้ง่ายๆ ปัญญานั้นพระองค์สัมมาสัมพุทธเจ้าก็ให้ไม่ได้ ปัญญาจะเกิดได้ต้องฝึก หมั่นพิจารณา หมั่นทำความสะอาดจิต มันเศร้าหมองมันขัดข้องยังไง..ดูซิ เค้าเรียกการเพ่งโทษในตนในกายนี้

เมื่อยังมีกูมีเรา..มันก็จะมีทุกข์ เมื่อหมดตัวกู..มันก็หมดทุกข์ ดูซิว่าไอ้ตัวกูเป็นยังไง รู้จักตัวกูมั้ย ไหนลองบอกซิจ๊ะว่าตัวกูเป็นยังไง ไอ้นี่เมียกู นี่ลูกกู ทรัพย์กู ของกู นี่กูหมด อ้าว..งั้นก็รับไปคนเดียว..ทุกข์หมด ใช่มั้ยจ๊ะ อันนี้ไม่ใช่ของกู เมียก็ไม่ใช่ของกู แล้วเมียใคร บางครั้งก็ต้องรู้ด้วยว่าควรยึด..ควรแบบไหน ควรวางตอนไหน

หลวงปู่บอกว่าไม่ใช่ของกู..แล้วของใคร หมายถึงว่าให้ละอัตตาตัวตน เข้าใจมั้ยจ๊ะ ถ้ายังมีกูอยู่ ด่าไอ้นั่นไอ้นี่รู้สึกไม่พอใจ..นี่ล่ะตัวกู แสดงว่าไอ้สิ่งที่เค้าด่ามานี่ของมึง แต่เมื่อเราไม่รับแล้วนั่นแล เราวางได้นั่นแล ไอ้คนที่ว่าก็กลับไปหาไอ้คนนั้น เพราะเป็นของๆมัน แต่พอด่ามาดันรับ แถมมีลูกคู่อีก ก็เลยเกิดเวรเกิดพยาบาทขึ้นมา นี่เหตุมันเป็นเช่นนี้ เพราะเรามีตัวกู มันก็เลยมีทุกข์ ใช่มั้ยจ๊ะ เลยมีเหตุ นั้นขอให้พิจารณาอยู่บ่อยๆ

การรักษาการเจริญพระกรรมฐานนี่เป็นการรักษาโรคภัยไข้เจ็บไปในตัว รักษาจิตที่เสื่อม รักษาศีล รักษาธรรม และจะเป็นผู้เจริญ เป็นผู้เจริญอย่างไร ก็จิตมันเติบโต จิตมันมันมีปัญญา เค้าเรียกเป็นผู้เจริญเป็นผู้ที่มีความศิวิไลซ์ เป็นผู้ที่ไม่ตกยุค ไม่กลับไปอยู่ของเก่าๆ ไม่กลับไปอยู่ในอดีต ไม่ไปจับอยู่ในโคลนตม เห็นมั้ยจ๊ะ นี่เค้าจึงบอกว่าเป็นดอกบัวที่กำลังจะพ้นน้ำ หรือว่าปริ่มน้ำแล้ว รอแสงอาทิตย์หรือว่ารอแสงธรรมที่มาสดับหรือมาให้ แล้วก็เกิดปัญญาได้โดยง่าย เข้าใจมั้ยจ๊ะ

แต่เมื่อดอกบัวที่มันยังไม่ปริ่มน้ำ กำลังจะปริ่มน้ำมันก็ต้องมาฟังธรรมบ่อยๆ รับยาบ่อยๆ พอรับยาบ่อยๆเดี๋ยวมันจะค่อยๆดีขึ้นๆ แต่ถ้าโยมไม่คิดจะเปิดโอกาสและไม่มีความเชื่อไม่มีความศรัทธา มันก็ดื้อยา เมื่อดื้อยาก็รักษาไม่ได้..นี่แหล่ะตัวกู ของกู ก็ทุกข์อยู่อย่างนั้น เพราะโยมไปจมในทุกข์อยู่อย่างนั้น นั้นถ้าโยมต้องการจะพ้นทุกข์พ้นภัย เมื่อถึงเวลาแล้วก็ควรรู้ เมื่อยังมีกรรมในทางโลกอยู่ เราก็ต้องไปชดใช้ ไปเลี้ยงดูครอบครัว เลี้ยงลูกเลี้ยงหลาน นี่เรียกว่าวิบากกรรมทั้งนั้น แต่เมื่อถึงแล้ว เรานั้นไม่อยากมีกรรมแล้ว อยากจะตัดกรรมแล้ว ก็ขอให้ตัดที่ใจ เข้าใจมั้ยจ๊ะ

คู่มันมีคู่สร้างคู่สมคู่เสพ คู่สร้างคือมาสร้างฐานะด้วยกันก็ดี คู่เสพคู่สมคือมาสมสู่ให้มีพยานรักเกิดขึ้นมา ดังนั้นเหล่านี้เรียกว่าคู่เสพคู่สมคู่สร้าง แต่เมื่อถึงเวลาแล้ว เราก็เรียนรู้ทุกข์มาพอแล้ว ให้มาเป็นคู่บารมีกัน คู่บารมีมันคืออะไร คือเดินไปทางเดียวกัน เมื่อเราเห็นว่าทางเส้นนี้มันเป็นทางที่สามารถจะพ้นทุกข์พ้นภัยได้ ก็ให้กำลังใจกัน มีเวลาก็มาประพฤติปฏิบัติ เห็นไปทางเดียวกัน นี่เรียกว่าคู่บารมี เค้าเรียกว่าศีลเสมอกัน เมื่อมันเสมอกันมันก็ไปทางเดียวกันได้ มันไม่ขัดกัน

คู่บารมีนี่ก็ยังเรียกว่าเป็นพระโสดาบัน กระแสพระโสดาบันก็เรียกว่ายังมีคู่มีครอง ยังมีเสพมีสมเป็นธรรมดา ต่อไปเค้าเรียกว่าคู่พรหม คู่แห่งพรหมคือการมีพรหมจรรย์ เมื่อจิตเข้าถึงความบริสุทธิ์แล้ว เค้าจะไม่มีราคะ โทสะ โมหะ เหล่านี้จะเบาบาง จนเห็นความเบื่อหน่ายในวัฏฏะ ก็จะอยู่คู่กันไป และต่างคนต่างสร้างบารมีซึ่งกันและกัน

แต่ถ้าโยมยังจมปลักอยู่ในคู่ในครอง อยู่อย่างนั้น หาคู่แล้วหาคู่อีกอยู่อย่างนั้น จะเอาให้ดีให้ดี แต่ตัวเองก็ยังไม่ดีก็ไม่ต้องไปหาแล้ว เค้าให้เรียนรู้ว่าสิ่งทั้งหลายทั้งปวงนั้นเป็นทุกข์ เข้าใจมั้ยจ๊ะ นั้นการคนที่มีคู่ที่มีศีลเสมอกันก็ดี ไปในทางเดียวกันก็ดี หมั่นสร้างบารมีก็ดี นั้นเค้าเรียกว่าได้อธิษฐานกันมา เรียกว่าด้วยแรงอธิษฐาน คราวนี้เมื่อเราอธิษฐาน เราประพฤติปฏิบัติในเส้นทางแห่งมรรค เพื่อจะให้หลุดพ้น อย่างนี้เรียกว่าไม่มีการพลัดพรากเลย เพราะมันปฏิบัติไปทางเดียวกัน ทางเดียวกันมันจะไปพลัดพรากได้ยังไง ใช่มั้ยจ๊ะ มันเป็นเส้นทางเดียวกัน มันก็ไปจุดจบที่เดียวกัน

นี้คู่แห่งบุรุษมี ๘ คู่ โยมก็พิจารณาเอา ถ้าเรายังเดินทางอยู่ ก็เรียกว่าทางแห่งมรรค เมื่อเราเห็นผลแล้วเราจะเข้าถึงอริยมรรค อริยมรรคผลนี้ ดังนั้นกระแสพระโสดาบันนี้แลก็ยังมีคู่มีครองเรือนได้ แต่พวกนี้เค้าจะมีความศรัทธาความเชื่อในพระพุทธ ในพระธรรม พระสงฆ์ เรียกว่าละอายจากบาป หรือไม่กล้าทำกรรมชั่วหนัก ไม่กล้าฆ่าสัตว์ตัดชีวิตเหล่านี้ เข้าใจมั้ยจ๊ะ

ณ สถานปฏิบัติธรรมพรหมรังสี บ้านโปร่งวิเชียร จ.เพชรบุรี

โทร ๐๙๕ ๕๖๙๕๑๙๙ (เพชรบุรี)

๐๘๔ ๘๙๓๖๙๖๑ , ๐๘๑ ๙๒๙๓๒๒๒ (กรุงเทพ)

แม้โยมนั่งสมาธิไปในความเคลิบเคลิ้มจิตเคลิบเคลิ้มใจ มีความง่วงเข้ามาเกี่ยวข้อง แต่ฉันบอกให้โยมนั้นพยุงจิตขึ้นมาไว้กลางหน้าผาก ทรงจิตไว้ มันจะทรงค้ำกันอยู่อย่างนั้น แม้มันจะมีความง่วงอ่อนล้าเพียงใด ถ้าจิตยังทรงอยู่อย่างนั้น เพ่งอยู่อย่างนั้น ไม่นานจิตมันจะตื่นขึ้นมาของมันเอง

ถ้าโยมเอาไปเพ่งอยู่แต่ไม่รู้จุดของจิตที่จะวางจิตได้ เมื่อตัวไม่รู้มันเกิดขึ้นมันคืออวิชชา มันเป็นมายาของจิต สติโยมต้องไม่ตั้งมั่นแล้ว ก็เรียกว่าตัวรู้ตัวสตินั้น..เราไม่ทันมัน แต่ถ้าโยมยกจิตขึ้นมาไว้กลางหน้าผากเมื่อไหร่ โดยธรรมชาติของจิตนี้มันคือที่ตั้งของตัวรู้ แม้โยมจะมีความง่วงความอ่อนล้า..แต่มันก็ยังทรงอยู่อย่างนั้น

เหมือนไฟที่มันมีกำลังอ่อน แต่ยังพอมีความสว่างมั้ยจ๊ะ..มันยังไม่ได้ดับ แต่ที่นั่งไปแล้วไม่รู้ว่าจิตอยู่ที่ใด..มันก็มืด หลงลืมสติ เมื่อหลงลืมสติแล้วพวกนี้..นิวรณ์มันก็ได้ช่อง นั้นฌานนี่สำคัญนัก นั้นถ้าโยมรู้เมื่อภาวนาพอสงบพอสมควร ให้สำรวมจิตยกจิตขึ้นมาไว้กลางหน้าผาก

บางคนบอกว่าหลวงปู่ยกไม่ได้ ไม่มีกำลังยก ไม่รู้จะเอาอะไรยกมันขึ้นมา เพราะไม่รู้ว่าสำรวมจิตมันเป็นยังไง ก็ไอ้ความรู้สึกของโยมนั่นแหล่ะจ้ะ..คือสำรวมจิต ถ้าอย่างนั้นแล้วถ้ามันมีความง่วง โยมก็เอาความง่วงเป็นอารมณ์ ทรงอยู่ในความสงบความง่วงอยู่อย่างนั้น ไม่ต้องไปพิจารณาอะไร แต่ให้มีองค์ภาวนากำกับไว้ เดี๋ยวจิตมันจะตื่นของมันเอง

แต่ถ้าโยมมีความง่วงแล้ว มีความอ่อนล้าแล้ว แล้วใจโยมไม่สู้ แล้วไม่รู้ว่าขณะนี้โยมทำอะไร นี่แหล่ะจ้ะยังไงโยมก็ต้องตกเป็นทาสของกิเลสอยู่ร่ำไป ถ้ามันไม่ไหวจริงๆ ให้ประคองกายสังขารจิตนี้ไปเปลี่ยนอิริยาบถ ไปเดิน ไปยืน ไปทรงกายสังขาร มีคนบอกว่าการฝึกสมาธิไม่เห็นยากเลย การฝึกสมาธิเค้าก็เอาแค่จิตฝึก ไม่เห็นต้องมาทรมานกายสังขารเลย พอง่วงก็ไปนอน แล้วก็พิจารณาภาวนาไป..ไม่มีทางหรอกจ้ะ

แม้โยมจะไปทำอย่างนั้น..ไม่มีใครจะพิจารณาอะไรได้ พอเมื่อโยมไปทำอย่างนั้นแล้ว มันมีความเคลิบเคลิ้มจิตแล้ว ทีนี้ก็ไปเอวังก็มีด้วยประการฉะนี้ แต่การที่เราเอากายสังขารมาฝึกจิตมาทรมานในกิเลสตัณหา..เพื่ออะไร เพื่อละอาการของสุข และเพื่อการฝึกขันติแห่งธรรม

เพราะไอ้ขันธมารเป็นตัวขัดขวางอยู่ เมื่อโยมไม่ขัดเกลามัน โยมก็ต้องตามกิเลสอยู่ร่ำไป พอเวลาเราจะหลับนอน..เราก็ไม่นอน เวลาเราจะบริโภค..เราก็บริโภคพอสมควรนั้น นี่เค้าเรียกว่าการตัดใจตัดกรรม เมื่อตัดอยู่บ่อยๆ..กรรมมันลดมั้ยจ๊ะ (ลูกศิษย์ : ลดเจ้าค่ะ) การบริโภคมากนี่ก็เป็นกรรม เพราะมันเป็นโทษ แต่เมื่อเราจะหิว แต่ในความหิวนั้นต้องดูด้วยว่าเป็นความอยากหรือไม่

ถ้าเป็นความอยากเมื่อไหร่..ตัวกิเลสเกิดขึ้นแล้ว ตัวกรรมเกิดขึ้นแล้ว นั่นเค้าเรียกว่ามีภัยเข้ามาเกี่ยวข้อง เพราะแท้ที่จริงแล้วการบริโภคอาหารนี้เพียงเพื่อยังอัตภาพนี้ให้มีแรงอยู่ ความหิวกับความอยากเหมือนกันมั้ยจ๊ะ (ลูกศิษย์ : ไม่เหมือน) หิวนี้มีความรู้สึก ส่วนความอยากนี้คืออะไร..คือความต้องการ ใช่มั้ยจ๊ะ

มันก็เหมือนการที่โยมฝึกมาปฏิบัตินั้นแล อยากจะปฏิบัติ อยากจะนั่งสมาธิ อยากจะสวดมนต์ อยากจะหลุดพ้น เป็นกิเลสมั้ยจ๊ะ แบบนี้ไม่ใช่เรียกกิเลส มันไม่ใช่เป็นโทษมันจึงไม่เป็นกิเลส กิเลสมันต้องเป็นโทษมันถึงเรียกตัวกิเลส ทำไปแล้วเป็นโทษ เหมือนที่โยมกินมากแล้วเป็นโทษอย่างนี้เรียกกิเลส ทำอะไรแล้วเป็นโทษนั่นเรียกตัวกิเลส ตัวมาร หรือเรียกว่าตัวกรรม หรือตัวอกุศล

แต่ในความอยากใดเมื่อทำไปแล้วเป็นประโยชน์เป็นกุศล เป็นไปในทางการสร้างบารมี..ไม่เรียกว่าตัวกิเลส แต่เรียกเป็นการสะสมบารมี เข้าใจมั้ยจ๊ะ เหมือนมานะทิฏฐิแล้วเอาไปลดละทิฏฐิของตน เช่นอยากจะเอาชนะตัวเอง..เป็นมานะทิฏฐิมั้ยจ๊ะ (ลูกศิษย์ : เป็นค่ะ) แต่ไอ้ตัวอยากเอาชนะนี้เป็นตัวฆ่ามานะทิฏฐิอีกทีหนึ่ง เห็นมั้ยจ๊ะ แล้วอย่างนี้เรียกกิเลสมั้ยจ๊ะ

มานะทิฏฐิคือการถือตน แต่การอยากละฆ่ามานะทิฏฐินี่เรียกว่าการทำลายมานะทิฏฐิ อันนี้เรียกว่าเป็นการสร้างบารมี เหมือนที่โยมจะไปชนะใคร แต่หันกลับมา..ถ้าเราชนะใจตัวเองได้ ไม่พยาบาทตอบได้นี่แล..เป็นการทำลายมานะทิฏฐิตัวเอง เป็นการเอาชนะใจตน..ก็ชื่อว่าชนะผู้อื่น แต่เป็นการที่จะเอาชนะผู้อื่นกับไอ้การสร้างเวรเพิ่ม ดังนั้นขอให้โยมพิจารณาให้มาก

ถ้าเราปฏิบัติมากๆแล้ว คำว่าเมตตาจิตเป็นอย่างไร ผู้ที่มีเมตตาจิตเค้าเรียกมีธรรมคุณธรรมสูง มีเรื่องที่จะโกรธแต่ไม่โกรธ ดังนั้นอะไรก็ตาม มีอย่างหนึ่งว่าอะไรก็ตามที่มันเกิดเข้ามาเกี่ยวข้อง ที่มากระทบจิตให้เราเกิดมีอาฆาตพยาบาท มีความพอใจไม่พอใจ สิ่งเหล่านั้นล้วนแล้วนั้นเราเคยกระทำมาทั้งนั้น ถ้าเรายิ่งไปกระทำตอบไปพยาบาทตอบแล้ว แสดงว่าเรานั้นยังไม่จบเวรนั้น กรรมจะยุติลงไม่ได้

แล้วอย่าบอกว่าเราไม่เคยทำอะไรแล้ว ทำไมเค้าจึงมาทำเรา..ไม่จริง ถ้าเรายังมีอารมณ์แบบนั้นอยู่แห่งไฟโทสะ โมหะ ความอิจฉาริษยา ความถือดีเหล่านี้ ล้วนแล้ววิบากกรรมนั้นวนเวียนมาเป็นอย่างนี้อยู่แล้ว เข้าใจมั้ยจ๊ะ ให้ดับที่ใจของตัวเราเอง เมื่อเราดับที่ใจเราได้ ใจเราก็สบาย ไอ้คำว่าสบาย..มันคือสุข

แต่คนที่มันดับไม่ได้มีความเร่าร้อน..มันสบายมั้ยจ๊ะ (ลูกศิษย์ : ไม่สบาย) มันจะหาวิธีอยู่ตลอดเวลาที่จะเอาชนะหรือกลั่นแกล้งคนอื่น นั่นเค้าเรียกว่ากำลังเผาไหม้ตัวเอง สร้างโทษให้ตัวเอง นั้นการเอาชนะผู้อื่นที่แท้จริงด้วยการเจริญเมตตาจิต ก็คือการเอาชนะตัวเองให้ได้ เมื่อโยมเมตตาตัวเองได้แล้ว เมื่อโยมแผ่เมตตาให้ใคร กุศลที่เมตตาที่แผ่ออกไปนั้นมันจะเข้าถึงบุคคลที่เป็นเวรพยาบาทกับเรา

นั้นการปล่อยวาง..มันต้องวางอะไร มันต้องวางอารมณ์ให้ได้ก่อน ถ้าเราวางอารมณ์ไม่ได้ ดับอารมณ์ไม่ได้ เมื่อเรามีโอกาสอารมณ์เหล่านั้นมันก็เกิดขึ้นอีก ดังนั้นการเอาชนะข่มใจตัวเองได้อยู่บ่อยๆนั่นแล เรียกว่าการฆ่ามานะทิฏฐิของตัวเอง นั่นคืออัตตาตัวตน ดังนั้นก็ขอให้โยมจงไปพิจารณาดู..

มูลนิธิเมืองธรรมพรหมรังสี สมเด็จพระพุฒาจารย์โต

โทร ๐๙๕ ๕๖๙๕๑๙๙ , ๐๘๑ ๙๒๙๓๒๒๒

การที่ว่าเรานั้นมาดูจิตกันกับเห็นจิตมันต่างกันอย่างไร ก็เป็นปุจฉาวิสัชนาอย่างหนึ่ง การดูจิตนั่นคืออะไร (ลูกศิษย์ : ดูอารมณ์เจ้าค่ะ) แล้วถ้าการเห็นจิตเล่ามันเป็นอย่างไร อาการคล้ายหรือแตกต่างกับการดูจิต (ลูกศิษย์ : แตกต่างกัน) อ้าว..ดูกับเห็นไม่เหมือนกันเหรอจ๊ะ

ถ้าเราจะพูดในทางธรรม "การดูจิต"จะเริ่มเป็นสมถะหรือเรียกว่าการภาวนา ก็เรียกว่าความสงบ เช่นดูลมหายใจ นี่เรียกว่าดูจิตเป็นสมถะหรือเรียกว่าฌาน คือการเพ่งแห่งจิต การเพ่งเรียกว่าดูหรือเปล่าจ๊ะ..

แต่ถ้าการ"เห็นจิต"จึงเรียกว่าวิปัสสนาจึงเรียกว่าญาณ ฉันจึงบอกว่าฌานนั้นเป็นเบื้องบาทแห่งญาณหรือวิปัสสนา นั้นการดูจิตก็คือดูลมหายใจ คือดูตัวที่สติกำหนดลงไป เมื่อดูแล้วสติตั้งมั่นสมาธิบังเกิด ปัญญาบังเกิด..วิปัสสนามันจึงบังเกิด ตามลำดับขั้นตอนของมัน ถ้าอย่างนั้นโยมก็พิจารณา..ก็เอาอารมณ์ของจิตนั่นแลพิจารณา เห็นการเกิดขึ้น..ตั้งอยู่..ดับไปของอารมณ์ทั้งหลาย อย่างนี้เรียกว่าเราได้เห็นอะไร เห็นการเกิดขึ้น..เห็นอะไร

เห็นการเกิดขึ้นก็คือเห็นทุกข์ ตั้งอยู่ก็คือทุกข์ ดับไปก็คือทุกข์ จึงเรียกว่าเวทนา ใช่หรือเปล่าจ๊ะ โยมจะนั่งให้มากมายเพียงใดกี่ชั่วโมงก็ตาม โยมจะเห็นสิ่งเหล่านี้ ไม่แปรเปลี่ยนไปจากสิ่งเหล่านี้ ถ้าโยมมีสติอยู่ในกาย เป็นผู้เจริญวิปัสสนาแล้ว โยมจะเห็นอย่างนี้ เห็นการเกิดขึ้น..ตั้งอยู่..ดับไปของอารมณ์

จนอารมณ์ทั้งหลายดับไปนั้นแล..นิโรธก็บังเกิด ก็เรียกว่าตัวดับทุกข์..ควรทำให้แจ้ง แจ้งอย่างไร คือเราต้องไปพิจารณาตัวที่เกิด ตัวที่ตั้งอยู่ ตัวที่ดับไป สภาวะทั้งหลายที่เรารู้นี้ เรียกว่าสภาวะความไม่เที่ยง สภาวะความที่ไม่เที่ยงนี้เค้าเรียกว่าเป็นทุกข์ทั้งนั้น

กายสังขารนี้แลเป็นที่หล่อหลอมแห่งทุกข์ทั้งหลาย เมื่อเราไปยึดกายมากเท่าไหร่ทุกข์ก็มีมากเท่านั้น ดังนั้นเมื่อเรารู้แล้วว่าทุกข์เกิดขึ้นที่ใด เป็นเพราะใจเราเข้าไปยึดมั่นถือมั่นอยู่ใช่หรือเปล่า ยึดมากเท่าไหร่เวทนาก็จะมีน้ำหนักมากเท่านั้นที่มันจะกดทับเรา ใช่มั้ยจ๊ะ

เมื่อเรายอมปล่อยคือการปล่อยวาง ก็คือการละอารมณ์มากเท่าไหร่ จิตก็หลุดพ้นไปตามลำดับขั้นตอนของมัน หลุดพ้นจากอะไร หลุดพ้นจากความยึดมั่น มันพ้นจากไหน มันยึดที่ใด มันวางได้ที่ใด..ก็คือกายเรานี้ ตัวตนเรานี้ อัตภาพเรานี้ เมื่อเราละเราวางรูปในกายนี้มากเท่าไหร่ เวทนามันก็จะมีความเบาบางมากเท่านั้น เข้าใจมั้ยจ๊ะ

นั้นหัวใจของกรรมฐานเค้าจึงบอกว่าให้เพียรละ นั้นการที่โยมจะดับ..ให้เกิดความสงบได้มากเท่าไหร่ อยู่เจริญในสมถะได้มากเท่าไหร่ ต้องพิจารณากายให้มากเท่านั้น ไม่ว่าจะครูบาอาจารย์ท่านใดก็ตาม เพราะบางคนบอกว่าวันนี้รู้สึกไม่มีความง่วง แต่จิตไม่สงบเลย บางคนจิตมีความง่วง มีราคะเข้ามา มีกามคุณ มีนิวรณ์ ๕ เข้ามา แต่จิตอยากประพฤติปฏิบัติเจริญสมาธิ เข้าใจมั้ยจ๊ะ

บางคนจิตนั้นไม่มีความง่วง แต่จิตไม่มีความสงบเลย คือจิตไม่ตั้งมั่นหรือเรียกจิตฟุ้งซ่าน สิ่งเหล่านี้ต้องทำอย่างไร นั้นไม่ว่าโยมจะฟุ้งซ่าน หรือมีความง่วงก็ตาม ให้เรานั้นยกกายขึ้นมาพิจารณาเพ่งอยู่ในกายอยู่ในวิหารแห่งธรรม เพ่งกายให้เจออะไรบ้าง ให้เจอธรรมสังเวช ธรรมที่เป็นอกุศล ธรรมที่เป็นกุศล

ธรรมที่เป็นกุศลคืออะไร ธรรมที่เราประพฤติปฏิบัติได้แล้วที่เป็นกุศล เป็นคุณงามความดีที่เราเคยทำ ให้ระลึกมาเป็นกำลังใจ ธรรมที่เป็นอกุศลให้เราเพ่งโทษในกาย ธรรมสังเวชคือเมื่อกำหนดและพิจารณาแล้วทำให้เรารู้สึกปลง สละ เกิดความสลด ความเบื่อหน่ายนั้นแล มันจะทำให้เรานั้นจิตนั้นหลุดพ้นจากอารมณ์ที่ร้อยรัดให้เรานั้นมันเคลิบเคลิ้ม ตกเป็นทาสของกิเลสแห่งตัณหา

บางคนคิดระลึกไม่ได้ เพราะว่าอำนาจแห่งจิตนั้นสมาธินั้นยังไม่ตั้งมั่น เมื่อสมาธิยังไม่ตั้งมั่น..ปัญญามันก็เกิดได้ยาก เค้าจึงบอกว่าเมื่อโยมทั้งหลาย เมื่ออบรมบ่มจิต เจริญทาน ศีล ภาวนา ทำปัญญาให้มันเกิดขึ้นบริบูรณ์แล้ว สิ่งการปวงใดจิตมันจะหลุดพ้นปล่อยวางของมันเองโดยที่ไม่ต้องไปสั่งมัน อุปมาเหมือนเราบริโภคอาหารไปแล้ว ก็ไม่ได้บอกว่าจะไปสั่งมันว่าอิ่มแล้ว แต่จิตมันจะรู้เองว่าอิ่มแล้วพอแล้ว..ลักษณะเดียวกัน

นั้นอันว่าจิตที่เรานั้นฝึกมากๆเข้าแล้ว อบรมบ่มจิตในศีล สมาธิ ปัญญามากๆ มันก็จะบริบูรณ์ของมันเอง ปัญญามันจะเกิดของมันเอง จิตมันจะหลุดพ้นและปล่อยวางของมันเอง นั้นโยมเมื่อเราประพฤติปฏิบัติอยู่ จะไปถามว่าเราจะหลุดพ้นเมื่อไหร่ กิเลสตัณหาที่ร้อยรัดเรานี้มันจะหมดไปเมื่อไหร่ สิ่งเหล่านั้นที่เราไประลึกไปวิตกกังวลมัน..รังแต่จะทำให้จิตเราฟุ้งซ่านไปเปล่าๆ

แต่ถามว่าสิ่งที่เรามีความพอใจในความอยาก เรารู้เท่าทันในเหตุเพ่งโทษมันมากเท่าไหร่..กิเลสตัณหามันก็จะเบาบางมากเท่านั้น นั้นเมื่อเราประพฤติปฏิบัติในศีล สมาธิ ภาวนาไว้ให้มากๆนี้แล..มันจะบริบูรณ์ของมันเอง เหมือนการที่เรามาประพฤติปฏิบัติแล้วศีลสำคัญหรือไม่..สำคัญ สมาธิคือใจตั้งมั่นสำคัญหรือไม่..(ลูกศิษย์ : สำคัญ) ปัญญาที่อบรมบ่มจิตแล้ว ที่มันตื่นแล้วด้วยสมาธิด้วยศีลสำคัญหรือไม่..(ลูกศิษย์ : สำคัญค่ะ)

ดังนั้นจึงบอกว่าการดูจิตนี้จึงเรียกว่าเป็นสมถะอย่างหนึ่ง เป็นสมถกรรมฐาน แล้วก็เรียกว่ามีอีกอย่างก็คือกรรมฐานวิปัสสนา นั้นกรรมฐานวิปัสสนาเป็นอย่างไร เช่นโยมยกกายดูกายขึ้นมาเอามาเป็นอสุภะกรรมฐาน แล้วพิจารณาลงไปอย่างนี้ เรียกว่าอะไร วิปัสสนากรรมฐานหรือไม่

เพราะการดูจิตสมถกรรมฐานเป็นอย่างไร คือเอาอารมณ์ทั้งหลายเอามาเป็นความสงบของอารมณ์ คือจิตที่ตั้งมั่นเพ่งอยู่ในอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่ง..นั่นเรียกการดูจิตให้มันสงบหรือการประคับประคองจิตอย่างนี้

นั้นการดูจิตกับเห็นจิตมันต่างกัน แต่การที่โยมจะไปเห็นจิตนี้ โยมต้องดูก่อนมั้ยจ๊ะ ต้องมองก่อนหรือเปล่าจ๊ะ มันเรียกว่าต้องมีผัสสะเสียก่อน หากไม่มีผัสสะมากระทบโยมจะรู้ได้อย่างไรว่าตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจมันมีเวทนามีความรู้สึกอย่างไร หากกายนี้ไร้ความรู้สึกแล้วโยมจะประพฤติปฏิบัติธรรมได้หรือเปล่าจ๊ะ (ลูกศิษย์ : ไม่ได้ค่ะ)

ดังนั้นเค้าบอกว่าถ้าเราไม่ต้องอาศัยกาย..ดูแต่จิตได้มั้ยจ๊ะ ได้รึเปล่าจ๊ะ จิตโยมยังไม่รู้เลยโยมจะไปดูจิตได้อย่างไร จิตมันหลงได้มั้ยจ๊ะ (ลูกศิษย์ : ได้ค่ะ) จิตมันยังไม่เป็นผู้รู้ผู้แจ้ง ใช่หรือเปล่าจ๊ะ นั้นเราต้องฝึกจิตจากกายนี้แล จากการพิจารณา ถ้าโยมไม่มีกายโยมจะฝึกจิตได้มั้ยจ๊ะ ขนาดมีกายสังขารยังทุกข์ขนาดนี้ ยังปฏิบัติแล้วยังลำบากขนาดนี้ แล้วถ้าไม่มีกายให้โยมฝึกเล่า โยมจะเอาอะไรพิจารณาถ้าโยมไม่เคยฝึก

อะไรที่เคยฝึกไปแล้วแม้นไม่มีกาย ก็เอาจิตนั้นแลที่ยังคงอยู่ ที่มันยังละวางอารมณ์ไม่ได้นั่นแล ก็ดูอารมณ์ทั้งหลายนั้นเกิดขึ้น..ตั้งอยู่..ดับไป จนมันเกิดความสงบ จิตมันตั้งมั่นรวมตัวพิจารณาดับอารมณ์นั้นลงไปแล้ว มันถึงจะเข้าสภาวะความว่างแห่งจิต เข้าสภาวะความว่างเป็นนิพพาน คือหลุดพ้น..

บางคนเค้าถึงบอกว่าเทวดาทั้งหลายทั้งปวงที่เค้าได้ฌานได้ญาณบารมี ด้วยเค้าได้สดับรับฟังธรรมจากพระคุณเจ้าก็ดี จากพระองค์สัมมาสัมพุทธเจ้าก็ดี แม้นไม่มีกายเป็นกายทิพย์ แต่เค้าก็สามารถบรรลุธรรมมากมายมหาศาลก็เพราะเหตุนี้ เพราะเค้าเคยฝึกมา เข้าใจมั้ยจ๊ะ

มูลนิธิเมืองธรรมพรหมรังสี สมเด็จพระพุฒาจารย์โต

โทร ๐๙๕ ๕๖๙๕๑๙๙ , ๐๘๑ ๙๒๙๓๒๒๒